"तुळस" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

इतिहास न्याहाळा

← मागील फरक पुढील फरक →

Content deleted Content added

दृश्यविकिमजकूर

Inline

१६:२७, २५ सप्टेंबर २०१३ ची आवृत्ती

तुळस (शास्त्रीय नाव: Ocimum tenuiflorum, ऑसीमम टेन्युइफ्लोरम ; इंग्लिश: Holy Basil, होली बेसिल ;) ही लेबियाटी म्हणजे पुदिण्याच्या कुळातील एक सुगंधी वनस्पती आहे. आशिया, युरोप व आफ्रिका खंडांमध्ये बहुतेक भूप्रदेशांत तुळशीची झुडपे आढळतात. तुळशीची रोपे सर्वसाधारणतः ३० ते १२० सें.मी. उंचीपर्यंत वाढतात. हिची पाने लंबगोलाकार, किंचित टोकदार व कातरलेली आणि एकाआड एक असतात. तुळशीच्या तुऱ्यासारख्या फुलांना मंजिऱ्या म्हणतात. त्यांतूनच तुळशीच्या बिया मिळतात.

तुळशीच्या जाती

औषधी तुळस - Fever plant of Sierra Leone (Ocimum viride)
कापूर तुळस - Camphor basil (Ocimum kilimandscharicum)
काळी तुळस/सब्जा/पंजाबी तुळस- Holy basil (Ocimum americanum)
कृष्ण तुळस - Sacred basil (Ocumum sanctum/tenuiflorum)
रान तुळस - Sweet basil (Ocimum basilicum)
राम तुळस - Shrubby basil (Ocimum gratissimum)

हिंदू धर्मातील स्थान

मुख्य पान: तुळशी विवाह

हिंदू समाजात तुळस या वनस्पतीला मानाचे स्थान आहे, तुळस मंगलतेचे, पावित्र्याचे प्रतीक आहे. हिंदू घरांमध्ये घरोघरी तुळशी-वृंदावनात, कुंडीत किंवा परसदारी जमिनीवर तुळशीचे रोप लावलेले असतेच. अनेकजण,विशेषतः हिंदू स्त्रिया नित्य नियमाने तुळशीची पूजा करतात. त्यासाठी रोज सकाळी परसदारी तुळशी-वृंदावनात असलेल्या रोपाला हिंदू स्त्रिया प्रदक्षणा घालतात व सायंकाळी तुळशीपुढे दिवा लावून प्रार्थना केली जाते. वारकरी संप्रदायात तुळशीला महत्त्वाचे स्थान आहे. वारकरी गळ्यात तुळशीची माळ घालतात. हिंदू धर्मात एखाद्याचा मृत्यू झाला तर मृतदेहावर तुलसीपत्र ठेवले जाते.

आयुर्वेदातील स्थान

औषधी उपयोग

या वनस्पतीमध्ये कीटक आणि डास दूर ठेवण्याचे गुण आहेत.

बाह्य दुवे

औषधी, सुगंधी, बहुगुणी कृष्ण तुळस; ले.: डॉ. दिगंबर मोकाट, अमोल थोरात ; अ‍ॅग्रो वन (७ नोव्हेंबर, इ.स. २०१०) (मराठी मजकूर)

@@ ओळ २: / ओळ २: @@
 [[Image:Tulas.jpg|thumb|200px|तुळस]]
 [[Image:Ocimum tenuiflorum.jpg|thumb|200px|तुळस]]
-[[Image:Holy Basil flowers.jpg|thumb|200px|तुळशीचे फुल]]
+[[Image:Holy Basil flowers.jpg|thumb|200px|तुळशीचे फूल]]
 [[Image:Starr 080117-1577 Ocimum tenuiflorum.jpg|thumb|200px|तुळशीची पाने]]
-'''तुळस''' (शास्त्रीय नाव: ''Ocimum tenuiflorum'', ''ओसियम टेन्युइफ्लोरम'' ; [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]]: ''Holy Basil'', ''होली बेसिल'' ;) ही [[लेबियाटी]] म्हणजे पुदिण्याच्या कुळातील एक सुगंधी वनस्पती आहे. [[आशिया]], [[युरोप]] व [[आफ्रिका]] खंडांमध्ये बहुतेक भूप्रदेशांत तुळशीची झुडपे आढळतात. तुळशीचे रोपे सर्वसाधारणतः ३० ते १२० सें.मी. उंचीपर्यंत वाढतात. हिची पाने लंबगोलाकार, किंचित टोकदार व कातरलेली असतात. तुळशीच्या तुऱ्यासारख्या फुलांना मंजिऱ्या म्हणतात. त्यांतूनच तुळशीच्या बिया मिळतात.
+'''तुळस''' (शास्त्रीय नाव: ''Ocimum tenuiflorum'', ''ऑसीमम टेन्युइफ्लोरम'' ; [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]]: ''Holy Basil'', ''होली बेसिल'' ;) ही [[लेबियाटी]] म्हणजे पुदिण्याच्या कुळातील एक सुगंधी वनस्पती आहे. [[आशिया]], [[युरोप]] व [[आफ्रिका]] खंडांमध्ये बहुतेक भूप्रदेशांत तुळशीची झुडपे आढळतात. तुळशीची रोपे सर्वसाधारणतः ३० ते १२० सें.मी. उंचीपर्यंत वाढतात. हिची पाने लंबगोलाकार, किंचित टोकदार व कातरलेली आणि एकाआड एक असतात. तुळशीच्या तुऱ्यासारख्या फुलांना मंजिऱ्या म्हणतात. त्यांतूनच तुळशीच्या बिया मिळतात.
 ==तुळशीच्या जाती==
-* काळी तुळस/सब्जा/पंजाबी तुळस- Hoary basil(Ocimum americanum)
+* औषधी तुळस - Fever plant of Sierra Leone (Ocimum viride)
-* रान तुळस - Sweet basil(Ocimum basilicum)
+* कापूर तुळस - Camphor basil (Ocimum kilimandscharicum)
-* राम तुळस - Shrubby basil(Ocimum gratissimum)
+* काळी तुळस/सब्जा/पंजाबी तुळस- Holy basil (Ocimum americanum)
-* कृष्ण तुळस - Sacred basil(Ocumum sanctum/tenuiflorum)
+* कृष्ण तुळस - Sacred basil (Ocumum sanctum/tenuiflorum)
-* कापूर तुळस - Camphor basil(Ocimum kilimandscharicum)
+* रान तुळस - Sweet basil (Ocimum basilicum)
-* औषधी तुळस - Fever plant of Sierra Leone(Ocimum viride)
+* राम तुळस - Shrubby basil (Ocimum gratissimum)
 ==हिंदू धर्मातील स्थान==
 {{मुख्यलेख|तुळशी विवाह}}
-हिंदू समाजात तुळस या वनस्पतीला मानाचे स्थान आहे, तुळस मंगलतेचे, पावित्र्याचे प्रतिक आहे. हिंदू धर्मात घरोघरी [[तुळशीवृंदावन|तुळशी-वृंदावनात]], कुंडीत किंवा परसदारी जमिनीवर तुळशीचे रोप लावलेले असतेच. नित्य नियमाने तिची पूजा केली जाते. रोज सकाळी परसदारी तुळशी-वृंदावनात असलेल्या रोपाला हिंदू स्त्रिया [[प्रदक्षणा]] घालतात. सायंकाळी तुळशीपुढे दिवा लावून प्रार्थना केली जाते वारकरी संप्रदायात तुळशीला महत्त्वाचे स्थान आहे. वारकरी गळ्यात तुळशीची माळ घालतात. हिंदू धर्मात एखाद्याचा मृत्यु झाला तर मृतदेहावर तुलसीपत्र ठेवले जाते.
+हिंदू समाजात तुळस या वनस्पतीला मानाचे स्थान आहे, तुळस मंगलतेचे, पावित्र्याचे प्रतीक आहे. हिंदू घरांमध्ये घरोघरी [[तुळशीवृंदावन|तुळशी-वृंदावनात]], कुंडीत किंवा परसदारी जमिनीवर तुळशीचे रोप लावलेले असतेच. अनेकजण,विशेषतः हिंदू स्त्रिया नित्य नियमाने तुळशीची पूजा करतात. त्यासाठी रोज सकाळी परसदारी तुळशी-वृंदावनात असलेल्या रोपाला हिंदू स्त्रिया [[प्रदक्षणा]] घालतात व सायंकाळी तुळशीपुढे दिवा लावून प्रार्थना केली जाते.  वारकरी संप्रदायात तुळशीला महत्त्वाचे स्थान आहे. वारकरी गळ्यात तुळशीची माळ घालतात. हिंदू धर्मात एखाद्याचा मृत्यू झाला तर मृतदेहावर तुलसीपत्र ठेवले जाते.
 == [[आयुर्वेद|आयुर्वेदातील स्थान]] ==
 === औषधी उपयोग ===
-*या वनस्पतीमध्ये कीटक आणि डास दूर ठेवण्याचे गुण आहेत.
+* या वनस्पतीमध्ये कीटक आणि डास दूर ठेवण्याचे गुण आहेत.
 == बाह्य दुवे ==