फॅब्रिकेशन प्रयोगशाळा
फॅब लॅब (फॅब्रिकेशन प्रयोगशाळा) ही एक लहान प्रमाणात वर्कशॉप ऑफर (वैयक्तिक) डिजिटल फॅब्रिकेशन आहे.[१][२] फॅब लॅब सामान्यत: लवचिक संगणक-नियंत्रित साधनांच्या अ‍ॅरेसह सुसज्ज असते. ज्यामध्ये "जवळजवळ काहीही" बनविण्याच्या उद्देशाने अनेक वेगवेगळ्या लांबीचे माप आणि विविध सामग्रीचा समावेश असतो.[३]
यात तंत्रज्ञान-सक्षम उत्पादनांचा समावेश आहे. ज्यांना सामान्यपणे मोठ्या प्रमाणात उत्पादनात मर्यादित समजले जाते.फॅब लॅब ने मोठ्या प्रमाणात उत्पादन स्पर्धा सुरू केली आहे. मोठ्या प्रमाणात वितरित उत्पादनांना फॅब्रिक बनवण्याच्या प्रमाणात संबंधित अर्थव्यवस्थेचा संबंध येतो. त्यांनी स्वतःसाठी अद्ययावत उपकरणे तयार करण्यासाठी व्यक्तींना सक्षम बनवण्याची क्षमता यापूर्वीच दर्शविली आहे.
फॅब लॅब चळवळ DIY(Do It Yourself) चळवळीशी जवळून जुळली आहे. मुक्त-स्रोत हार्डवेर, निर्मिती संस्कृती आणि विनामूल्य आणि मुक्त-स्रोत चळवळी आणि तत्त्वज्ञान तसेच तंत्रज्ञान त्यांच्यासह सामायिक करते.
इतिहास
[संपादन]
माहितीची सामग्री तिच्या भौतिक प्रतिनिधित्वाशी कशी संबंधित आहे हे विस्तृतपणे विस्तार करण्यासाठी फॅब लॅब प्रोग्राम सुरू केला होता. तळागाळातील स्तरावरील तंत्रज्ञानाद्वारे एक कमकुवत सेवा देणारा समुदाय कसा चालविला जाऊ शकतो.[४] मॅसेच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीच्या मीडिया लॅबमध्ये ग्रासरूट्स इन्व्हेन्शन ग्रुप आणि सेंटर फॉर बिट्स अँड अ‍ॅक्टस यांच्या सहकार्याने हा कार्यक्रम २००१ मध्ये नॅशनल सायन्स फाउंडेशन (वॉशिंग्टन, डी.सी.)च्या अनुदानाने कार्यक्रमाची सुरुवात झाली.[५]
एमआयटीच्या बाहेर उभारण्यात आलेली पहिली फॅब लॅब भारतातील विज्ञान आश्रम ही होती.परंतु त्याची स्थापना आत्ता अनेक ठिकाणी आहेत. याची स्थापना २००२ मध्ये झाली आणि एनएसएफ-यूएसए आणि आयआयटीके यांनी भांडवली उपकरणे घेतली.ग्रासरूट्स इनव्हेन्शन ग्रुप यापुढे मीडिया लॅबमध्ये नसले तरी, सेटर फॉर बिट्स अँड अ‍ॅटम्स कन्सोर्टियम अद्याप वर्णनाशी संबंधित भागात संशोधन चालू ठेवण्यात सक्रियपणे सहभागी आहे. आणि बनावट परंतु जगभरातील कोणत्याही लॅबचे संचालन किंवा देखरेख करत नाही (एक्समोबाईल फॅब लॅबसह)."हाऊ टू मेक (जवळजवळ) काहीही" या नावाच्या एमआयटी (एमएएस .863) मधील लोकप्रिय वर्गातून फॅब लॅब संकल्पना देखील वाढली.क्लास अजूनही फ्री सेमेस्टर मध्ये दिले जाते.
लोकप्रिय उपकरणे आणि प्रकल्प
[संपादन]फॅब लॅबमधील लवचिक उत्पादन साधनांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:
- मुख्यतः, एक जलद नमुना: विशेषतः प्लास्टिकचा 3 डी प्रिंटर किंवा मलम भाग[६]
- 3-अक्ष सीएनसी मशीन्स: 3 किंवा अधिक अक्ष, संगणक-नियंत्रित सबट्रॅक्टिव मिलिंग किंवा टर्निंग मशीन
- छापील सर्किट बोर्ड मिलिंग किंवा एचिंग: प्री-क्लॅड कॉपर बोर्डमध्ये सर्किट ट्रेस तयार करण्यासाठी द्विमितीय, उच्च परिशुद्धता मिलिंग[७]
- मायक्रोप्रोसेसर आणि डिजिटल इलेक्ट्रॉनिक्स डिझाइन, असेंब्ली आणि चाचणी स्टेशन
- कटर, शीट सामग्रीसाठी: लेसर कटर, प्लाझ्मा कटर, वॉटर जेट कटर, चाकू कटर.
फॅब अकादमी
[संपादन]फॅब ॲकॅडमी हॅन्ड-ऑन, डिजिटल बनावट कौशल्ये शिकविण्यासाठी फॅब लॅब नेटवर्कचा लाभ घेते.शैक्षणिक प्रमाणपत्र मिळविण्यासाठी आणि पोर्टफोलिओ तयार करण्यासाठी विद्यार्थी १९ आठवड्यांच्या कोर्ससाठी फॅब लॅब "सुपरनोड्स" वर बोलतात. काही प्रकरणांमध्ये, डिप्लोमा अधिकृत केला जातो किंवा शैक्षणिक क्रेडिट ऑफर करतो.
यादी
[संपादन]- ^ "Business Models for Fab Labs". openp2pdesign.org. 2019-12-01 रोजी पाहिले.
- ^ remko. "LIBRARIES OF THE PEER PRODUCTION ERA / PETER TROXLER | Open Design Now" Check
|दुवा=value (सहाय्य) (इंग्रजी भाषेत). 2019-12-01 रोजी पाहिले.[permanent dead link] - ^ Gershenfeld, Neil A. (2005). Fab : the coming revolution on your desktop--from personal computers to personal fabrication. Internet Archive. New York : Basic Books.
- ^ "Fab lab" (PDF).
- ^ "Fab Central - Fab Lab - IaaC". web.archive.org. 2014-02-10 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2019-12-02 रोजी पाहिले.
- ^ A3dp |. "What Is 3D Printing?". All About 3D Printing (इंग्रजी भाषेत). 2019-12-04 रोजी पाहिले.
- ^ "PCB" (PDF).