आयसा कंडीसा
आयसा कंडीसा (Moroccan Arabic: عيشة قنديشة, romanized: ʿayša qəndiša,) हे उत्तर मोरोक्कन लोकसाहित्यातील एक पौराणिक स्त्री व्यक्तिमत्त्व आहे.[१][२][३] ते एका जिनी सारखी आहे परंतु तिचे व्यक्तिमत्त्व वेगळे आहे. अनेक लोककथा पात्रांपैकी तिला सामान्यत: बकरी किंवा उंट सारख्या खुर असलेल्या प्राण्याचे पाय असलेली सुंदर तरुणी म्हणून चित्रित केले जाते. जरी आयसा कंडिसाचे वर्णन मोरोक्कोमधील प्रदेशानुसार भिन्न असले तरी, ती सामान्यतः पाण्याच्या स्त्रोतांजवळ राहते असे मानले जाते आणि स्थानिक पुरुषांना भुरळ घालण्यासाठी आणि नंतर त्यांना वेड लावण्यासाठी किंवा मारण्यासाठी ती तिच्या सौंदर्याचा वापर करते असे म्हणले जाते.
वैशिष्ट्ये
[संपादन]आयसा कंडिसाच्या जवळपास सर्व खाती तिच्या घराजवळील पाण्याचा भाग म्हणून ओळखतात. टँगियरमध्ये, हा समुद्र असल्याचे मानले जाते; टेटुआनमध्ये ती मार्टिल नदी आहे, फेसमध्ये तो एक ड्रेनेज कालवा आहे आणि बेनी अहसेनमध्ये ती सेबू नदी आहे. अशीही एक सामान्य मान्यता आहे की ती प्रामुख्याने तरुण पुरुषांवर शिकार करते. त्यांना ती तिच्या सौंदर्याने मोहित करते किंवा त्यांच्या बायकोचे रूप घेते. आयसा कंडिसा बद्दलच्या अधिक स्थानिक समजुती, जसे की बेनी अहसेन, त्यात हे समाविष्ट आहे की तिला स्टीलच्या सुऱ्या आणि सुयांची भीती वाटते आणि तिला हम्मू कय्यू म्हणून ओळखला जाणारा पती (किंवा पुरुष सहकारी) आहे. मोरोक्कोच्या अधिक दक्षिणेकडील प्रदेशांमध्ये, डुक्कलासह, तिला त्याऐवजी "खराजा" म्हणले जाते.[२]
बफी सूफी ऑर्डरच्या परंपरेनुसार, आयसा कंडिसा ही आयसा नावाच्या अनेक मादी जिनांपैकी एक आहे, त्या प्रत्येकांची व्यक्तिमत्त्वे भिन्न आहेत. बफिज मानतात की ती काळे कपडे घालते, उंटासारखे पाय असतात. ज्या गरोदर स्त्रिया तिला पाहतात त्यांचा गर्भपात होतो. तिने वश केलेले लोक जनावरांसारखे भुंकतात.[४] "सुदानीज आयसाअ" ( ʿayša s-sudaniya ) आणि "इच्छ ऑफ द सी" ( ʿayša l-bəḥriya ) यासह इतरत्र आयसा कंडिसाला समानार्थी असलेली नावे - बफिस अद्वितीय घटक म्हणून पाहत आहेत.
मूळ
[संपादन]एडवर्ड वेस्टरमार्कने दावा केला की आयसा कंडिसाचे नाव "स्पष्टपणे पूर्वेकडील मूळ" आहे. तिला प्राचीन कनानी धर्मातील केटेश सोबत ओळखले जाते. ज्याला त्याने "मंदिरातील वेश्या" म्हणून ओळखले आणि तिला अस्टार्ट देवीच्या पंथाशी जोडले, असे चुकीचे वर्णन केले गेले. तीला एक "प्रजनन" देवी मानले जाते. वेस्टरमार्क असे सुचवितो की उत्तर आफ्रिकेतील फोनिशियन वसाहतींनी प्रथम कंडिसाचा परिचय करून दिला. जो नंतर तिचा उदार स्वभाव आणि जलीय वातावरणाशी संबंध राखून इस्लामिक परंपरांमध्ये जोडला गेला. त्याने असेही सुचवले की तिचा सहकारी हम्मू कय्यू हा कार्थॅजिनियन देव हॅमॉनपासून प्रेरित असू शकतो.[२] वेस्टरमार्कचा सिद्धांत प्राचीन जवळच्या पूर्वेकडील देवतांच्या पुरातन समजावर अवलंबून होता. केटेशला "पवित्र वेश्या" म्हणून प्रस्तुत करणारे सिद्धांत पुराव्याअभावी आधुनिक विद्वत्तामध्ये अप्रचलित मानले जातात.[५] आणि तिला सामान्यतः इजिप्तमध्ये विकसित झालेली देवी म्हणून ओळखले जाते. कनानी किंवा सीरियन देवींमध्ये स्पष्ट अग्रदूत नसतानाही, सेमेटिक देवी म्हणून तिला ओळखले जाते. नाव आणि मुख्यतः परदेशी देवतांशी संबंधित मानले जाते.[६] केटेश आणि अस्टार्ट यांच्यातील थेट संबंध - युद्ध, शिकार, राजेशाही शक्ती, उपचार इत्यादींशी संबंधित, कालावधी आणि क्षेत्रानुसार, परंतु वेस्टरमार्कने दावा केल्याप्रमाणे प्रजननक्षमतेशी नाही - स्थापित केले जाऊ शकत नाही.[७]
अगदी अलीकडचा प्रस्ताव असा आहे की कंडिसा ही खऱ्या ऐतिहासिक व्यक्तिमत्त्वातून आली होती. म्हणजे मोरोक्कन "काउंटेस" (कॉन्टेसा) एल जदिदा ज्याने सैनिकांना फूस लावून पोर्तुगीजांचा प्रतिकार करण्यास मदत केली होती, ज्यांना मोरोक्कन सैनिकांनी ठार मारले होते.[८][९]
लोकप्रिय संस्कृतीत
[संपादन]पुस्तक, चित्रपट आणि गाण्यांसह अनेक मोरोक्कन सांस्कृतिक कार्यांमध्ये आयसा कंडीसाचा संदर्भ देण्यात आला आहे.[८] एक उदाहरण म्हणजे ग्नवा ट्यून लल्ला आईचा आणि फ्रेंच हॉरर चित्रपट कंदिशा .
हे सुद्धा पहा
[संपादन]- सुकुबस
- सिहुआनाबा
- पाटसोला
- हुल्डर
- सायरन
- झाना
- मौरा एन्कांटडा
- टुंडा
- पोंटियानक (लोककथा)
- लीनन सिधे
- ग्लॅस्टिग
- बाओभान सिथ
संदर्भ
[संपादन]- ^ Lurker, Manfred (1987). Dictionary of Gods and Goddesses, Devils and Demons. Routledge. p. 293. ISBN 978-0-7102-0877-4.
- ^ a b c Westermarck, Edward (1926). Ritual and belief in Morocco. 1. London: Macmillan and Co. pp. 392–396.
- ^ Pereda Roig, Carlos (2016). Festividades, costumbres, creencias y tradiciones de la región de Chauen. Instituto Cervantes de Tánger. pp. 1–8.
- ^ Maʻrūf, Muḥammad (2007). Jinn Eviction as a Discourse of Power: A Multidisciplinary Approach to Modern Morrocan Magical Beliefs and Practices. BRILL. pp. 106–107. ISBN 978-90-04-16099-6..
- ^ I. Cornelius, Qudshu Archived 2021-06-24 at the Wayback Machine., Iconography of Deities and Demons in the Ancient Near East Archived 2022-04-01 at the Wayback Machine., p. 4
- ^ Ch. Zivie-Choche, Foreign Deities in Egypt [in:] J. Dieleman, W. Wendrich (eds.), UCLA Encyclopedia of Egyptology, 2011, p. 5-6
- ^ R. Schmitt, Astarte, Mistress of Horses, Lady of the Chariot: The Warrior Aspect of Astarte, Die Welt des Orients 43, 2013, p. 213-225
- ^ a b Douider, Samira (2012-12-30). "Deux mythes féminins du Maghreb : la Kahina et Aïcha Kandicha". Recherches & Travaux (81): 75–81. doi:10.4000/recherchestravaux.547. ISSN 0151-1874. 2015-11-17 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2017-11-26 रोजी पाहिले.Douider, Samira (2012-12-30). "Deux mythes féminins du Maghreb : la Kahina et Aïcha Kandicha" Archived 2015-11-17 at the Wayback Machine.. Recherches & Travaux (81): 75–81. doi:10.4000/recherchestravaux.547. ISSN 0151-1874. Retrieved 2017-11-26.
- ^ "Aicha Kandicha, la légende et le démon". Zamane. 2017-11-26 रोजी पाहिले.