हिंदू दिनदर्शिका
(मास या पानावरून पुनर्निर्देशित)
| # | मराठी/इंग्रजी रास | संकृत | संकृत अर्थ | आसामी भाषा | बंगाली भाषा | मल्याळम भाषा | उडिया भाषा | तमिळ भाषा | तुळू भाषा | ग्रेगोरीयन |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| १ | मेष Aries | Meṣa | एडका | ব’হাগ (Böhag) | বৈশাখ (Boiśākh) | മേടം (Mēḍaṃ) | ବୈଶାଖ (Baiśākha) | சித்திரை (Śittirai) | Paggu | April–May |
| २ | वृषभ Taurus | Vṛṣabha | बैल | জেঠ (Zeth) | জ্যৈষ্ঠ (Jyoisthô) | ഇടവം (Iḍavaṃ) | ଜ୍ୟେଷ୍ଠ (Jyēṣṭha) | வைகாசி (Vaigāsi) | Beshya | May–June |
| ३ | मिथुन Gemini | Mithuna | जुळे | আহাৰ (Ahar) | আষাঢ় (Āsādh) | മിഥുനം (Mithunaṃ) | ଆଷାଢ଼ (Āṣāḍha) | ஆனி (Āṉi) | Kaarthel | June–July |
| ४ | कर्क Cancer | Karkaṭa | खेकडा | শাওণ (Xaün) | শ্রাবণ (Śrābôṇ) | കർക്കടകം (Karkkaṭakam) | ଶ୍ରାବଣ (Śrābaṇa) | ஆடி (Āḍi) | Aati | July–August |
| ५ | सिंह Leo | Siṃha | सिंह | ভাদ (Bhado) | ভাদ্র (Bhādrô) | ചിങ്ങം (Ciṅṅaṃ) | ଭାଦ୍ରବ (Bhādraba) | ஆவணி (Āvaṇi) | Sōna | August–September |
| ६ | कन्या Virgo | Kanyā | मुलगी | আহিন (Ahin) | আশ্বিন (Āśhshin) | കന്നി (Kanni) | ଆଶ୍ୱିନ (Āśvina)
or ଅଶିଣ (Aśiṇa) |
புரட்டாசி (Puraṭṭāsi) | Nirnaal | September–October |
| ७ | तूळ Libra | Tulā | तराजू | কাতি (Kati) | কার্তিক (Kārtik) | തുലാം (Tulāṃ) | କାର୍ତ୍ତିକ (Kārttika) | ஐப்பசி (Aippasi) | Bonthel | October–November |
| ८ | वृश्चिक Scorpio | Vṛścika | विंचू | আঘোণ (Aghün) | অগ্রহায়ণ (Ôgrôhāyôn) | വൃശ്ചികം (Vr̥ścikaṃ) | ମାର୍ଗଶିର (Mārgaśira)
or ମଗୁଶୁର (Maguśura) |
கார்த்திகை (Kārttigai) | Jaarde | November–December |
| ९ | धनु Sagittarius | Dhanus | धनुष्य बाण | পুহ (Puh) | পৌষ (Poush) | ധനു (Dhanu) | ପୌଷ (Pauṣa)
or ପୁଷ (Puṣa) |
மார்கழி (Mārgaḻi) | Perarde | December–January |
| १० | मकर Capricorn | Makara | समुद्रातील राक्षस किंवा अर्ध बकरी आणि मासा ?[२] | মাঘ (Magh) | মাঘ (Māgh) | മകരം (Makaram) | ମାଘ (Māgha) | தை
(Tai) |
Puyinthel | January–February |
| ११ | कुंभ Aquarius | Kumbha | पाणी वाहक[३] | ফাগুন (Phagun) | ফাল্গুন (Phālgun)
or ফাগুন (Phagun) |
കുംഭം (Kumbham) | ଫାଲ୍ଗୁନ (Phālguna)
or ଫଗୁଣ (Phaguṇa) |
மாசி
(Māsi) |
Maayi | February–March |
| १२ | मीन Pisces | Mīna | मासा | চ’ত (Söt) | চৈত্র (Choitrô) | മീനം (Mīnaṃ) | ଚୈତ୍ର (Chaitra) | பங்குனி (Paṅguṉi) | Suggi | March–April |
हिंदू दिनदर्शिकेत पुढील बारा महिने आहेत.
महिन्यांच्या नावांची व्युत्पत्ती
[संपादन]प्रत्येक महिन्यांची नवे ही त्या त्या महिन्याच्या पौर्णिमेस किंवा पौर्णिमेच्या मागे पुढे येणाऱ्या नक्षत्राच्या नावावरून त्या महिन्याचे नाव पडलेले आहे.
| नक्षत्राचे नाव | महिना |
|---|---|
| चित्रा | चैत्र |
| विशाखा | वैशाख |
| जेष्ठा | जेष्ठ |
| पूर्वाषाढा | आषाढ |
| श्रवण | श्रावण |
| पूर्वाभाद्रपदा | भाद्रपद |
| अश्विनी | अश्विन |
| कृतिका | कार्तिक |
| मृगशीर्ष | मार्गशीर्ष |
| पुष्य | पौष |
| मघा | माघ |
| पूर्व फाल्गुनी | फाल्गुन |
हिंदू कालगणना
[संपादन]हिंदू धर्मामध्ये नऊ प्रकारे कालगणना केली जाते. १.ब्राह्म, २.दिव्य, ३.पित्र्य, ४.प्राजापत्य, ५.बार्हस्पत्य, ६.सौर, ७.सावन, ८.चांद्र, ९.नाक्षत्र,
वर्ष, अयन, ऋतू, युग, इत्यादींची गणना सौरमानावरून करतात. महिना व तिथींची गणना चान्द्रमानावरून करतात. वार, सांतपनादी कृच्छ्रे, सोहेर-सुतक यांचे दिवस, वैद्यचिकीत्सादिन यांची गणना सावन मनावरून करतात. घटिकादिंची गणना नक्षत्रमानावरून करतात.
संदर्भ यादि
[संपादन]- ^ "Hindu calendar". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2025-06-19.
- ^ "My Capricorn Zodiac Sign: Personality". www.horoscope.com (इंग्रजी भाषेत). 2025-07-11 रोजी पाहिले.
- ^ "My Aquarius Zodiac Sign: Personality". www.horoscope.com (इंग्रजी भाषेत). 2025-07-11 रोजी पाहिले.