झवेरचंद मेघाणी
झवेरचंद मेघानी (१८९६ - १९४७) हे गुजराती लेखक आणि पत्रकार होते. गुजराती लोककलेच्या क्षेत्रात मेघानी यांचे स्थान सर्वोच्च आहे. ते केवळ एक यशस्वी कवीच नव्हते तर कादंबरीकार, कथा लेखक, नाटककार, निबंधकार, चरित्रकार आणि अनुवादकही होते.
निर्मिती
[संपादन]गांधीवादी प्रभावासह उत्कृष्ट देशभक्ती आणि स्वातंत्र्य-भावना मेघानीजींच्या कार्यात सर्वत्र आढळते. या भावनेमुळे त्यांना इंग्रज सरकारने दिलेल्या दोन वर्षांच्या कारावासाची शिक्षा भोगावी लागली आणि त्यांचे 'सिंघुडा' नावाचे कामही जप्त करण्यात आले. त्यांची मातृभाषा गुजराती व्यतिरिक्त बंगाली आणि इंग्रजीवरही त्यांचा अधिकार होता. या भाषांतून त्यांनी अनेक यशस्वी भाषांतरे केली आहेत. काठियावाडभर फिरून त्यांनी 'सौराष्ट्र साप्ताहिक'च्या संपादनात मदत करायला सुरुवात केली आणि 'तंत्री मंडळ' चे सदस्य बनले. अशाप्रकारे त्यांनी पत्रकारितेच्या क्षेत्रात प्रवेश केला, जे नंतर उपजीविकेच्या दृष्टीने त्यांचे मुख्य कार्यक्षेत्र बनले. लोकसाहित्याचा शोध आणि शोध हे त्यांचे मुख्य ध्येय होते. संकटात सापडलेल्या आणि दुर्लक्षित लोकसाहित्याला त्यांनी संजीवनी आणि प्रतिष्ठा दिली. त्यांचे पुढील साहित्य महत्त्वाचे आहे.
