वासुदेव बळवंत पटवर्धन

वासुदेव बळवंत पटवर्धन हे पुण्याच्या फर्ग्युसन कॉलेजातील इंग्रजीचे एक व्यासंगी प्राध्यापक होते.

पुण्यातील काही जाणकार मंडळी १९०१ ते १९१४ या काळात एकत्र येऊन संत तुकाराम यांच्या अभंगांवर व तुकाराम गाथेवर चर्चा करत असत. या चर्चेतून निघालेले सार आणि त्या टिपणांच्या आधारे गणेश हरी केळकर व प्रा.वासुदेव बळवंत पटवर्धन यांनी संपादन करून ‘तुकारामांच्या अभंगांची चर्चा’ हे दोन खंड तयार केले होते. माधव रामचंद्र जोशी यांनी हे खंड १९२७ मध्ये प्रकाशित केले होते. हे दोन्ही खंड दुर्मीळ झाल्यामुळे, त्यांचे महत्त्व ओळखून दिल्लीच्या साहित्य अकादमीने हे दोन्ही खंड फेब्रुवारी २००९मध्ये पुनःप्रकाशित केले आहेत.

’शिक्षण, शिक्षक व अभ्यासक्रम’ हे वासुदेव बळवंत पटवर्धनांचे गाजलेले पुस्तक. हे राज्य मराठी विकास संस्थेने पुन:प्रकाशित केले आहे.

पटवर्धनांचे दुसरे प्रसिद्ध पुस्तक ’काव्य आणि काव्योद”. हे पुस्तक १९२१साली मा.रा, जोशी यांनी प्रकाशित केले होते.

’काव्य आणि काव्योदयकर्ते वासुदेव बळवंत पटवर्धन - जीवन आणि लेखन’ या नावाचे पटवर्धनांचे चरित्र, साहित्यिक सरोजिनी वैद्य यांनी लिहिले आहे.