आयन
एखाद्या अणूवर जर विद्युतभार असेल तर त्याला आयन असे म्हणतात. (+) प्लस/धन आयन व (-)मायनस/ऋण आयन असे दोन प्रकार पडतात. हायड्रोजनचे धनप्रभारित एक अणू आयन : H+
कॅटायन म्हणजे धन प्रभारित आयन ( ज्यामध्ये इलेक्ट्रोन हे प्रोटोन पेक्षा कमी असतात ) आणि अनायन म्हणजे ऋण प्रभारित आयन ( ज्यामध्ये इलेक्ट्रोन हे प्रोटोन पेक्षा जास्त असतात ) होय. धन प्रभारित आयन आणि ऋण प्रभारित आयन यामध्ये विरुद्ध प्रभार असल्यामुळे ते एकमेकांना आकर्षित करतात व आयनिक संयुगे तयार करतात.
केवळ एकाच अणूचा समावेश असणारया आयनला अणू किंवा मोनॅटोमिक आयन असे म्हणतात, तर दोन किंवा अधिक अणू आण्विक आयन किंवा पॉलीएटॉमिक आयन बनवतात.द्रव (गॅस किंवा द्रव) मध्ये भौतिक आयनीकरणाच्या बाबतीत, "आयन जोड्या" उत्स्फूर्त रेणूच्या टकरांद्वारे तयार केल्या जातात, जिथे प्रत्येक व्युत्पन्न जोड्यामध्ये एक स्वतंत्र इलेक्ट्रॉन आणि धन प्रभारित आयन असते.आयन रासायनिक क्रियेद्वारे देखील तयार केले जातात, जसे द्रवपदार्थामध्ये मीठ विरघळणे किंवा इतर मार्गांनी जसे की सोल्यूशन मधून थेट करंट पुरवणे,आयनीकरणद्वारे एनोडचे आयनीकरण.
आयन हा शब्द ग्रीक शब्दापासून आला आहे.हा शब्द इंग्रजी भौतिकशास्त्रज्ञ आणि रसायनशास्त्रज्ञ मायकेल फॅराडे यांनी १८३४ मध्ये तत्कालीन-अज्ञात प्रजातींसाठी आणला होता जो एका इलेक्ट्रोडमधून दुसऱ्या इलेक्ट्रोडकडे जलीय माध्यमातून जातो.फॅराडे यांना या प्रजातींचे स्वरूप माहित नव्हते,परंतु त्याला माहित होते की धातू विलीन झाल्यामुळे आणि एका इलेक्ट्रोडच्या द्रावणात प्रवेश केल्यामुळे आणि दुसऱ्या इलेक्ट्रोडच्या द्रावणातून नवीन धातू बाहेर आला, कि तो विदूत्धारा मधून जातो.
वायूसारख्या अवस्थेतील आयन अत्यधिक प्रतिक्रियात्मक असतात आणि तटस्थ रेणू किंवा आयनिक लवण देण्यासाठी विपरित चार्ज आयनशी वेगाने संवाद साधतात.आयन एकमेकांपासून दूर जात असताना उर्जा आणि एन्ट्रॉपी बदलांच्या संयोजनात कारणास्तव सॉल्व्हेंट्सशी (उदाहरणार्थ, पाण्यात) संवाद साधल्यास आयन द्रव किंवा घन अवस्थेत देखील तयार होतात.या स्थिर प्रजाती कमी तापमानात वातावरणात अधिक प्रमाणात आढळतात.एक सामान्य उदाहरण म्हणजे समुद्राच्या पाण्यात असणारे आयन, जे विरघळलेल्या लवणातून मिळतात.
चार्ज ऑब्जेक्ट्स म्हणून, आयन उलट विद्युत शुल्काकडे आकर्षित होतात (सकारात्मक ते नकारात्मक आणि उलट) आणि अशा शुल्काद्वारे मागे घेतले जातात.जेव्हा ते हलतात तेव्हा त्यांचे मार्ग चुंबकीय क्षेत्राद्वारे डिफ्रॅक्ट केले जाऊ शकतात.
इलेक्ट्रॉन, त्यांच्या लहान वस्तुमानांमुळे आणि म्हणून मोठ्या प्रमाणात स्पेस-फिलिंग गुणधर्माच्या लाटा म्हणून, कोणतेही इलेक्ट्रॉन असलेले परमाणू आणि रेणू यांचे आकार निश्चित करतात.अशा प्रकारे, आयन (नकारात्मक चार्ज आयन) मूळ रेणू किंवा अणूपेक्षा मोठे असतात कारण जास्त इलेक्ट्रॉन एकमेकांना मागे हटवतात आणि आयनच्या भौतिक आकारात भर घालत असतात कारण त्याचे आकार त्याच्या इलेक्ट्रॉन संख्याद्वारे निर्धारित केले जाते.इलेक्ट्रॉन मेघाच्या लहान आकारामुळे संबंधित मूळ परमाणु किंवा रेणूपेक्षा कॅशन्स लहान असतात.एका विशिष्ट केशनमध्ये (हायड्रोजनचे) कोणतेही इलेक्ट्रॉन नसतात आणि अशा प्रकारे एकल प्रोटॉन असतो - जो हायड्रोजन अणूच्या पालकांपेक्षा खूपच लहान असतो.