त्वचेची काळजी
ह्या लेखातील / विभागातील सध्याचा मजकूर इतर भाषा ते मराठी विकिपीडिया:भाषांतर प्रकल्प/मशिन ट्रान्सलेशन वापरून, [[]] भाषेतून मराठी भाषेत अंशत: अनुवादित केला गेला आहे / अथवा तसा कयास आहे. |
त्वचेची काळजी ही अशा पद्धतींची श्रेणी आहे जी त्वचेच्या अखंडतेचे समर्थन करते, त्याचे स्वरूप वाढवते आणि त्वचेची काळजी घेते . त्यामध्ये पौष्टिकता, जास्त सूर्यप्रकाशापासून बचाव करणे यांचा समावेश असू शकतो. चेहऱ्याच्या देखावा वाढविण्याच्या पद्धतींमध्ये सौंदर्यप्रसाधने, बोटुलिनम, एक्सफोलिएशन, फिलर्स, लेसर रीसर्फेकिंग, मायक्रोडर्माब्रॅशन, साले, रेटिनॉल थेरपी आणि अल्ट्रासोनिक त्वचा उपचार यांचा समावेश आहे Archived 2020-04-08 at the Wayback Machine. . [१] त्वचेची काळजी ही बऱ्याच लोकांमध्ये नेहमीची एक प्रक्रिया असते, जसे की ज्यांची त्वचा एकतर कोरडी किंवा खूप ओलसर असते आणि त्वचारोगाचा प्रतिबंध करते आणि त्वचेच्या जखमांना प्रतिबंध करते.
पार्श्वभूमी
[संपादन]त्वचा देखभाल सौंदर्यप्रसाधनांच्या इंटरफेसवर आहे, [२] आणि त्वचाविज्ञान, पारंपारिक वैद्यकीय शाखा; [३] या प्रत्येक विषयासह काही प्रमाणात आच्छादित आहे.
फेडरल फूड, ड्रग आणि कॉस्मेटिक ऍक्ट प्रमाणे सौंदर्यप्रसाधन म्हणजे शुद्धीकरण किंवा सुशोभित करणे होय. (उदाहरणार्थ, शॅम्पू आणि लिपस्टिक). औषधासाठी स्वतंत्र श्रेणी अस्तित्वात आहे, ज्याचा हेतू रोगाचे निदान, बरे करणे, कमी करणे, उपचार करणे किंवा रोगाचा प्रतिबंध करणे किंवा शरीराच्या संरचनेवर किंवा कार्यावर परिणाम करण्यासाठी आहे (उदाहरणार्थ सनस्क्रीन आणि मुरुमांच्या क्रीम), मॉइश्चरायझिंगसारखी काही उत्पादने सनस्क्रीन आणि अँटी-डँड्रफ शैम्पू, दोन्ही प्रकारात नियमित केले जातात. [२] [४]
नवजात
[संपादन]नवजात त्वचेची काळजी घेण्यासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे विकसित केली गेली आहेत. तथापि, बालरोगविषयक आणि त्वचाविज्ञानविषयक समुदाय सर्वोत्तम शुद्धीकरणाच्या पद्धतींवर एकमत झाले नाहीत, कारण दर्जेदार शास्त्रीय पुरावा फारच कमी आहे. पाण्यात विसर्जन करून वापरणे हे जसेच्या तसे धुण्यापेक्षा चांगले दिसते आणि सिंथेटिक डिटर्जंट्स किंवा सौम्य लिक्विड बेबी क्लीन्सरचा वापर एकट्या पाण्यापेक्षा तुलनात्मक किंवा त्यापेक्षा श्रेष्ठ वाटतो. [५] [६] [५] वरून जोडा
सूर्य संरक्षण ही त्वचेच्या काळजीची एक महत्त्वाची बाब आहे. मानवी शरीराला व्हिटॅमिन डीचा दररोज डोस मिळविण्यासाठी सूर्य फायद्याचा असला तरीही असुरक्षित सूर्यप्रकाशामुळे त्वचेला अत्यंत नुकसान होऊ शकते. सूर्याच्या किरणांमधील अल्ट्राव्हायोलेट (यूव्हीए आणि यूव्हीबी) किरणोत्सर्गामुळे वेगवेगळ्या प्रमाणात सनबर्न (त्वचा भाजणे / जळणे) होऊ शकतो, त्वचा लवकर वृद्ध होणे /सैल पडणे आणि त्वचेच्या कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो. [७] अतिनील एक्सपोजरमुळे (त्वचा उन्हात उघडी राहणे) त्वचेच्या असमान टोनचे ठिपके होऊ शकतात आणि त्वचा कोरडी होऊ शकते.
हे त्वचेची लवचिकता कमी करू शकते आणि सॅगिंग (कोमेजने)आणि सुरकुत्या तयार करण्यास प्रोत्साहित करू शकते. सनस्क्रीन सूर्याच्या नुकसानीपासून त्वचेचे रक्षण करू शकते; एक्सपोजरच्या किमान 20 मिनिटांपूर्वी सनस्क्रीन लागू केली जावी आणि दर चार तासांनी पुन्हा लागू करावी. सनस्क्रीन त्वचेच्या सर्व भागात लागू पाहिजे जे सूर्यप्रकाशास सामोरे जातील आणि किमान एक चमचे (25) मि.ली.) संपूर्ण कव्हरेज सुनिश्चित करण्यासाठी प्रत्येक अंग, चेहरा, छाती आणि मागे लागू केले पाहिजे. अनेक टिन्टेड मॉइश्चरायझर्स, फाउंडेशन आणि प्राइमरमध्ये (निरनिराळे सौंदर्य प्रसाधनाची साधने) आता एसपीएफचे काही प्रकार आहेत.
सनस्क्रीन क्रीम, जेल किंवा लोशनच्या(पातळ, घट्ट) स्वरूपात येऊ शकतात; त्यांचा एसपीएफ क्रमांक सूर्याच्या किरणोत्सर्गापासून त्वचेचे संरक्षण करण्यासाठी त्यांची प्रभावीता दर्शवितो. प्रत्येक त्वचेच्या प्रकारासाठी सनस्क्रीन उपलब्ध आहेत; विशेषतः तेलकट त्वचेला असणा-या नॉन-कॉमेडोजेनिक सनस्क्रीनची निवड करावी; कोरडे कातडे असलेल्यांनी त्वचेला हायड्रेट (ओलसर आणि निरोगी)ठेवण्यास मदत करण्यासाठी मॉइश्चरायझर्ससह सनस्क्रीन निवडले पाहिजेत आणि संवेदनशील त्वचेवर असुरक्षित, हायपोअलर्जेनिक सनस्क्रीन आणि स्पॉट-टेस्ट एखाद्या विसंगत ठिकाणी (जसे की कोपरच्या आतल्या किंवा कानाच्या मागे लावून पारखून घ्यावे) निवडले पाहिजे. त्यामुळे त्वचेला त्रास होत नाही.
वृद्ध
[संपादन]त्वचेची वृद्धत्व हे त्वचेच्या वाढत्या असुरक्षतेशी संबंधित आहे . प्रुरिटससह (त्वचेवरची खाज) त्वचेची समस्या वयोवृद्धांमध्ये सामान्य आहे परंतु बऱ्याचदा अपुरीपणे लक्ष दिले जाते. वृद्धांमधील त्वचेच्या अखंडतेची देखभाल केल्या जाणाऱ्या अभ्यासाचे साहित्य पुनरावलोकन हे सर्वात कमी प्रमाण असल्याचे आढळले परंतु आढावा निष्कर्ष काढला की कृत्रिम डिटर्जंट्स किंवा अँफोटेरिक सर्फॅक्टंट्ससह त्वचा-स्वच्छता साबण आणि पाणी वापरण्यापेक्षा त्वचा कोरडेपणा कमी करते. हुमेक्टंट्ससह मॉइश्चरायझर्समुळे त्वचा कोरडे होण्यास मदत होते आणि त्वचेच्या अडथळ्यामुळे त्वचेच्या जखम कमी होतात.
पुरळ
[संपादन]अमेरिकन अकॅडमी ऑफ डर्मॅटोलॉजीच्या मते, दर वर्षी 40 ते 50 दशलक्ष अमेरिकन लोकांना मुरुमांचा त्रास होतो. [८] शक्यतो मुरुमे पौगंडावस्थेत येत असले तरी , मुरुम कोणत्याही वयात उद्भवू शकते, यामागे आनुवंशिकता, हार्मोन्स, मासिक पाळी, अन्न आणि भावनिक ताण यासह कारणे आहेत.[९]
प्रक्षोभक मुरुम (सूज ,लालसरपणा)असलेल्यांनी सावधगिरीने मुरुमांचा उपचार केला पाहिजे कारण प्रक्रियेमुळे परिस्थिती आणखी बिघडू शकते आणि उपचार करण्यापूर्वी त्वचारोग तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा. [८] काही अँटी ऍक्ने क्रिममध्ये बेंझॉयल पेरोक्साइड (2.5 - 10%च्या सांद्रता मध्ये) कोरडे एजंट असतात. [१०]
त्वचेचा अल्सर - व्रण पडणे
[संपादन]त्वचेवर दीर्घकाळापर्यंत दबाव म्हणून त्वचेवर आणि अंतर्निहित ऊतींना दुखापत होतात. त्वचेचा अल्सर - व्रण पडणे एक ज्ञात उदाहरण म्हणजे बेडसोर म्हणजे प्रेशर अल्सर.
स्टोमा (जखम - छिद्र)
[संपादन]स्टोमा (जखम - छिद्र) क्षेत्राची साफसफाई करताना, स्टोमाभोवती हळूवारपणे स्वच्छ करण्यासाठी साधे गरम पाणी वापरावे आणि कोरडे पुसले पाहिजे. हळूवारपणे पुसा आणि क्षेत्राला घासणार नाही याची खात्री करा. डिस्पोजेबल बॅगमध्ये सर्व वापरलेले वाइप (पुसलेले कापड) घाला आणि नंतर आपले हात धुवा.
जखम भरणे
[संपादन]जखमेच्या उपचार हा एक जटिल आणि नाजूक प्रक्रिया आहे ज्यात त्वचा दुखापतीनंतर स्वतःच दुरुस्त होते.
विकिरण
[संपादन]रेडिएशनमुळे त्वचेवर उपचार केलेल्या भागात विपरीत परिणाम होऊ शकतात , विशेषतः काख , डोके आणि मान, पेरिनियम (अवघड जागा) आणि त्वचेच्या पट क्षेत्रांमध्ये. मॉइस्चरायझिंग, एंटी-इंफ्लेमेटरी, अँटी-मायक्रोबियल आणि जखमेच्या उपचार हा गुणधर्म असलेले फॉर्म्युलेशन बहुतेक वेळा वापरले जातात, परंतु कोणताही प्राधान्यक्रम किंवा वैयक्तिक उत्पादन सर्वोत्तम सराव म्हणून ओळखले जाऊ शकत नाही. मऊ सिलिकॉन ड्रेसिंग्ज जे घर्षणात अडथळे म्हणून काम करतात ते उपयुक्त ठरू शकतात. स्तनांच्या कर्करोगात, कॅलेंडुला क्रीम डार्क स्पॉट सुधारकर्तावरील किरणे प्रभावांच्या तीव्रतेस कमी करू शकते. विकिरण उपचार पूर्ण केल्यानंतर दुर्गंधीनाशक वापर विवादित आहे परंतु आता सराव करण्याची शिफारस केली जाते. [११] [१२] [१३] [११] वरून जोडा
ईजीएफआर
[संपादन]एपिडर्मल ग्रोथ फॅक्टर रिसेप्टर (ईजीएफआर) इनहिबिटर (कर्करोगाला प्रतिबंध करणारे) कर्करोगाच्या उपचारात वापरल्या जाणाऱ्या औषधे आहेत. ही औषधे सामान्यत: पुरळ, कोरडी त्वचा आणि पॅरोनीचियासह त्वचा आणि नखे समस्या निर्माण करतात. अनेकदा Emollient मलहमांसह प्रतिबंधात्मक गहन मॉइश्चरायझिंग, पाण्यावर आधारित क्रीम आणि पाण्याचे भिजणे टाळणे (जरी काही विशिष्ट परिस्थितीत पांढरे व्हिनेगर किंवा पोटॅशियम परमॅंगनेट भिजके मदत करू शकतात), त्वचेला जास्त प्रमाणात सूर्यप्रकाशापासून बचाव करतात आणि साबण पर्याय ज्यासाठी कमी डिहायड्रेटिंग आहे. सामान्य साबणापेक्षा त्वचेची तसेच टाळू फोलिकुलायटिसचा धोका कमी करणाऱ्या शाम्पूची शिफारस केली जाते. सामयिक प्रतिजैविक औषधोपचारांसह उपचार उपाय उपयुक्त ठरू शकतात.
संबंधित उत्पादने
[संपादन]कॉस्मेटिक्युटिकल्स टॉपिकली -लागू केलेली, एकत्रित उत्पादने आहेत जी सौंदर्यप्रसाधने आणि "जैविक दृष्ट्या सक्रिय घटक" एकत्र आणतात. या उत्पादनांचे फायदे समान असतात परंतु तोंडी इंजेस्ट केली जातात त्यांना न्यूट्रीकोस्मेटिक्स म्हणून ओळखले जाते. युनायटेड स्टेट्स फूड अँड ड्रग .डमिनिस्ट्रेशन ( एफडीए )च्या मते, अन्न, औषध आणि कॉस्मेटिक कायदा "अशा कोणत्याही श्रेणीला" कॉस्मेट्युटिकल्स "म्हणून मान्यता देत नाही. उत्पादन औषध, कॉस्मेटिक किंवा दोघांचे मिश्रण असू शकते परंतु कायद्यानुसार "कॉस्मेटिक" या शब्दाला काही अर्थ नाही. औषधे एफडीएच्या सघन पुनरावलोकन आणि मंजूरी प्रक्रियेच्या अधीन आहेत. सौंदर्यप्रसाधने आणि याशी संबंधित उत्पादने जरी नियमित असली तरी विक्रीपूर्वी एफडीएकडून मंजूर नसतात.
प्रक्रिया
[संपादन]त्वचा देखभाल प्रक्रियेत बोटुलिनमचा वापर समाविष्ट असतो; [१४] एक्सफोलिएशन; फिलर कॉस्मेटिक रीसर्फेसिंग, केस काढून टाकणे, त्वचारोग, पोर्ट-वाइन डाग आणि टॅटू काढून टाकण्यासाठी लेसर औषध ; फोटोडायनामिक थेरपी ; microdermabrasion; त्वचा सोलणे (पीलिंग ट्रीटमेंट ); रेटिनॉल थेरपी
संदर्भ
[संपादन]- ^ Rodulfo, Kristina (2018-04-06). "Ultrasonic Face De-Gunking Spatulas Are a Thing and You're Going to Want One". ELLE (इंग्रजी भाषेत). 2020-03-08 रोजी पाहिले.
- ^ a b Kessler R. More than Cosmetic Changes: Taking Stock of Personal Care Product Safety. Environ Health Perspect; DOI:10.1289/ehp.123-A120
- ^ Random House Webster's Unabridged Dictionary. Random House, Inc. 2001. Page 537. आयएसबीएन 0-375-72026-X.
- ^ FDA. Cosmetics: Guidance & Regulation; Laws & Regulations. Prohibited & Restricted Ingredients. [website]. U.S. Food and Drug Administration, Silver Spring, MD. Updated 26 January 2015.
- ^ a b Lund C, Kuller J, Lane A, Lott JW, Raines DA (1999). "Neonatal skin care: the scientific basis for practice". Neonatal Netw. 18 (4): 15–27. doi:10.1891/0730-0832.18.4.15. PMID 10633681.
- ^ Telofski LS, Morello AP 3rd, Mack Correa MC, Stamatas GN (2012). "The infant skin barrier: can we preserve, protect, and enhance the barrier?". Dermatol Res Pract. 2012: 1–18. doi:10.1155/2012/198789. PMC 3439947. PMID 22988452.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
- ^ Clark A, Hessler JL (Aug 2015). "Skin Care". Facial Plast Surg Clin North Am. 23 (3): 285–95. doi:10.1016/j.fsc.2015.04.002. PMID 26208767.
- ^ a b "Acne clinical guideline". American Academy of Dermatology. 2018.
- ^ "Acne treatment". Dr Niketa Sonavane.
- ^ "Topical Acne Drug Products". CFR - Code of Federal Regulations, Title 21, U.S. Food and Drug Administration. 1 April 2018.
- ^ a b Aistars J (Aug 2006). "The validity of skin care protocols followed by women with breast cancer receiving external radiation". Clin J Oncol Nurs. 10 (4): 487–92. doi:10.1188/06.CJON.487-492. PMID 16927902.
- ^ Kumar S, Juresic E, Barton M, Shafiq J (Jun 2010). "Management of skin toxicity during radiation therapy: a review of the evidence". J Med Imaging Radiat Oncol. 54 (3): 264–79. doi:10.1111/j.1754-9485.2010.02170.x. PMID 20598015.
- ^ Trueman E (2015). "Management of radiotherapy-induced skin reactions". Int J Palliat Nurs. 21 (4): 187–92. doi:10.12968/ijpn.2015.21.4.187. PMID 25901591.
- ^ http://www.allergan.com/assets/pdf/botox_cosmetic_pi.pdf