संगणक-टंक
- हा लेख मुख्यत्वे Marathi Fonts बद्दल आहे. मराठी विकिपीडियावरच्या टायपींग पद्धती माहिती करून घेण्यासाठी विकिपीडिया:Input System कडे जावे.
"Marathi Fonts" हा गुगल शोधयंत्रात महाराष्ट्रातील लोकांकडून सर्वाधिक शोधला जाणारा शब्द समुह आहे.या लेखात फॉण्ट (Font) या इंग्रजी शब्दाला मराठीत टंक असा प्रतिशब्द वापरला आहे. संगणकपूर्व काळात टंकलेखन हे टंकलेखनयंत्र वापरून किंवा खिळे जुळवून केले जात असे. कॅरॅक्टर एनकोडिंगच्या साहाय्याने संगणकावर टंकलेखन शक्य झाले.तरीसुद्धा सुरुवातीच्या कालावधीत ऑपरेटिंग सिस्टिम, इंटरनेट ब्राउजरच्या तांत्रिक मर्यांदांमुळे संगणकावर व इंटरनेटवर भारतीय भाषांचा उपयोग फारच मर्यादित राहिला. यातच संगणकशिक्षित भारतीय लोक मुख्यत्वे इंग्रजी भाषेचा वापर करत. तसेच भारतीय भाषासाठीच्या संगणकीय टंकांकरिता मोजावी लागणारी किंमत, वापर सुरू करण्याकरिता करावी लगणारी क्लिष्ट प्रक्रिया, दर संगणकीय टंकासोबत बदलणारे कळपाटाचे आराखडे यामुळे पण भारतीय भाषांच्या संगणकीय टंकांचा वापर कमी राहिला आहे.[१]
व्यापारी तत्त्वावर मॉड्युलर सिस्टिम, सिडॅक, आयट्रांस आणि इतर छोट्या मोठ्या आस्थापनांनी संगणकीय टंक भारतीय भाषांत उपलब्ध करून दिले. काही संकेतस्थळांनी टंक प्रत्येक वेळी डाउनलोड करण्याच्याऐवजी आपोआप डाउनलोड होणारे डायनॅमिक संगणकीय टंक व भारतीय भाषात ईमेल, चॅट सुविधा पुरवण्यास सुरुवात केली. पण बहुसंख्य सामान्य माणसांच्या दृष्टीने संगणकावरील भारतीय भाषांतील टंक संगणकावर सुलभ पद्धतीने आणि कुठल्याही कार्यक्रमात वापरता येतील असे नव्हते.
खरी क्रांती Windows 98 ही ऑपरेटिंग सिस्टिम मागे पडून व वाढत्या आधुनिक युनिकोड पद्धतीच्या विनामूल्य टंकांमुळे, काही मुक्त तंत्रांश, युनिकोड वापरता येतील अशी संकेतस्थळे इत्यादींमुळे नजरेच्या टप्प्यात आली आहे.
अजूनसुद्धा बहुसंख्य भारतीयांना त्यांच्या स्वतःच्या भाषेतील टंक वापरण्याकरिता किमान काही तांत्रिक संज्ञा माहीत असणे श्रेयस्कर ठरते.
Font व्याख्या आणि विषयाची व्याप्ती
[संपादन]
- वस्तुतः सर्व अक्षरचिन्हे उपलब्ध असलेल्या एकाच वळणाच्या एकाच आकाराच्या टंक समूहास Font[२] असे म्हणता येईल. यास हिंदी भाषेत 'अक्षरमाला'असाही शब्द प्रचलित होत आहे.
इंग्लिश भाषेत Times New Roman, Arial सारखे Font संगणकावर मुळातच असतात. टंकलेखनापूर्वी ते फक्त निवडावे लागतात. बहुसंख्य इंग्लिश भाषेत Font उतरवून घ्यावे लागत नाहीतना त्यांच्या वापरासाठी मुद्रणाधिकाराचा प्रश्न येतो.
भारतीय भाषांमध्येसुद्धा आता पुरेसे मोफत टंक internet वर उपलब्ध होऊ लागले आहेत. आपल्या संगणकावरील ओपरेटिंग सिस्टिम व ब्राउजर कोणता ते पाहून त्यानुसार योग्य टंक संगणकावर download करून घ्यावा. बऱ्याचदा फक्त टंक बसवून पुरत नाही.
- काही भारतीय टंक लिहिण्या/संपादण्याकरिता विशिष्ट पटलाची (Editor)आवश्यकता असू शकते.
- विशिष्ट Keyboard layout पण लागू शकतो.
- या विशिष्ट पटलावर टंकलेखन/संपादन केल्यावर उपलब्ध पटलांवर किंवा प्रणालींमध्ये Copy Paste करण्यापूर्वी विशिष्ट रूपांतरण पद्धतीची गरज पडू शकते.
त्यामुळे भारतीय भाषांचे संगणक टंक फक्त टंकच नव्हे तर संबधित टंकाकरिता लागणाऱ्या Editor, Keyboard layout, रूपांतरण पद्धती(Transliteration)आणि Help Pages संच स्वरूपात उपलब्ध होणे सोईस्कर ठरते. त्यामुळे भारतीय भाषेतील संगणक टंक हा विषय अधिक व्यापक पातळीवर अभ्यासावा लागतो.
भारतीय संगणक टंकांचे प्राथमिक प्रकार
[संपादन]- (हा विभाग व्यवस्थित लिहिण्यास मदत करा)
ढोबळमानाने प्राथमिक स्तरावर मर्यादित उपयोगाचे टंक,वेबपेजवर न उपयोगात आणता येणारे टंक, वेबपेजवर वापरताना Download करावे लागणारे टंक, वेबपेज वरून आपोआप Download होणारे टंक (Dynamic Fonts), platform-independent युनिकोड टंक इत्यादी आहेत.
काही विकत घेण्याचे संगणक टंक संबधित आस्थापनांच्या मुद्रण अधिकारांमुळे फक्त वाचण्याकरिता वापरता येतात. तसेच संगणक टंकासाठी की बोर्ड लेआउट आणि त्याची वापरण्याची पद्धत वेगळी असू शकते.
तांत्रिक संज्ञा
[संपादन]हे पान किंवा विभाग विंडोज ९८ वापरून टंकीत केलेला असल्या मुळे काही लेखन अशुद्धता संभवतात.या अशुद्धता दूर करण्याचे कामपूर्ण झाल्या नंतर हा सूचना साचा काढून टाका.
 | हा लेख/विभाग स्वत:च्या शब्दात विस्तार करण्यास मदत करा. |
- (ह्या विभागाचे विस्तारीकरण करा)
आपण वापरत असलेल्या संगणकावर कोणती ऑपरेटिंग सिस्टिम कार्यरत आहे हे कसे पहावे ?
[संपादन]- तुमच्या संगणकावर "My Computer" लिहिलेला आयकॉन शोधा व त्यावर माऊसने उजवीकडच्या बटनाने टिचकी मारा. तेथे Properties वर माऊसवर डावीकडे टिचकी मारा,'system' या शीर्षकाखाली तुमच्या संगणकाच्या ऑपरेटिंग सिस्टिमचे नाव आढळेल.
- How can I tell what operating system I am using?
- At your desktop:
- Right click on "My Computer"
- Left Click on Properties
- Your operating system will be listed under the System heading
- तुमच्या संगणकावर जर लिनक्स वर आधारीत ऑपरेटिंग सिस्टिम असेल तर तुम्हाला Fontची ( टंकाची ) अडचण येणार नाही कारण लिनक्समध्ये युनिकोड टंक पहिल्यापासूनच असतात.
- लिनक्सवर आधारीत कोणती ऑपरेटिंग सिस्टिम तुम्ही वापरत आहात हे पाहण्यासाठी Terminal ( टर्मिनल ) मध्ये " uname --all " असे लिहा .
संगणकावरिल संगणक टंक folder कसे उघडावे?
[संपादन]- संगणक टंक कसे install करावेत ?
- विंडोजमध्ये डबल क्लिक करून फाँट फाइल पहाता येतात. तुमच्या विंडोज फोल्डरमधील फाँट्स उपधारिकेत ( subfolder ) कोणत्याही फाँट फाइलला डबल क्लिक करून दिलेल्या फाँट्ची अक्षरचिन्हे आणि आकार बघता येतो. तुम्ही तुमच्या कॉम्प्यूटरवर इन्स्टॉल केलेला प्रत्येक फाँट पेज प्रिंट करून घेऊन फाँट्सचा पोर्ट्फोलीओ बनवू शकता. विंडोजमध्ये "फाँट्स ॲड" करण्याकरिता फाँट फाइल्स (संचिका) तुमच्या फाँट सबडिरेक्टरीत फक्त कॉपी पेस्ट करा.( सर्वसाधारणता फाँट् फाइल्सना .ttf व .otf एक्सटेंशन असते.)
- साधारणतः फाँट्स पण संच (फॅमिली) स्वरूपात येतात, समान वळणाच्या फॉण्टच्या गटाला साधारणतः सारखेच नाव असते. ट्रू टाईप फाँट्सना .ttf extensions असतात ती असंख्य आकारात तयार करता येतात.
- लिनक्स मध्ये टंक स्थापण (install) करण्यासाठी .ttf / .otf याप्रकारच्या संचिका उघडा आणि " install font " / " टंक स्थापा " या बटणावर क्लिक करा.
- तुमच्या संगणकाचा वेग टंकाच्या अति सख्येमुळे कमी होऊ नये म्हणून, तसेच नवे टंक यशस्वी रित्या इनस्टॉल होण्यात अडचणी येऊ नयेत महणून फाँट डिरेक्टरी/सबडिरेक्टरीचा आकार मर्यादित ठेवणे चांगले. तुमच्या संगणकाच्या हार्डडिस्कवर इतरत्र स्वतंत्र विस्तृत फाँट डिरेक्टरी/सबडिरेक्टरी ठेवावी व आवश्यकतेनुसार मुख्य फाँट डिरेक्टरीत फाँट कॉपी करावेत आणि नंतर गरज संपली की काढून टाकावेत.
- संगणक वापरणाऱ्याला गरजेनुसार कधीकधी दुसरे वेगळ्या ढंगाचे टंक लागतात. बऱ्यादा संगणक प्रणाली त्यांच्या सोईनुसार योग्य ते टंक आपोआप इंन्स्टॉल करत असतात. मॅन्युअली टंक बसवण्याची पद्धत:-
१) स्टार्टवर टिचकी मारा तिथून सेटिंग्ज, नंतर कंट्रोल पॅनेल मध्ये जा.
२) नंतर फाँट चित्रावर टिचकीरून तो फोल्डर उघडा.
३) या फाँट्स फोल्डरमध्ये तुम्ही सर्व नवे जुने इन्स्टॉल केलेले टंक आहेत. नवा फाँट इन्स्टॉल करण्याकरिता फाँट फोल्डरच्या फाइल मेन्यूत जा आणि इन्स्टॉल न्यू फाँट्स हा पर्याय निवडा.
४)इन्स्टॉल करावयाचे फाँट्स इतर पर्यायी डिरेक्टरीतून निवडा व ओके म्हणा.
- जर तुमच्या फाइल मेन्यूमध्ये इन्स्टॉल न्यू फाँट्स हा पर्याय उपलब्ध नसेल तर (संगणकशास्त्राचा परिचय नसलेल्यांनी योग्य तांत्रिक मारगदर्शनाखाली ) फाँट डिरेक्टरी व्यवस्थित 'ऍट्रिब्यूट' केलेली नसण्याची शक्यता गृहीत धरून खालील मार्गदर्शक सूचनांचा वापर करून पहावा.
पहिला पर्याय
अ) तुमचा संगणक स्टार्ट/शटडाऊन/रिस्टार्ट येथे जाऊन MS-DOS पर्यायात चालू करा.Windows ME वापरणाऱ्यांना bootable floppy diskette मधून संगणक बूट करावा लागेल.
C:\> येथे खालील आज्ञावली मांडावी.
cd\windows <एंटरकळ टिचकवा>.
attrib -r -a -s -h fonts <एंटरकळ टिचकवा>.
attrib +s fonts <एंटरकळ टिचकवा>.
CTRL + ALT + DEL टिचकवा व संगणक पुन्हा रिस्टार्ट करा.
किंवा हा पर्याय करून पहा
ब) रिपेअर टॅब Tweak UIमध्ये उघडा आणि repair the fonts folder हा पर्याय निवडा.
- इतर मायक्रोसॉफ्ट वापरकर्त्यांनी (XP)
१) स्टार्टवर टिचकी मारा तिथून सेटिंग्ज, नंतर कंट्रोल पॅनेल मध्ये जा.
२) नंतर फाँट चित्रावर टिचकी/दुहेरी टिचकी मारून तो फोल्डर उघडा.
३) या फाँट्स फोल्डरमध्ये तुमचे सर्व नवे जुने टंक आहेत. नवा फाँट इन्स्टॉल करण्याकरिता फाँट फोल्डरच्या फाइल मेन्यूत जा आणि इन्स्टॉल न्यू फाँट्स हा पर्याय निवडा.
४) इन्स्टॉल करावयाचे असलेले फाँट्स इतर पर्यायी डिरेक्टरीतून निवडा व ओके म्हणा.
संगणक टंकची जुनी आवृत्ती असेल तर कशी uninstall करावी व केव्हा आणि का ?
[संपादन]- [५] Archived 2007-01-18 at the Wayback Machine.
मायक्रोसॉफ्ट ऑफिसच्या वर्ड, एक्सेल आणि इतर संगणक प्रणालीत संगणक टंक कसे निवडावेत?
[संपादन]की बोर्ड लेआउट म्हणजे काय?
[संपादन]- (1) The specification of the physical arrangement of keys on a keyboard and the characters produced when those keys are pressed.
- (2) The keyboard layout resource.
- Most computers use a keyboard based on the traditional QWERTY typewriter-like keyboard. In the IBM PC and DOS computers, the most common keyboard currently used has 101 keys, with 12 function keys arranged over the top of all the other keys.
- Computers and other typing devices offer many different keyboard layouts, for people to be able to input data in different languages. The standard English keyboard layout is known as QWERTY. Various alternatives to the QWERTY layout have been suggested, many claiming advantages such as higher typing speeds. The most famous alternative is the Dvorak Simplified Keyboard.
- की बोर्ड लेआउट प्रकार १
- की बोर्ड लेआउट प्रकार २
- इंटरनेट ब्राउजर म्हणजे काय?
इंटरनेट ब्राउजर कोणता आहे हे कसे पहावे?
[संपादन]इंटरनेट ब्राउजर कोणता आहे हे पहाण्यासाठी मेनु बार वरील मदत (Help) वर टिचकी (click) द्या. त्यात तुम्हाला अबाउट (About) मध्ये ब्राउजरचा प्रकार मिळेल.
मराठी भाषेत आणि देवनागरी लिपीत वाचता येऊ शकणारी संकेत स्थळे कोणती?
[संपादन]फाँट डाउन लोड करून नंतर वाचणे म्हणजे काय ? ते कसे करावे?
[संपादन]संगणकाच्या निर्मितीपासून ते अगदी अलीकडे पर्यंत त्याचा वापर प्रामुख्याने इंग्रजी या भाषेत व रोमन लिपीत होत असे. युनिकोड हे प्रमाण जगातील मुख्य भाषांना संगणकावर स्थान मिळवून देण्याकरिता बनवण्यात आले . ह्यापूर्वी असलेले सर्व संगणक ASCII ह्या एकमेव प्रमाणानुसार काम करीत असत. वाढत्या उद्योगीकरणामुळे आणि इतर स्थानिक भाषिक ग्राहकोन्मुख होण्याकरता सोफ्ट्वेअर उत्पादक आपल्या उत्पादनात देखील युनिकोड ह्या मानाकाला आधार देण्याचा विचार करत आहेत.
ASCII मानकात जास्तीत जास्त २५६ अक्षरांना स्थान देता येऊ शकत होते. युनिकोड मध्ये जगातील असंख्य भाषा व त्यांची मुळाक्षरे ह्यांची संख्या अगडबंब असल्याने आत्ताच्या वेळेनुसार १७ गुणिले ६५५३५ इतक्या अक्षरांना (काही विशिष्ठ चिह्ने आणि नियंत्रक अक्षरे वगळता) समाविष्ट करता येऊ शकते. म्हणूनच कोणताही एखादा 'युनिकोड' आधारित टंक, सगळ्या भाषांना अंतर्भूत करू शकत नाही. युनिकोड आधारित टंकात १ किंवा त्याहून जास्त भाषांची अक्षरे समाविष्ट असतात.
मराठी भाषा प्रमाणभूत पद्धतीत दिसण्यासाठी 'देवनागरी' युनिकोड क्रमांकाची अक्षरे असणारा टंक आपल्या संगणकात असणे ही मुलभूत गरजांपैकी १ प्राथमिक गरज आहे.
Microsoftच्या Windows XP वा त्यापुढील आवृत्या मध्ये 'मंगल' हा अतिशय परिश्रम पूर्वक बनवलेला देवनागरी अक्षरे युनिकोड प्रमाणानुसार आहे. जवळ जवळ आघाडीच्या सर्व वेब साईट ज्यात युनिकोड देवनागरी वापरले आहे त्या मंगल ह्या टंकत पहावयास मिळतात. मंगल हा टंकला देवनागरी 'System' टंक असेही म्हणता येईल.
[९] Archived 2007-09-27 at the Wayback Machine.
इंटरनेट ब्राउजरचे encoding म्हणजे काय तिथे कसे जावे?
[संपादन]इंटरनेटवर भारतीय भाषेतील युनिकोड संगणक टंक वापरून कसे लिहावे?
[संपादन]देवनागरी संगणक प्रणाली Font Downloads
[संपादन]आग ऑपरेटिंग सिस्टिममध्ये मराठी
[संपादन]भारतीय आग ऑपरेटिंग सिस्टिममध्ये मराठीतून लिहण्यासाठी ScrLk हे कि-बोर्डवरील एक बटण दाबावे आणि लिखाणास सुरुवात करावी. आग ऑपरेटिंग सिस्टिम मध्ये मराठी लिखाण करण्यासाठी कोणतेही सॉफ्टवेर स्थापण करण्याची गरज नाही.
बराहा
[संपादन]बराहा ही भारतीय भाषांत सहजतः लेख लिहीण्याकरिता बनवलेली सोपी संगणक लेखन प्रणाली आहे. ही संगणक लेखन प्रणाली भारतीय भाषेतील शब्दांवर विविध प्रकारच्या प्रक्रिया सुलभतेने करते. त्यामुळे संगणकावरील विविध कामे, जसे की विविध दस्तावेज (वर्ड उपयोजन),आंतरजाल आणि वेब पत्रांवर लिहीणे, इ मेल लिहिणे, संगणका वरील कार्यालयीन कामे आपण आपल्या स्वतःच्या मातृभाषेत करू शकतो.बराहा युनिकोडला सपोर्ट करते.अधिक माहिती साठी बराहा मध्ये मराठी कसे टाइप करावे हा लेख वाचावा
- बराहा डायरेक्ट [१०] Archived 2006-07-08 at the Wayback Machine.
युनिकोड तंत्रज्ञानामुळे आणि बराहा (रोमन मराठी) मधे लिहिलेला मचकूर लगेच मराठीत रूपांतरीत होतो ज्याने करून मराठीत लिहिणे सहज शक्य होते. सर्व प्रथम बराहा प्रणाली हस्तगत/उपयोग्य करावी लागेल. त्या नंतर 'बराहा direct' नावाची प्रणाली सुरू करावी लागेल. प्रणाली सुरू झाली की त्यात खालील प्रमाणे तयाऱ्या कराव्यात: Indian Language - Hindi-Marathi Activation Keyboard वरील F11किंवा F12 इंग्लिश किंवा मराठी हवे ते एका नंतर एक लिहीता येते. Output Format -आंतर्जाल/वेबपत्रावर लिहीण्याकरिता युनिकोड .
- बाकीच्या संपादकांकरिता (Word, Notepad, etc) ANSI निवडा.संबधीत संपादकांमध्येपण बराहा देवनागरी Font निवडा.
Itranslator
[संपादन]- Itranslator हा संगणक टंक #Itrans पेक्षा वेगळा आहे.
सरस्वती
[संपादन]सरस्वती IME या देवनागरी टायपिंग प्रणाली साठीचा सपोर्ट विकसकाने बंद केल्याचे त्यांच्या वेबसाईटवर लिहिले आहे.
- त्याच्या जुन्या स्वरूपात सरस्वती IME युनिकोड प्रणाली या दुव्यावर उपलब्ध असण्याची शक्यता आहे.
युडिट
[संपादन]विन्डोज एक्सपी मधील भारतीय भाषांसाठीची उप-प्रणाली
[संपादन]- ममममम
मंगल टंक
[संपादन]मंगल फाँट मराठीतीलच नव्हे तर भारतातला पहिला ओपन सोर्स फाँट आहे.हा ' मंगल फाँट 'प्रा.र.कृ.जोशी यांच्या नेतृत्वाखाली भारत सरकारच्या सी डॅक (सेंटर फॉर डेवलपमेंट ऑफ अडवान्स कॉम्प्युटिंग) या संस्थेत तयार झाला आणि मायक्रोसॉफ्टने तो विंडोज २००० साठी स्वीकारला. मंगला हे रकृंच्या पत्नीचे नाव. यावरून या फाँटला मंगल असे नाव देण्यात आले. मंगल (आवृत्ती १.२०) हा युनिकोड आधारित ओपन टाईप देवनागरी फाँट "ट्रू टाईप आऊटलाइन" सह विंडोज Windows XP, Windows XP SP2 प्रणालींसोबत पुरवला जातो.प्रा.रघुनाथ कृ .जोशी यांनी बनवलेली फाँट आवृत्ती मायक्रोसॊफ्ट कॉर्पोरेशन तिच्या विंडोज संगणक प्रणालीसोबत वितरीत करते. मंगल फाँटमध्ये ६७५ ग्लिफ्स आहेत.[१२] अर्थात फाँटचा उपयोग तुम्ही तो इन्स्टॉल केला आहे का यावर अवलंबून आहे.
मंगलचा इतिहास
[संपादन]आज ऑर्कुटवर, जी-मेलवर मराठीत लिहिता येते, नेटवर मराठी ब्लॉग आणि साइट्स खो-याने झालेत, एवढंच नाही तर कॉम्प्युटरवर मराठी लिहिण्यासाठी ऑनलाइन मराठी वर्ड प्रोसेसरही सज्ज झालेत. या सा-या मराठी ई-लेखनात जो फाँट सर्वाधिक वापरला जातो तो मंगल फाँट मराठीतीलच नव्हे तर भारतातला पहिला ओपन सोर्स फाँट आहे. आता मायक्रॉसॉफ्टनेही हा फाँट स्वीकारला असून त्याचे निर्माते प्रा. र. कृ. जोशी हे आहेत ही बाब अनेकांना माहीत नसते. युनिकोडवर आधारित हा ' मंगल ' फाँट वापरून आज शेकडो मराठी पाने कॉम्प्युटरवर रोज तयार होतात. हा ' मंगल फाँट ' प्रा . र. कृ . जोशी यांच्या नेतृत्वाखाली भारत सरकारच्या सी डॅक (सेंटर फॉर डेवलपमेंट ऑफ अडवान्स कॉम्प्युटिंग) या संस्थेत तयार झाला आणि मायक्रोसॉफ्टने तो विंडोज २००० साठी स्वीकारला. या आधी मराठीत ज्या साइट्स होत्या त्यासाठी फाँट डाउनलोड करावा लागत असे. नंतर डाउनलोड न करता साइट दिसेल असे डायनॅमिक फाँट वापरले जाऊ लागले. पण मायक्रोसॉफ्टने विंडोज २००० लाँच केले आणि मराठीचा ई-व्यवहार पूर्णपणे बदलून गेला. युनिकोडच्या या नव्या तंत्रज्ञानामुळे वेगवेगळे की-बोर्ड आणि वेगवेगळं एन्कोडिंग यापासून मराठीसह भारतीय भाषांना मुक्ती मिळण्यास सुरुवात झाली. एकंदरीत भारतीय भाषांचा प्रवास काँम्प्युटरवर तरी प्रमाणीकरणाच्या दिशेने सुरू झाला.एकविसाव्या शतकात भारतीय भाषा टिकवायच्या असतील तर त्या काँम्प्युटरमध्ये वापरता यायला हव्यात हा रकृंचा आग्रह होता. यासाठी त्यांनी स्वत : काँम्प्युटरचे तंत्रज्ञान आत्मसात करून फाँटनिर्मितीस सुरुवात केली. स्वतः प्रत्येक अक्षरावर मेहनत घेऊन मराठीतील क्ष, ज्ञ, श्र यापासून ते द्य, द्व अशा जोडाक्षरांना या फाँटद्वारे नीट मांडता येईल याची काळजी घेतली. आजही या फाँटमधून मराठी, हिंदी, संस्कृत, नेपाळी आदी देवनागरी लिपीतले सर्वाधिक व्यवहार चालतात. 'मंगला' हे रकृंच्या पत्नीचे नाव. यावरून या फाँटला मंगल असे नाव देण्यात आले. मायक्रॉसॉफ्टने हा फाँट स्वीकारतानाही हेच नाव कायम ठेवले. आज विंडोजमध्ये होणारे जवळपास सर्वच देवनागरी व्यवहार मंगलमधून होतात. पण ती मंगल कोण आणि या फाँटमागे असणारे र. कृ. जोशी हे नाव आपण कायमच विसरून जातो. आज आपण मराठीत लिहू शकतो या मागे रकृंनी घेतलेले अपार कष्ट आहेत. म्हणून मराठीचा हा डिजिटल प्रवास समृद्धीच्या दिशेने जात असताना त्याच्या पायाचा दगड घालणा-या रकृंना विसरता येणार नाही.
संदर्भ:'मंगल'च्या जन्माची गोष्ट-म.टा.[permanent dead link]
मायक्रोसॉफ्ट एक्सपी सोबत पुरवल्या जाणाऱ्या इतर टंकाची यादी
[संपादन]या बाह्यदुव्यावर आहे.या बाह्यदुव्यावर तुम्हाला मायक्रोसॉफ्टच्या विविध प्रणालीत पुरवल्या जाणाऱ्या सर्व फाँटची यादी उपलब्ध आहे. त्यापैकी आंतरजालाकरिता खाली दिलेले फाँट मायक्रोसॉफ्टचा गाभा आहेत.[१३].मायक्रोसॉफ्ट नेहमी विचारले जाणारे प्रश्न या दुव्यावर हाताळते.
- अँडेल मोनो (आधी Monotype.com)
- एरियल
- एरियल ब्लॅक
- कॅलिब्री
- कॉमिक सॅन्स एमएस
- कुरियर न्यू
- जॉर्जिया
- इंपॅक्ट
- सेगोए प्रिंट
- सेगोए स्क्रिप्ट
- सेगोए युआय
- टाईम्स न्यू रोमन
- ट्रेब्युचेट
- व्हेरडाना
- वेबडिंग्स
बरह
[संपादन]बरह ह्या सॉफ्टवेरमध्ये जवळजवळ सर्वच भारतीय भाषांमधे टाईप करता येते. ते बरहा.कॉम येथून उतरवून घेता येईल.
थंडरबर्ड
[संपादन]- 'थंडरबर्ड' हे ईमेल सॉफ्टवेर मराठीतून ईमेल पाठवण्यासाठी तसेच आलेले मराठी ईमेल वाचण्यासाठी उपयुक्त आहे. हे सॉफ्टवेर मोझिला.ऑर्ग ह्या संकेतस्थळावरून डाऊनलोड करता येईल.
वॉशिंग्टन विद्यापीठ कळपाट
[संपादन]- वॉशिंग्टन विद्यापीठाकडून देवनागरीसाठी कळपाटाच्या (कीबोर्ड) जुळणीचे (मॅपिंग) सॉफ्टवेर उपलब्ध आहे. ह्या जुळणीचा उपयोग करून वर्डपॅड किंवा तत्सम युनिकोडमध्ये शब्दरचना करू शकणाऱ्या सॉफ्टवेरमध्ये रचलेला मजकूर आपण विकिपीडियामध्ये कॉपी - पेस्ट करू शकता.
तख़्ती
[संपादन]- देवनागरी लिपीत लिहिण्यासाठी तख़्ती या सॉफ्टवेरचाही उपयोग करता येतो.
सुशा शिवाजी
[संपादन]आइसिस
[संपादन]- आइसिस Archived 2006-08-03 at the Wayback Machine. युनिकोड compatible.
चंदास आणि उत्तरा
[संपादन]- (या विभागाचे भाषांतर करा)
- चंदास आणि उत्तरा Archived 2006-07-18 at the Wayback Machine.
चंदास टंक, उत्तरा टंक, चंदास देवनागरी IME, चंदास व्होल्ट प्रोजेक्ट, उत्तरा व्होल्ट प्रोजेक्ट ह्यांचा उगम झाला असा- GNU General Public License Chandas - Devanagari Unicode Open Type font (ttf) with the largest ligature set. The font contains 4347 glyphs: 325 half-forms, 960 half-forms context-variations, 2743 ligature signs. It is designed especially for Vedic and Classical Sanskrit but can also be used for Hindi, Nepali and other modern Indian languages. The supplied IME modifies the standard Inscript IME to allow easy input of several characters not (yet) included in the Unicode table, e.g. Vedic accents. The difference between the two fonts is that Uttara has old-style letter and digit forms. The Volt project file makes it possible to edit the OpenType features.
Anglefire संकेतस्थळावर विविध
[संपादन]गार्गी,सेतुदेव
[संपादन]- जनभारती Archived 2006-08-19 at the Wayback Machine.
हरेकृष्णा
[संपादन]संस्कृत टंक
[संपादन]- डिस्कव्हर संस्कृत९८ Archived 2006-05-07 at the Wayback Machine.
- [१४] Archived 2010-03-22 at the Wayback Machine.
हिंदी भाषा विकिपिडीयाची भलावण
[संपादन]हिंदी मोझी अक्षरमाला Archived 2006-06-15 at the Wayback Machine.
[संपादन]संस्कृत विकिपिडीयाची भलावण
[संपादन]अभिव्यक्‍ति हिंदी संकेत स्थळाची भलावण
[संपादन]हर्ष कुमार यांचे शुषा टंक
मुक्त स्रोत टंक
[संपादन]युनिकोड मध्ये टंक डाउनलोड न करता ऑनलाईन लिहिणे
[संपादन]अनेक मायक्रोसॉफ्ट संगणक प्रणाली (जसे विंडोज २०००, विंडोज एक्सपी, विंडोज ७ इ.) मध्ये युनिकोड टंक अंगतःच असतात. काही छोटे बदल करताच ही सुविधा वापरता येते.
मर्यादित उपयोगाचे टंक
[संपादन]- फक्त संबधित वेबपेजवर अथवा ईमेल लिहिण्याकरिता वापरता येणारे Online संगणक टंक
अधिक माहिती
[संपादन]विकिपीडिआ साहाय्य:Setup For Devanagari
फक्त विकत मिळणारे संगणक टंक
[संपादन]डाटाफ्लो संकेत स्थळ DTPकरिता लागणारी सर्वांत जुनी संगणक प्रणाली आणि सर्व प्रमुख वृत्तपत्रांना टंक प्रणाली पुरवण्याचा दावा करते.
- लिंग्वा युके Archived 2006-07-12 at the Wayback Machine.
- सुगम ९८ येथे देवनागरिकरिता मायक्रोसॉफ्ट विंडोज९८ वर चालणारे युनिकोड टंक आहेत असे यांचे संकेतस्थळ सांगते.
- सि डॅकचे लिप टंक हे टंक श्रीलिपी पेक्षा नवीन आहेत. आत्तापर्यंत उपलब्ध माहितीनुसार ते युनिकोड सपोर्ट करत नाहीत.
- सरल सॉफ्ट Archived 2006-09-26 at the Wayback Machine.
- श्रीकृष्ण पाटलांचे टंक
- टंक तयार करण्या करिता संगणक प्रणाली
संबंधीत तांत्रिक आणि पारिभाषिक शब्द
[संपादन]मराठी भाषा युनिकोड Dingbat,Glyph,Font face,Mapping of Unicode characters UTF8 Windows ANSI code page
शह आणि मात
[संपादन]- संगणक टंक वापरताना येणाऱ्या अडचणींचे स्वरुप:
- तांत्रिक संज्ञांची माहिती आणि पारिभाषिक शब्द
- वापर सुरू करण्या करिता करावी लगणारी क्लिष्ट प्रक्रिया,
- प्रमाणीकरणाचा अभाव: दर संगणक टंका सोबत बदलणारे किबोर्ड ले आउट्स
- रूपांतरणातील मऱ्यादा
- Embeded Dynamic,Unicode,Minglish
- लिखित मजकुर सुबक वाचनीय स्वरूपात वेगाने मांडण्याचे काम टंक लेखन करते.हाताने लिहीलेल्या मजकुराला हस्त लिखित,Type केलेल्या मजकुरास टंकलिखित आणो छापील मजकुरास मुद्रीत असे म्हणण्याचा प्रघात आहे.त्याप्रमाणेच कदाचित संगणकावर लिहीलेल्या मजकुरास संगणक लिखित असे म्हणता येईल का या बद्दलचे व संबधित पारिभाषिक शब्दांबद्दलचे आपले मत चर्चा पानावर मांडावे.
- वेब पेज वरील शब्दचित्रे आणि colour loss
हे सुद्धा पहा
[संपादन]बाह्य दुवे
[संपादन]- भारतीय भाषा संस्थान
- इंडीक ट्रांस
- मनोगत टंक चर्चा Archived 2021-03-09 at the Wayback Machine.
- शोधपत्र Archived 2006-09-12 at the Wayback Machine.
- शोधपत्र Archived 2006-09-12 at the Wayback Machine.
- शोधपत्र Archived 2006-08-13 at the Wayback Machine.
- Finding Fonts FAQ (Microsoft)
- Font Technologies chapter of the LDP's Font-HOWTO
- Microsoft's font guide
- WC Fonts: Free fonts
- Marathi Stylish Fonts Archived 2021-10-07 at the Wayback Machine.