वाराही कंद

**वाराही कंद**
	species of plant
	माध्यमे अपभारण करा
	विकिपीडिया; Wikispecies
प्रकार	टॅक्सॉन
वापर	पालेभाजी; वनौषधी; अन्न;
सामान्य नाव
	العربية: ديسقوريا خماسية الأوراق; বাংলা: কাঁটা আলু; English: fiveleaf yam; Bahasa Indonesia: Tomboreso; 日本語: アケビドコロ; 한국어: 디오스코리아 펜타필라; മലയാളം: നല്ലനൂറ; Bahasa Melayu: Ubi pasir; தமிழ்: வள்ளி; ไทย: มันคันขาว; 中文: 独龙, 五叶薯, 五叶薯蓣; 中文（中国大陆）: 五叶薯蓣; 中文（简体）: 五叶薯蓣; 中文（臺灣）: 五葉薯蕷;
Taxonomy
साम्राज्य	Plantae
Subkingdom	Viridiplantae
Infrakingdom	Streptophyta
Superdivision	Embryophyta
Division	Tracheophyta
Subdivision	Spermatophytes
Order	Dioscoreales
Family	Dioscoreaceae
Genus	Dioscorea
Species	Dioscorea pentaphylla
अधिकार नियंत्रण
	Q5279590; NCBI taxonomy ID: 167592; ITIS TSN: 43379; Encyclopedia of Life ID: 1120806; GBIF taxon ID: 2754423; Tropicos ID: 11000032; IPNI plant ID: 318398-1; Plant List ID (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-240656; [ GRIN URL: https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=14237]; Flora of North America taxon ID: 200028128; Flora of China ID: 200028128; USDA PLANTS ID: DIPE2; New Zealand Organisms Register ID: b5957231-8fb8-4db0-b83a-13ab4ad0f524; EPPO Code: DIUPE; iNaturalist taxon ID: 161933; WCSPF ID: 240656; BOLD Systems taxon ID: 424314; Plants of the World Online ID: urn:lsid:ipni.org:names:318398-1; IRMNG ID: 10589570
	रिसोनेंटेर; पेटस्केन; सखोलीया; ओपनस्ट्रीट मॅप; शोधक साधन; चित्रित शोध;

मटारू याच्याशी गल्लत करू नका.

Dioscorea pentaphylla (es); Dioscorea pentaphylla (eu); Dioscorea pentaphylla (ast); Dioscorea pentaphylla (ru); Dioscorea pentaphylla (de); Dioscorea pentaphylla (ga); Dioscorea pentaphylla (bg); Dioscorea pentaphylla (ro); アケビドコロ (ja); Dioscorea pentaphylla (ia); Dioscorea pentaphylla (sv); Dioscorea pentaphylla (ie); Dioscorea pentaphylla (uk); Dioscorea pentaphylla (la); 五叶薯蓣 (zh-cn); Dioscorea pentaphylla (fi); Dioscorea pentaphylla (eo); வள்ளி (கொடி) (ta); Dioscorea pentaphylla (it); Dioscorea pentaphylla (ext); Dioscorea pentaphylla (fr); Dioscorea pentaphylla (ceb); 五叶薯蓣 (zh); Dioscorea pentaphylla (tr); वाराही कंद (mr); Dioscorea pentaphylla (en); Dioscorea pentaphylla (vi); Dioscorea pentaphylla (vo); Dioscorea pentaphylla (pt); Ubi pasir (ms); Dioscorea pentaphylla (sq); มันคันขาว (th); Dioscorea pentaphylla (nl); Dioscorea pentaphylla (pt-br); Dioscorea pentaphylla (war); Tomboreso (id); Dioscorea pentaphylla (pl); നല്ലനൂറ (ml); 五葉薯蕷 (zh-tw); 디오스코리아 펜타필라 (ko); কাঁটা আলু (bn); Dioscorea pentaphylla (oc); Dioscorea pentaphylla (ca); Dioscorea pentaphylla (gl); ديسقوريا خماسية الأوراق (ar); Dioscorea pentaphylla (an); Dioscorea pentaphylla (io) especie de planta (es); উদ্ভিদের প্রজাতি (bn); especie de planta (ast); espècie de planta (ca); species of plant (en); Art der Gattung Yams (Dioscorea) (de); loài thực vật (vi); lloj i bimëve (sq); گونه‌ای از دایوسکوریا (fa); вид растение (bg); specie de plante (ro); բույսերի տեսակ (hy); 薯蓣科薯蓣属植物 (zh); מין של צמח (he); ചെടിയുടെ ഇനം (ml); soort uit het geslacht yam (nl); species of plant (en); speco di planto (io); вид растений (ru); вид рослин (uk); especie de planta (gl); نوع من النباتات (ar); druh rostliny (cs); spesies tumbuhan berumbi (ms) Ubi ciabet, Ubi jabet, Ubi sabut (ms); ゴヨウドコロ (ja); 五叶薯, 独龙 (zh); पंचपत्री (mr)

वाराही कंद किंवा पंचपत्री (लॅटिन नाव:डायोस्कोरिया पेंटाफिला) ही कंद वर्गीय वेलीची एक प्रजाती आहे. इंग्रजी भाषेत हिला फाइव्हलीफ याम या नावाने ओळखले जाते. ही वनस्पती दक्षिण आणि पूर्व आशिया (चीन, भारत, इंडोचायना, इंडोनेशिया, फिलीपिन्स इ.) तसेच न्यू गिनी आणि उत्तर ऑस्ट्रेलियात उगवते. ही वेल जंगली असली तरी अनेक ठिकाणी हीची अन्न आणि आयुर्वेदिक औषधी म्हणून मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते.^[१]^[२]^[३]

ही एक काटेरी वेल असून इतर वनस्पतींभोवती घड्याळाच्या उलट दिशेने चढत जाते. पूर्ण वाढलेल्या वेलीची लांबी १० मीटर (म्हणजे ३० फुट) पर्यंत आढळून येते. या वेलीची पाने संयुक्त असुन वेलीच्या भोवताली विरुद्ध दिशेने वाढलेली असतात. पाने ३ ते ५ पत्रकांमध्ये विभागलेली असतात. वेलीवर सुमारे एक सेंटीमीटर लांब घोड्याच्या नालच्या आकाराचे कंद उगवतात. हे कंद पावसाळ्यात जमिनीत लावले असता त्यातून नवीन वेल उगवते. फुले अणकुचीदार टोकांमध्ये उमलतात. या वेलीच्या मुळाशी असणारे घनकंद परत जमिनीत लावले असता त्यातून देखील नवीन वेल उगवते. वेलीवरील कंद असो की मुळाशी असणारे घनकंद, हे दोन्ही औषधी तसेच पौष्टिक अन्न म्हणून देखील खाल्ले जातात.^[३]^[४]^[५]

विविध भाषेतील नावे^[६][संपादन]

मराठी : शेंडवेल, गाबोळी, मुंडावळया
कोंकणी : तीळ करंडी
हिंदी : कांटा आलू
संस्कृत : कण्टकालुकः , वाराही कंद
नेपाळी : मिठे तरुल
गुजराती : नानो जंगली कंद, वंजू कंदू, वेनी वेल
तेलुगू : अडवी गिनुसु तीगा
कन्नड : काडू गुंबला
तमिळ : नूरई, काट्टुवल्ली, वल्ली कुडी
मल्याळम : नेयनुरा, नाल्लेमोरा
ओडिया: कोंतालु
बांगला : काटा आलू

हे सुद्धा पहा[संपादन]

संदर्भ[संपादन]

^ Samanta, A.K. (2006). The genus Dioscorea L. in Darjeeling and Sikkim Himalayas - a census. Journal of Economic and Taxonomic Botany 30: 555-563.
^ Govaerts, R., Wilkin, P. & Saunders, R.M.K. (2007). World Checklist of Dioscoreales. Yams and their allies: 1-65. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew.
^ ^a ^b "वाराही कन्द". ८ मार्च २०२४ रोजी पाहिले.
^ Dioscorea pentaphylla. Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine. University of Michigan Ethnobotany.
^ "वाराही कंद के फायदे, उपयोग, औषधीय गुण और नुकसान" (हिंदी भाषेत). ७ डिसेंबर २०२३ रोजी पाहिले.
^ "five leaf yam". ९ मार्च २०२४ रोजी पाहिले.

बाह्य दुवे[संपादन]

[1] Samanta, A.K. (2006). The genus Dioscorea L. in Darjeeling and Sikkim Himalayas - a census. Journal of Economic and Taxonomic Botany 30: 555-563.

[2] Govaerts, R., Wilkin, P. & Saunders, R.M.K. (2007). World Checklist of Dioscoreales. Yams and their allies: 1-65. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew.

[herbal-3] "वाराही कन्द". ८ मार्च २०२४ रोजी पाहिले.

[ethno-4] Dioscorea pentaphylla. Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine. University of Michigan Ethnobotany.

[mu-5] "वाराही कंद के फायदे, उपयोग, औषधीय गुण और नुकसान" (हिंदी भाषेत). ७ डिसेंबर २०२३ रोजी पाहिले.

[6] "five leaf yam". ९ मार्च २०२४ रोजी पाहिले.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

विविध भाषेतील नावे[६][संपादन]

हे सुद्धा पहा[संपादन]

संदर्भ[संपादन]

बाह्य दुवे[संपादन]

विविध भाषेतील नावे^[६][संपादन]