सिद्धेश्वर मंदिर (सोलापूर)
सिद्धरामेश्वर मंदिर, सोलापूर हे सोलापूर जिल्ह्यातील एक मंदिर आहे. हिंदू धर्म आणि विशेषतः लिंगायत समाजासाठी ते पवित्र आहे. मंदिर परिसरात एक तलाव आहे.[१][२]
मंदिर[संपादन]
सोलापूरातील भुईकोट किल्ल्यापासून पुढे सरोवराच्या मध्यभागी स्थित, सिद्धरामेश्वर मंदिर हे भगवान सिद्धरामेश्वरासाठी पवित्र आहे, ज्यांना भगवान शिव आणि भगवान विष्णूचा महान भक्त मानले जाते. श्री सिद्धरामेश्वरांनी समाधी घेतलेली ती जागा असल्याने हे मंदिर भाविकांसाठी पवित्र आहे.
मुख्य मंदिराच्या परिसरात एक गर्भगृह आहे, ज्यामध्ये सिद्धरामेश्वराची मूर्ती आहे. तसेच मुख्य प्रांगणात ६८ शिवलिंगे आहेत, जी गुरू सिद्धरामेश्वरांनी स्थापित केली होती. अमृत लिंग आणि गणेश मंदिरांचा समावेश आहे. चांदीचा मुलामा असलेला नंदी आणि विठोबा आणि रुक्मिणीचे मंदिर आणि इतर विविध देव मंदिराचा एक भाग आहेत. मंदिराच्या मध्यभागी सिद्धरामेश्वराची संगमरवरी समाधी आहे. येथे सर्व भाविकांना महाप्रसाद दिला जातो.
इतिहास[संपादन]
उपलब्ध नोंदींनुसार, सिद्धरामेश्वर मंदिर एका योगी आणि श्रीशैलम येथील श्री मल्लिकार्जुनाचे भक्त श्री सिद्धरामेश्वर यांनी बांधले होते. त्यांनी हे मंदिर बांधले आणि आपल्या गुरूंच्या सूचनेनुसार मंदिरात 68 शिवलिंगे बनवली. असे म्हटले जाते की श्री सिद्धरामेश्वर, ज्यांना लिंगायत धर्माचे सहा पैगंबर देखील मानले जाते, या संताच्या जन्मामुळे नगराची समृद्धी झाली आणि देवता भक्तांना आशीर्वाद देण्यास सक्षम आहे.
मंदिर आणि तलाव 1899 पासून ‘श्री सिद्धरामेश्वर देवस्थान पंच समिती’ द्वारे प्रशासित केले जात आहेत. मकर संक्रांती सण दरम्यान तीन दिवस भव्य उत्सव होतो.[३] तसेच मंदिरात पंधरा दिवस गड्डा यात्रा नावाची जत्रा भरते. हे मंदिर शिवभक्त सिद्धरामेश्वराच्या सन्मानार्थ आहे.[४]
परंपरा[संपादन]
मकरसंक्रातला 'गड्डा' नावाची वार्षिक तीर्थयात्रा सुरू होते. तेव्हा गड्डा यात्रा उत्सव सुरू होतो आणि १५ दिवस चालतो. मंदिरात 'कॅथीजची मिरवणूक' नावाची मिरवणूक निघते. मंदिरात वीरशैव समाजाचे सदस्य उपस्थित असतात.[५]
वार्षिक यात्रा[संपादन]
या मंदिरात 1000 वर्षांची परंपरा असलेली यात्रा दरवर्षी साजरी केली जाते.विविध ठिकाणाहून भाविक या यात्रेला उपस्थित राहतात.नंदीध्वजांची पूजा,होम, अक्षता सोहळा असे विविध धार्मिक विधी या यात्रेत पाच दिवस संपन्न केले जातात.[६]
संदर्भ[संपादन]
- ^ "Check out India's 'Manchester of the East'". The National (इंग्रजी भाषेत). 2013-06-03. 2022-01-16 रोजी पाहिले.
- ^ Oct 12, Neha Madaan / TNN /; 2014; Ist, 00:49. "Tarkarli resort: Modest Maharashtra Tourism Development Corporation resorts set to acquire a grand look | Pune News - Times of India". The Times of India (इंग्रजी भाषेत). 2022-01-16 रोजी पाहिले.CS1 maint: numeric names: authors list (link)
- ^ "Solapur : यंदा धुमधडाक्यात होणार सिद्धरामेश्वर यात्रा, पाहा संपूर्ण वेळापत्रक". News18 Lokmat. 2023-01-11. 2023-02-04 रोजी पाहिले.
- ^ "सोलापूरची गड्डा यात्रा जगात भारी! | Sakal". www.esakal.com. 2022-01-16 रोजी पाहिले.
- ^ "सोलापूरची गड्डा यात्राकृती आराखड्यानुसार". Maharashtra Times. 2022-01-16 रोजी पाहिले.
- ^ माझा, आफताब शेख, एबीपी (2023-01-10). "सोलापूरचे ग्रामदैवत सिद्धेश्वर महाराजांच्या यात्रेला उद्यापासून सुरुवात". marathi.abplive.com. 2023-02-04 रोजी पाहिले.