नंदा किशोर पृष्टी

नंदा किशोर पृष्टी
राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांच्या हस्ते पद्मश्री पुरस्कार स्वीकारताना
जन्म	१९१९ कांतिरा, जाजपुर जिल्हा, ओरिसा
मृत्यू	७ डिसेंबर, २०२१ (वय १०२) भुवनेश्वर, ओरिसा,
जोडीदार	रुक्मिणी
अपत्ये	गणेश्वर, निरंजन, सत्यभामा, गमिनी
वडील	नव पृष्टी,
आई	चंद्रमणी पृष्टी
पुरस्कार	पद्मश्री

नंदा किशोर पृष्टी (ओडिआ: ନନ୍ଦ କିଶୋର ପୃଷ୍ଟି, १९१९ - ७ डिसेंबर २०२१‌) हे जाजपुर जिल्ह्यातील सुकिंदा ब्लॉक अंतर्गत कांतिरा गावातील १०२ वर्षे वयाचे शिक्षक होते. ते 'नंदा पृष्टी' किंवा 'नंदा सर' या नावानेही ओळखले जात असत. शिक्षण क्षेत्रातील त्यांच्या योगदानाची दखल घेऊन भारत सरकार तर्फे त्यांना २०२० साठी पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

वैयक्तिक आयुष्य

नंदा किशोर यांच्या वडिलांचे नाव नव प्रष्टी आणि आईचे नाव चंद्रमणी प्रष्टी होते. १९३६ मध्ये त्यांनी हातीबारी शाळेतून सातव्या वर्गापर्यंत शिक्षण पूर्ण केले होते. आर्थिक परिस्थिती हलाखीची असल्याने त्यांनी शिक्षण सोडून शेती करण्यास सुरुवात केली. त्‍याच्‍या गावात मुलांच्‍या शिक्षणाची सोय नसल्‍याने त्‍यांनी वयाच्या सोळव्या वर्षांपासून स्वतः आपल्या गावातील इतर मुलांना मोफत शिकवण्‍यास सुरुवात केली. ओरिसातील अशा प्रकारच्या पारंपरिक प्राथमिक शिक्षण देण्याच्या पद्धतीला चटशाली असे म्हणतात. चटशाली परंपरेने शिकवणारे नंदा सर हे कदाचित शेवटच्या व्यक्ती असाव्यात असा कयास बांधला जातो. त्याचे वय १०० पेक्षा जास्त असूनही, ते लहान मुलांना दिवसातून दोनदा सकाळी आणि प्रौढांना संध्याकाळी ६ ते ७ या वेळेत शिकवत असे. आपल्या ४५ वर्षांच्या अध्यापनात नंद सर यांनी ३,०००हून अधिक विद्यार्थ्यांना शिक्षण दिले आहे. नंदा लायरेस जोडीदार गणेश्वर आणि निरंजन यांना दोन मुलगे आणि सत्यभामा आणि गमनी यांना दोन मुली आहेत. नंदा सरांच्या आयुष्यावर 'नंदामास्तरंका चटशाली' नावाचा माहितीपट मार्च २०२२ मध्ये प्रदर्शित होणार आहे.

सन्मान आणि पुरस्कार

नंदा सरांना इ.स. २०२०चा पद्मश्री पुरस्कार दिनांक ९ नोव्हेंबर २०२१ भारताचे तत्कालीन राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांच्या हस्ते प्रदान करण्यात आला. यावेळी नंदा सरांनी राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांना आशीर्वाद दिला होता. या क्षणीचा फोटो खुद्द रामनाथ कोविंद यांनी आपल्या ट्विटर अकऊंटवर पोस्ट केला होता, ज्याला नंतर मोठी प्रसिद्धी मिळाली होती.

मृत्यू

७ डिसेंबर २०२१ रोजी वयाच्या १०३ व्या वर्षी भुवनेश्वर येथील एका खाजगी रुग्णालयात नंद किशोर प्रीस्टी यांचे कोरोना ने निधन झाले.