प्रभाकर भागवत

प्रा. प्रभाकर बी. भागवत (२० जून १९३० ते १४ ऑगस्ट २०१५ ) एक भारतीय लँडस्केप आर्किटेक्ट (भूदृश्य स्थापत्यकार) , नगररचनाकार, व पर्यावरण सल्लागार होते.

वनस्पतींवर प्रेम आणि आवड असणारे एक व्यावसायिक आणि शिक्षक, ज्यांनी या विषयातील भारतीय  संशोधनाला मोलाचे स्थान दिले.

प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण

भागवत यांनी बी.एस.सी. (कृषी) पूणा कृषी महाविद्यालयाच्या सन्मानपत्रांसह; शेती व बागायती क्षेत्रातील पात्रता रॉयल डॅनिश अ‍ॅकॅडमी ऑफ ललित कला येथे अभ्यास करण्यासाठी ते डेन्मार्कला गेले आणि त्यानंतर सी.टी.एच. सोरेनसन यांच्याबरोबर काम केले. न्यूकॅसल-अभा-टायने येथे ब्रायन हॅकेटने स्थापन केलेल्या लँडस्केप डिझाइनच्या कोर्ससाठी तो चार विद्यार्थ्यांपैकी एक झाला.

पोस्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा; आंतरराष्ट्रीय कृषी केंद्र; वेजिंगन विद्यापीठ; हॉलंड,

विषय  : वनस्पती-प्रजनन, माती, फलोत्पादन, लँडस्केप डिझाईन इ. आणि वनीकरण, मातीची पुनर्प्राप्ती, बाजाराचे बागकाम क्षेत्रातील अनुभव या क्षेत्रातील विशेषतेसह

अतिथी विद्वान; रॉयल अ‍ॅकॅडमी ऑफ ललित कला, कोपेनहेगन; डेन्मार्क.

लँडस्केप डिझाईन मध्ये पदव्युत्तर पदविका; डरहॅम विद्यापीठ; यूके.

पदव्युत्तर पदवी, नगर व देश नियोजनात एम. टेक; आयआयटी; खरगपूर. भारत

शिक्षण, व्यावसायिक कारकीर्द, आणि संशोधन

1959-1965च्या दरम्यान इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी दरम्यान भारतात परत पोस्ट; खडगपूर.फॅकल्टी सदस्य; आर्किटेक्चर आणि प्रादेशिक नियोजन विभाग;

एस.पी.ए. दिल्ली (स्कूल प्लॅनिंग अँड आर्किटेक्चर), सर जे जे कॉलेज ऑफ आर्किटेक्चर, मुंबई, एनआयडी अहमदाबाद सारख्या विविध प्रमुख संस्थांमध्ये त्यांचा सहभाग होता.

१९९३-२०१५ , देशातील अग्रगण्य आणि नामाकिंत शिक्षण संस्था आहे, सीईईपीटी (पर्यावरण नियोजन व शिक्षण केंद्र)अहमदाबाद  येथे लँडस्केप विभागाचे संस्थापक प्रमुख म्हणून कार्यरत.  

1973 मध्ये मे. प्रभाकर बी भागवत, अहमदाबाद  या व्यावसायिक संस्थेची  संचालक या पदावर मुगहूर्तमेढ रोवली.

संस्थेतील अनेक नावाजलेल्या प्रकल्पांबरोबर, टिंबा, गुजरातमधील बसाल्ट क्वारी (काळ्या पाषाणाची खाण ) पुनरुज्जीवन प्रकल्प हा वाखाणण्याजोगा ठरतो.

हा प्रकल्प प्रा. भागवत यांची  विचारधारा,  तत्त्वज्ञान आणि श्रद्धा प्रत्यक्षात उतरल्याचे प्रतिनिधिक प्रतिक आहे.  १९७७ मध्ये सुरू झालेला  ४१ हेक्टरचा हा  प्रकल्प पूर्ण होण्यासाठी 8 वर्षे लागली व तेथे पुन्हा एक  जिवंत भूदृश्य तयार झाला. आज ती ओसाड जमीन समृद्ध जैव-विविधतेसह एक स्वावलंबी  परिसंस्था बनली आहे.

२००३ मध्ये त्यांच्या प्रयत्नांनी स्थापित, आयएसओएलए (इंडियन सोसायटी ऑफ लँडस्केप आर्किटेक्ट)  ही देशातील व्यावसायिक लँडस्केप आर्किटेक्टना एकत्रित करणारी एकमेव आणि नावाजलेली संस्था आहे.

२००७ मध्ये त्यांनी लँडस्केप एन्व्हायर्नमेंट अ‍ॅडव्हान्समेंट फाउंडेशन (लिफ़)ची स्थापना केली. योगे भारतीय  लँडस्केप डिझाइन (भुद्रुश्य संरचना ) आणि पर्यावरणीय नियोजन (एन्विरॉन्मेंटल प्लांनिंग ) संदर्भात संशोधन व प्रकाशनाचे उद्दीष्ट ठेवले.[१]

शिक्षण  क्षेत्रात साठ  वर्षांहून अधिक वर्षांचा प्रवास करणारे  प्रा. भागवत  यांनी भारतीय लँडस्केप या विषयातील अध्यापनशास्त्रीय उत्क्रांतीत मोलाचे योगदान दिले.

या क्षेत्रातील अग्रगण्य व्यासंगी, व्यावसायिक आणि शैक्षणिक कार्यामुळे प्रा. भागवत यांना  भारतातील लँडस्केप आर्किटेक्चरचे जनक म्हणून गौरविण्यात येते .

त्यांचा वारसा आंतरराष्ट्रीय ख्यातीच्या  सल्लामसलत संस्थेमार्फत, त्यांचा लहान मुलगा अनिकेत भागवत यांनी यशस्वीरित्या पुढे नेतो  आहे. तसेच   'लीफ 'चे कार्य  सध्या शहरी पुनर्जन्म, संस्कृती, शहर व शासकीय  मोकळ्या जागेची रणनीती अशा  विविध  विषयांची  शोधक  चर्चा व व्यापक संशोधन उपक्रमांच्या माध्यमातून राबवली जाते .