"सायाळ" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

सायाळ
	;
शास्त्रीय वर्गीकरण
वंश:	कणाधारी;
जात:	सस्तन;
वर्ग:	कुरतडणारे प्राणी;
कुळ:	Hystricidae;
जातकुळी:	Hystrix;
शास्त्रीय नाव
	Hystrix indica;

इतिहास न्याहाळा

← मागील फरक पुढील फरक →

Content deleted Content added

दृश्यविकिमजकूर

Inline

१३:४९, २३ जुलै २०१३ ची आवृत्ती

वर्णन

सायाळ(स्त्रीलिंगी), साळिंदर, साळू (इंग्रजीत, Porcupine) या नावाने ओळखला जाणारा साधारण तीन फुटांपर्यंत वाढणारा हा कुरतडणाऱ्या जातीचा प्राणी आहे. सस्तन प्राणी असल्याने सायाळीची मादी पिलांना जन्म देते आणि त्यांना आपले दूध पाजते. नर पिले मोठी झाल्यावर आपला वेगळा घरोबा करतात तर मादी पिले मोठी झाल्यावरही आपल्या आईच्या सोबतच राहतात.

शरीर

सायाळीच्या कातडीचा रंग मुख्यत्वे काळा असून, पाठीकडून मागच्या बाजूला असलेले केस विशेष पद्धतीने विकसित झाले आहेत. हे केस कडक असल्याने ते काट्यासारखे टोकदार होतात. हे 'काटे' पांढऱ्या तपकिरी रंगाचे आणि पूर्णपणे पोकळ असतात. पाठीवरील असे केस ३० सें.मी. पर्यंत लांब असतात. सायाळीच्या जिवाला धोका असल्यास ती आक्रमण करणाऱ्याकडे पाठ करून उभी राहते, व अंगावरील काटेदार केस उभे करते. शिकारी जास्तच जवळ येत असल्याचे दिसल्यावर सायाळ त्याच्या अंगावर उलट दिशेने वेगाने धाऊन जाते आणि आपले अतिशय टोकदार काटे त्याच्या अंगात सोडून क्षणात समोरच्या दिशेने धावते. हे इतक्या वेगात घडते की त्यामुळे सायाळ ही बाणासारखे काटे फेकून मारते असा एक गैरसमज पसरला आहे. सायाळीच्या या विशेष हत्याराने वाघ, बिबटेही जखमी होतात.

काट्यासारखे कडक आणि टोकदार झालेले सायाळीचे केस परत परत उगवतात. या विशेष केसांशिवाय सस्तन पशूंना असतात तसे साधे केसही सायाळीला जन्मतःच असतात.

आढळ

सायाळ ही मध्यपूर्व ते दक्षिण आशियात सर्वत्र आढळते. उष्णकटिबंधीय आणि समशीतोष्ण वनांच्या पोकळ, खडकाळ प्रदेशांत तसेच पानगळीच्या जंगलात, कमी उंचीच्या जंगलात, वगैरे शेतात हा प्राणी जमिनीत बिळे करून राहतो. बिळाच्या गाभ्यात सायाळ कुटुंब एकत्र राहते. साठवून ठेवलेले अन्नही याच गाभ्यात असते. गाभ्याच्या अंतर्भागापासून सर्व दिशांनी दूरपर्यंत बोगदे केलेले असतात. जमिनीवर चरतांना कुठल्याही दिशेने आक्रमण होत असेल तर कुटुंबप्रमुख सायाळ सोडून सर्व लहान पिले अशा बोगद्यातून आपल्या घरात शिरतात.

भक्ष्य/आहार

सायाळीचे दात आतल्या बाजूने घासून धारदार केलेले असतात. हे दात नेहमी झिजतात पण लवकरच त्यांच्या जागी नवीन दात येतात. विविध प्रकारची कठीण कवचाची फळे व त्यांच्या बिया हे पशू सहजपणे फोडून खातात. मृत हरणांची शिंगेही हे चघळतात आणि खातात. यामुळे सायाळीच्या काट्यांच्या वाढीला पूरक आहार मिळतो.

@@ ओळ १४: / ओळ १४: @@
 }}
 == वर्णन ==
-{{PAGENAME}}, साळिंदर, साळू या नावाने ओळखला जाणारा साधारण तीन फुटांपर्यंत वाढणारा हा कुरतडणारा प्राणी आहे. सस्तन प्राणी असल्याने {{PAGENAME}} मादी पिलांना जन्म देते आणि त्यांना आपले दूध पाजते. नर पिले मोठी झाल्यावर आपला वेगळा घरोबा करतात तर मादी पिले मोठी झाल्यावरही आपल्या आईच्या सोबतच राहतात.
+{{PAGENAME}}(स्त्रीलिंगी), साळिंदर, साळू (इंग्रजीत, Porcupine) या नावाने ओळखला जाणारा साधारण तीन फुटांपर्यंत वाढणारा हा कुरतडणाऱ्या जातीचा प्राणी आहे. सस्तन प्राणी असल्याने सायाळीची मादी पिलांना जन्म देते आणि त्यांना आपले दूध पाजते. नर पिले मोठी झाल्यावर आपला वेगळा घरोबा करतात तर मादी पिले मोठी झाल्यावरही आपल्या आईच्या सोबतच राहतात.
 == शरीर ==
-{{PAGENAME}}च्या कातडीचा रंग मुख्यत्वे काळा असून, पाठीकडून मागच्या बाजूला असलेले केस विशेष पद्धतीने विकसित झाले आहेत. हे केस कडक असल्याने ते काट्यासारखे टोकदार होतात. हे 'काटे' पांढर्‍या तपकिरी रंगाचे आणि पूर्णपणे पोकळ असतात. पाठीवरील असे केस ३० सें. मी. पर्यंत लांब असतात. {{PAGENAME}}च्या जीवाला धोका असल्यास तो आक्रमण करणार्‍याकडे पाठ करून उभा राहतो, अंगावरील काटेदार केस उभे करतो. शिकारी जास्तच जवळ येत असल्याचे दिसल्यावर {{PAGENAME}} त्याच्या अंगावर उलट दिशेने वेगाने धावून जातो आणि आपले अतिशय टोकदार काटे त्याच्या अंगात सोडतो आणि क्षणात समोरच्या दिशेने धावतो. हे इतक्या वेगात घडते की त्यामुळे  {{PAGENAME}} हा बाणासारखे काटे फेकून मारतो असा एक गैरसमज याच्या विषयी पसरला आहे. {{PAGENAME}}च्या या विशेष हत्याराने [[वाघ]], [[बिबट्या|बिबटेही]] जखमी होतात.
+सायाळीच्या कातडीचा रंग मुख्यत्वे काळा असून, पाठीकडून मागच्या बाजूला असलेले केस विशेष पद्धतीने विकसित झाले आहेत. हे केस कडक असल्याने ते काट्यासारखे टोकदार होतात. हे 'काटे' पांढऱ्या तपकिरी रंगाचे आणि पूर्णपणे पोकळ असतात. पाठीवरील असे केस ३० सें.मी. पर्यंत लांब असतात. सायाळीच्या जिवाला धोका असल्यास ती आक्रमण करणाऱ्याकडे पाठ करून उभी राहते, व अंगावरील काटेदार केस उभे करते. शिकारी जास्तच जवळ येत असल्याचे दिसल्यावर सायाळ त्याच्या अंगावर उलट दिशेने वेगाने धाऊन जाते आणि आपले अतिशय टोकदार काटे त्याच्या अंगात सोडून क्षणात समोरच्या दिशेने धावते. हे इतक्या वेगात घडते की त्यामुळे  {{PAGENAME}} ही बाणासारखे काटे फेकून मारते असा एक गैरसमज पसरला आहे. सायाळीच्या या विशेष हत्याराने [[वाघ]], [[बिबट्या|बिबटेही]] जखमी होतात.
-काट्यासारखे कडक आणि टोकदार झालेले केस परत परत उगवतात. या विशेष केसांशिवाय सस्तन पशूंना असतात तसे साधे केसही {{PAGENAME}}ला जन्मतःच असतात.
+काट्यासारखे कडक आणि टोकदार झालेले सायाळीचे केस परत परत उगवतात. या विशेष केसांशिवाय सस्तन पशूंना असतात तसे साधे केसही सायाळीला जन्मतःच असतात.
 == आढळ ==
-{{PAGENAME}}  मध्यपूर्व ते दक्षिण आशियात सर्वत्र आढळतो. उष्णकटिबंधीय आणि समशीतोष्ण वनांच्या पोकळ, खडकाळ प्रदेशात तसेच पानगळीच्या जंगलात, कमी उंचीच्या जंगलात, शेतात,  जमिनीत बिळे करून {{PAGENAME}} राहतो. बिळाच्या गाभ्यात {{PAGENAME}} कुटुंब एकत्र राहते आणि साठवून ठेवलेले अन्नही याच गाभ्यात असते. गाभ्याकडून सर्व दिशांनी दूरपर्यंत बोगदे केलेले असतात. जमिनीवर चरतांना कुठल्याही दिशेने आक्रमण होत असेल तर सहसा मुख्य {{PAGENAME}} सोडून लहान पिले अशा बोगद्यातून आपल्या घरात शिरतात.
+{{PAGENAME}} ही  मध्यपूर्व ते दक्षिण आशियात सर्वत्र आढळते. उष्णकटिबंधीय आणि समशीतोष्ण वनांच्या पोकळ, खडकाळ प्रदेशांत तसेच पानगळीच्या जंगलात, कमी उंचीच्या जंगलात, वगैरे  शेतात हा प्राणी  जमिनीत बिळे करून राहतो. बिळाच्या गाभ्यात {{PAGENAME}} कुटुंब एकत्र राहते. साठवून ठेवलेले अन्नही याच गाभ्यात असते. गाभ्याच्या अंतर्भागापासून सर्व दिशांनी दूरपर्यंत बोगदे केलेले असतात. जमिनीवर चरतांना कुठल्याही दिशेने आक्रमण होत असेल तर कुटुंबप्रमुख {{PAGENAME}} सोडून सर्व लहान पिले अशा बोगद्यातून आपल्या घरात शिरतात.
 == भक्ष्य/आहार ==
-{{PAGENAME}}चे दात आतल्या बाजूने घासून धारदार केलेले असतात. हे दात नेहमी झिजतात पण लवकरच त्यांच्या जागी नवीन दात वाढतात. विविध प्रकारची कडक कवचाची फळे, त्यांच्या बिया हे पशू सहजपणे फोडून खातात. तसेच मृत [[हरीण|हरणांची]] शिंगेही हे पशू चघळतात आणि खातात. यामुळे {{PAGENAME}}च्या काट्यांच्या वाढीला पूरक आहार मिळतो.
+सायाळीचे दात आतल्या बाजूने घासून धारदार केलेले असतात. हे दात नेहमी झिजतात पण लवकरच त्यांच्या जागी नवीन दात येतात. विविध प्रकारची कठीण कवचाची फळे व त्यांच्या बिया हे पशू सहजपणे फोडून खातात.  मृत [[हरीण|हरणांची]] शिंगेही हे चघळतात आणि खातात. यामुळे सायाळीच्या काट्यांच्या वाढीला पूरक आहार मिळतो.