गरुड वैनतेय

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
'राष्ट्रीय वस्तुसंग्रहालय, दिल्ली' येथील गरुडाचे काष्ठशिल्प

गरुड वैनतेय(संस्कृत: गरुड, रोमनीकृत: Garuḍa; पाली: गरुळ Garuḷa; वैदिक संस्कृत: गरुळ Garuḷa) हा एक हिंदू देवता आहे जी प्रामुख्याने हिंदू देव विष्णूचे वाहन म्हणून चित्रित केली जाते. हिंदू, बौद्ध आणि जैन धर्मात या दैवी प्राण्याचा उल्लेख आहे. गरुड हा देव, गंधर्व, दैत्य, दानव, नाग, वानर आणि यक्षांचा सावत्र भाऊ आहे. तो ऋषी कश्यप आणि विनता यांचा मुलगा आहे. तो सूर्याचा सारथी अरुणाचा धाकटा भाऊ आहे. पुराण आणि वेद यांसारख्या इतर अनेक ग्रंथांमध्ये गरुडाचा उल्लेख आढळतो.


हा विष्णूचे वाहन असणारा पक्षिराज होता. कश्यपविनता यांचा कनिष्ठ पुत्र असलेला गरुड सूर्यसारथी अरुणाचा धाकटा भाऊ होता. बौद्ध धर्माच्या पुस्तकांमध्येही गरुडाचे संदर्भ सापडतात.