Jump to content

अंबुटी

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
Oxalis corniculata (es); Oxalis corniculata (co); Hornsmæra (is); Pokok Sikap Dada (ms); ترش واش (mzn); Oxalis corniculata (bg); کھٹی بوٹی (pnb); Kihikihi (to); kysličkovec rožkatý (sk); Oxalis corniculata (oc); Oxalis corniculata (io); 괭이밥 (ko); Oxalis corniculata (eo); šťavel růžkatý (cs); Oxalis corniculata (an); হলুদ আমরুল (bn); 圓圓草 (cdo); अंबुटी (mr); Mjechki nahlenc (hsb); ଆମ୍ବିଳିତି (or); Oxalis corniculata (pt-br); krypgjøkesyre (nb); Calincing (su); Oxalis corniculata (en); أقصليس قريني (ar); 酢漿草 (yue); szürke madársóska (hu); Oxalis corniculata (eu); Oxalis corniculata (ast); Oxalis corniculata (ru); Ch'ullku (qu); Horn-Sauerklee (de); Oxalis corniculata (lmo); кіслічка ражковая (be); Թթվառվույտ եղջրավոր (hy); 酢浆草 (zh); चरीअमिलो (ne); カタバミ (ja); Oxalis corniculata (ia); اقصليس قرينى (arz); Oxalis corniculata (ie); חמציץ קטן (he); Oxalis corniculata (la); चांगेरी (hi); Tarhakäenkaali (fi); புளியாரை (ta); Oxalis corniculata (it); aed-jänesekapsas (et); Oxalis corniculata (ceb); Oxalis corniculata (ga); Daun asam kecil (id); 酢浆草 (zh-cn); Chua me đất hoa vàng (vi); Oxalis corniculata (pt); Oxalis corniculata (vo); Oxalis corniculata (ro); puljesek (pwn); Oxalis corniculata (tr); Gehoornde klaverzuring (nl); Oxalis corniculata (sq); Oxalis corniculata (ca); Suran orweddol (cy); Oxalis corniculata (war); Szczawik rożkowaty (pl); പുളിയാരില (ml); 酢漿草 (zh-tw); ส้มกบ (th); Blodoxalis (sv); Oxalis corniculata (uk); Oxalis corniculata (ext); Oxalis corniculata (gl); ترش واش (fa); 酢浆草 (zh-hans); Oxalis corniculata (fr) especie de plantas (es); növényfaj (hu); especie de planta (ast); espècie de planta (ca); Art der Gattung Sauerklee (Oxalis) (de); lloj i bimëve (sq); گونه‌ای از شبدرترشک (fa); вид растение (bg); specie de plante (ro); カタバミ科カタバミ属の多年草 (ja); نوع من النباتات (arz); מין של צמח (he); speco di planto (io); putkilokasvilaji (fi); druh rostliny (cs); specie di pianta della famiglia Oxalidaceae (it); গাছ (bn); espèce de plantes (fr); taimeliik (et); झुडुपाची जात (mr); espécie de planta com flor Oxalis corniculata (pt); สปีชีส์ของพืช (th); especie de planta (gl); ചെടിയുടെ ഇനം (ml); soort uit het geslacht klaverzuring (nl); вид рослин (uk); вид растений (ru); loài thực vật (vi); բույսերի տեսակ (hy); species of plant (en); نوع من النباتات (ar); 酢漿草科酢漿草屬植物 (zh); यह भारत के हिमालय की 7 हजार फीट की ऊँचाई तक पाया जाने वाला द्ववय है। पते heart shaped के हाेते है । पुषप पीले रंग के होते है जो सारा साल ही देखे जाते है (hi) Acedera (es); Oxalis corniculee, Oxalis corniculé, Oxalis corniculée, oxalis cornu (fr); carneru, pan de cucu (ast); Ch’ullku, Oxalis corniculata (qu); Gehörnter Sauerklee, Hornfrüchtiger Sauerklee, Oxalis corniculata, Xanthoxalis rufa, Hornsauerklee (de); Chua me, Chua me ba chìa, Oxalis corniculata, Me đất nhỏ, Rau chua me (vi); 酢浆草(酢浆), 酢酱草, 酸醋酱, 鸠酸, 酢漿草, 酸味草, 醡浆草, 酢醬草, 酢酱草 酸角草 (zh); 片喰, サクショウソウ, 酢漿草, 七鳩酢草, かたばみ, 鳩酢草 (ja); Galactia tenuiflora, Oxalis corniculata (to); Oxalis corniculata var. purpurea, Oxalis repens, Krypoxalis (sv); പുളിയാറൽ, Oxalis corniculata, Creeping Woodsorrell, പുളിയാറില (ml); Oxalis corniculata (nl); పులి చింత (te); Oxalis corniculata (fi); Indian sorrel, creeping woodsorrel, procumbent yellow-sorrel, sleeping beauty, yellow wood sorrel, `ihi, wood sorrel, `ihi `ai, `ihi `awa, `ihi maka `ula, `ihi makole (en); حامضة حلوة, حمضيض, حمد, عرق الليمون, حميض (ar); Oxalis corniculata (hu); चांगेरी (mr)
अंबुटी 
झुडुपाची जात
माध्यमे अपभारण करा
  विकिपीडिया
  Wikispecies
प्रकारटॅक्सॉन
उपवर्गperennial plant,
herbaceous plant
वापर
Taxonomy
साम्राज्यPlantae
SubkingdomViridiplantae
InfrakingdomStreptophyta
SuperdivisionEmbryophytes
DivisionTracheophytes
SubdivisionSpermatophytes
OrderOxalidales
FamilyOxalidaceae
GenusOxalis
SpeciesOxalis corniculata
अधिकार नियंत्रण
विकिडाटा Q162795
एनडीएल ओळखण: 00565149
NCBI taxonomy ID: 212256
ITIS TSN: 29067
Encyclopedia of Life ID: 582447
BioLib taxon ID: 3552
GBIF taxon ID: 2891729
WoRMS-ID for taxa: 993828
Tropicos ID: 23700014
IPNI plant ID: 177893-2
Plant List ID (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2394644
[ GRIN URL: https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=26196]
Flora of North America taxon ID: 200012375
VASCAN ID: 7080
Flora of China ID: 200012375
USDA PLANTS ID: OXCO
African Plant Database ID: 58029
New Zealand Organisms Register ID: 9ae74501-53d6-4c34-8ec9-97531ad12f20
EPPO Code: OXACO
FloraBase ID: 4349
iNaturalist taxon ID: 53168
NBN System Key: NBNSYS0000003176
Calflora ID: 6010
BOLD Systems taxon ID: 390099
Wildflowers of Israel ID: 1130
Plants of the World Online ID: urn:lsid:ipni.org:names:177893-2
IRMNG ID: 10204205
साचा:Translations:Template:Wikidata Infobox/i18n/msg-editlink-alttext/mr
अंबुटी, चांगेरी, तिनपतिया

पावसाळ्यात सहज आढळणारी ही वनस्पती तीन पानांच्या रचनेमुळे व पिवळ्या फुलांमुळे चटकन लक्षात येते. या वनस्पतीचे शास्त्रीय नाव ऑक्झॅलिस कॉर्निक्युलेटा असे आहे.

  • शास्त्रीय नाव - Oxalis corniculata (ऑक्झॅलिस कॉर्निक्युलेटा)
  • कूळ - Oxalidaceae ऑक्झॅलिडीएसी
  • अन्य नावे :
    • Indian Sorrel (इंग्रजी))
    • चांगेरी (मराठी-हिंदी)
    • त्रिपत्रिका, तिनपतिया (हिंदी)

ही वनस्पती ‘आंबुटी’, ‘आंबोती’, ‘चांगेरी’ अशा विविध नावाने ओळखलली जाते. हिला इंग्रजीमध्ये इंडियन सॉरेल असे म्हटले जाते. ही वनस्पती प्रामुख्याने ओलसर जागी, जसे की बोर मध्ये बगीच्यात, हरळीत तसेच कुंड्यांतून वाढणारे एक तण आहे. ही वर्षायू वनस्पती असून महाराष्ट्रात सर्वत्र आढळते. हिचे खोड, नाजूक गोलाकार पसरत वाढणारे, लोमश असून, खोडाच्या पेरांपासून नवीन तंतुमय मुळे उगवतात. हिची पाने संयुक्त, एकाआड एक, त्रिपर्णी असतात. एकूण तीन पर्णिका, त्रिकोणी आकाराच्या असून, १.२ ते २.५ सें.मी. लांबीच्या उलट्या हातासारख्या दिसतात. फुले, पिवळी, नियमित, द्विलिंगी असून पानाच्या बगलेतून येतात. हिची फळे बोंडवर्गीय, लांबट-गोलाकार, रेषाकृती, पंचकोनी, लोमश, चंचुयुक्त असून यातील बिया अनेक, अंडाकृती, आडवे पट्टे असलेल्या, करड्या-तपकिरी रंगाच्या असतात.[]

गुणधर्म

[संपादन]

ही वनस्पती आयुर्वेदानुसार गुणाने रूक्ष आणि उष्ण असते. ही पचनास हलकी असून, भूकवर्धक असते. गुणांनी रोचक, दीपन, पित्तशामक, दाहप्रशमन, रक्तसंग्राहक, शोथघ्न असते. आंबुशीच्या अंगरसाने धमन्यांचे संकोचन होऊन रक्तस्राव बंद होतो. कफ, वात आणि मूळव्याध आदी विकारात तसेच आमांश, अतिसार, त्वचारोग आणि चौघारे तापात, घृत गुदभ्रंश, योनिभ्रंशात उपयुक्त आणि गुणकारी आहे.[]

पाककृती

[संपादन]

पाककृती साठी येथे टिचकी द्यावी.

संदर्भ

[संपादन]
  1. ^ a b "रानभाजी - आंबुशी". विकासपिडिया. २९ ऑगस्ट २०२४ रोजी पाहिले.