बेचकुसळ
| बेचकुसळ | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| प्रजातींची उपलब्धता | ||||
| शास्त्रीय वर्गीकरण | ||||
| ||||
| शास्त्रीय नाव | ||||
| अल्टरनेन्थेरा सेसिलिस | ||||
| इतर नावे | ||||
|
बेचकुसळ (अल्टरनेन्थेरा सेसिलिस) ही एक जंगली तणवर्गीय वनस्पती आहे जी जगभर वेगेगळ्या नावांनी ओळखली जाते. हिची जगभरात काही ठिकाणी भाजी म्हणून लागवड केली जाते.
काही प्रचलित नावे:
- आसामी: মাটিকাঁদুৰি (मतीकंदुरी)
- हिंदी: गूधड़ीसाग, लोहमारक
- कोंकणी: कोयपा
- मणिपुरी: फाकचेट
- ओडिसी: मदरंग
- संस्कृत: मत्स्याक्षी, मीनाक्षी
- तमिळ: पोन्नांकनी , उत्तुकट्टीउत्त
- तेलुगू : पोन्नगंटिकुरा
आढळ[संपादन]
ही वनस्पती उष्णकटिबंधीय आणि उपोष्णकटिबंधीय प्रदेशांमध्ये आढळते. हे दक्षिण युनायटेड स्टेट्समध्ये मोठ्या प्रमाणावर आढळते, तसेच मध्य आणि दक्षिण अमेरिकेत देखील ही कमीप्रमाणात का होईना आढळते. त्याच सोबत भारतीय उपखंडात, विशेषतः दक्षिण भारतात हिचा चांगला प्रसार झालेला आढळतो
ही प्रजाती भारतात तसेच यूएसएच्या दक्षिणेकडील राज्यांमध्ये तण म्हणून वर्गीकृत आहे. ही सहसा बागायती जमिनीत किंवा ओलसर ठिकाणी आढळते.
वर्णन[संपादन]
ही एक बारमाही औषधी वनस्पती आहे ज्यामध्ये टेकडीचे दांडे असतात, क्वचितच चढते, बहुतेकदा नोड्सवर रुजतात. पाने अंडाकृती, अधूनमधून रेखीय-लॅन्सोलेट, 1-15 सेमी लांब, 0.3-3 सेमी रुंद, चकचकीत ते विरळ विलस, पेटीओल्स 1-5 मिमी लांब. सेसाइल स्पाइक्समधील फुले, ब्रॅक्ट आणि ब्रॅक्टिओल्स चमकदार पांढरे, 0.7-1.5 मिमी लांब, चमकदार; sepals समान, 2.5-3 मिमी लांब, बाहेरील 1-मज्जित किंवा अस्पष्टपणे 3-पायाकडे मज्जातंतू; पुंकेसर 5 पैकी 2 नपुंसक. जंगलात ते डिसेंबर ते मार्च पर्यंत फुलते.
उपयोग[संपादन]
ही वनस्पती जंगली असली तरी अन्न, हर्बल औषधे आणि शोभेच्या वनस्पती म्हणून देखील हिची लागवड केली जाते. [२] Alternanthera reineckii वनस्पतीशी कधी कधी हिची गल्लत होते. [३]
दक्षिण पूर्व आशियातील काही प्रदेशांमध्ये पाने आणि कोवळ्या कोंबांचा वापर भाजी म्हणून करतात. [४] कर्नाटक, आंध्र प्रदेश आणि तामिळनाडूमध्ये पाने, फुले आणि कोवळ्या देठांचा भाजी म्हणून वापर करतात. झाडे बारीक चिरून आणि किसलेले खोबरे आणि मसाल्यांनी तळून "मुकुनुवेन्ना मेलम" नावाचा डिश बनवतात. [५]
पाने कुरकुरीत असून फारशी चिवट नसतात. काही वाण किंचित कडू असतात. या वनस्पती मध्ये ऑक्सॅलेट्सच्या असल्याने मोठ्या प्रमाणात खाल्ल्यास त्यांना वाफवणे किंवा उकळणे आवश्यक आहे. [६] हिची स्वतंत्र हिरवी पालेभाजी म्हणून खाल्ली जाते किंवा पालकात किंवा इतर पदार्थांमध्ये मिसळली जाते. एका अहवालानुसार, ब्राझिलियन लोक सहसा तेल किंवा व्हिनेगर, टोमॅटो आणि कांद्यासह सॅलडमध्ये कच्चे खातात. पालकाचा पर्याय म्हणून या भाजीचा पाला क्विच, पाई, करी, डाळ, पास्ता सॉस, लसग्ना किंवा डिशेस आणि स्ट्राइ- फ्राईजमध्ये जोडला जाऊ शकतो आणि शिजवण्याच्या प्रक्रियेत शेवटी घालू शकतो. [७] [८]
हर्बल औषध म्हणून, वनस्पतीमध्ये लघवीचे प्रमाण वाढवणारा पदार्थ, शीतकरण, शक्तिवर्धक आणि रेचक गुणधर्म आहेत. ही मुत्रदाहात आणि मूळव्याधच्या उपचारांसाठी वापरले जाते. [९] ही वनस्पती डोळ्यांसाठी देखील फायदेशीर आहे असे मानले जाते आणि औषधी केसांचे तेल आणि काजल तयार करण्यासाठीचा एक घटक म्हणून देखील वापरली जाते. [१०]
गॅलरी[संपादन]
_(2790045620).jpg)
संदर्भ[संपादन]
- ^ Lansdown, R.V.; Beentje, H.J. (2019). "Alternanthera sessilis". IUCN Red List of Threatened Species. 2019: e.T164480A120120173. doi:10.2305/IUCN.UK.2019-2.RLTS.T164480A120120173.en. 11 November 2021 रोजी पाहिले.
- ^ Cordeiro, Sandra Zorat. "Alternanthera sessilis (L.) R.Br. ex DC. — Herbário". www.unirio.br. Universidade Federal do Estado do Rio de Janeiro. 3 April 2022 रोजी पाहिले.
- ^ Kasselmann, Christel (2020). Aquarium Plants. Teltow, Germany. p. 109. ISBN 978-3-00-064912-7.
- ^ Grubben, G.J.H. & Denton, O.A. (2004) Plant Resources of Tropical Africa 2.
- ^ Wijethunga, Anoma. "Mukunuwenna Mellum | Anoma's Kitchen". 3 April 2022 रोजी पाहिले.
- ^ Toensmeier, Eric (2007). Perennial Vegetables: From Artichokes to Zuiki Taro, A Gardener's Guide to Over 100 Delicious and Easy to Grow Edibles. Chelsea Green Publishing. p. 84. ISBN 9781603581387.
- ^ Hartmann, Julianne. "Highland Tropical Staples" (PDF). Remote Indigenous Gardens Network. Archived from the original (PDF) on 2016-03-04. 30 May 2014 रोजी पाहिले.
- ^ Richards, Clare. "Brazilian Spinach". Archived from the original on 2016-04-22. 30 May 2014 रोजी पाहिले.
- ^ Tanaka, Yoshitaka; Van Ke, Nguyen (2007). Edible Wild Plants of Vietnam: The Bountiful Garden. Thailand: Orchid Press. p. 21. ISBN 978-9745240896.
- ^ Walia, Ujagar Singh (2017). Weed Identification And Medicinal Use. Scientific Publishers. ISBN 9789386102263.