चांदनी चौक
चांदनी चौक, हे जुन्या दिल्लीतील, भारतातील सर्वात जुन्या आणि व्यस्त बाजारपेठांपैकी एक बाजारपेठ आहे. त्याला मूनलाईट स्क्वेअर म्हणूनही ओळखले जाते.
हे जुने दिल्ली रेल्वे स्थानकाजवळ आहे. लाल किल्ल्याचे स्मारक चांदणी चौकाच्या पूर्वेला आहे. हे 17 व्या शतकात भारताचा मुघल सम्राट शाहजहाँ याने बांधले होते आणि त्याची मुलगी जहांआरा यांनी डिझाइन केले होते. एकेकाळी चांदणे परावर्तित करण्यासाठी बाजार कालव्यांद्वारे (आता बंद) विभागलेला होता आणि भारतातील सर्वात मोठ्या घाऊक बाजारपेठांपैकी एक आहे.[१]
इतिहास[संपादन]
बाजारपेठेचा इतिहास शहाजहानाबादच्या राजधानीच्या स्थापनेपासूनचा आहे जेव्हा सम्राट शाहजहानने त्याच्या नवीन राजधानीशिवाय यमुना नदीच्या काठावर लाल किल्ला स्थापन केला.
मूळ चांदनी चौकः
मूळ चांदणी चौक, अर्धचंद्राच्या आकाराचा चौक, म्युनिसिपल टाऊनहॉलच्या समोरच होता आणि त्याचे प्रतिबिंब त्याच्या समोर असलेल्या चांदणीच्या पाण्याच्या तलावात चमकण्यासाठी वापरले जात असे. यमुनेपासून एक उथळ जलवाहिनी बांधण्यात आली होती, जी सध्या चांदणी चौक बाजार म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या सरळ रस्त्याच्या मधोमध जात होती, ज्याच्या दोन्ही बाजूला रस्ते आणि दुकाने होती. या रस्त्यावर तीन बाजार होते.[२] चांदनी चौक, किंवा मूनलाइट स्क्वेअर, आणि त्याचे तीन बाजार 1650 सीई मध्ये, शाहजहानची आवडती मुलगी, राजकुमारी जहांआरा बेगम यांनी डिझाइन केले आणि स्थापित केले. मूळतः 1,560 दुकाने असलेला हा बाजार 40 यार्ड रुंद बाय 1,520 यार्ड लांब होता.[३] कॉम्प्लेक्सच्या मध्यभागी एक पूल असल्यामुळे चौकोनी आकाराच्या बाजाराला भव्यता प्राप्त झाली. पूल चंद्रप्रकाशात चमकत होता, एक वैशिष्ट्य जे त्याच्या नावासाठी जबाबदार होते.[४] दुकाने मुळात अर्ध्या चंद्राच्या आकारात बांधली गेली होती, ती आता लुप्त झाली आहे. हा बाजार चांदीच्या व्यापाऱ्यांसाठी प्रसिद्ध होता, ज्याने "सिल्व्हर स्ट्रीट" [६] या नावातही योगदान दिले आहे कारण हिंदीमध्ये चांदीला चंडी असे संबोधले जाते, ज्याचा थोडासा फरक चांदणीचा आकार बनतो.
वर्तमानकाळात[संपादन]
रुंद चांदणी चौकाच्या दोन्ही बाजूंना अरुंद गल्ल्या (गली) द्वारे सेवा देणारी ऐतिहासिक निवासी क्षेत्रे आहेत, त्यापैकी अनेक व्यापारी, रस्त्यावरील विक्रेते, रस्त्यावरील खाद्यपदार्थ आणि बाजारांनी भरलेले आहेत.
संदर्भ[संपादन]
- ^ "The Hindu : Young World : Delhi- 100 years as the Capital". web.archive.org. 2011-06-16. Archived from the original on 2011-06-16. 2022-01-04 रोजी पाहिले.CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link)
- ^ "A Heritage Photowalk In Old Delhi With Liddle Sisters". Everything Candid (इंग्रजी भाषेत). 2016-02-08. 2022-01-04 रोजी पाहिले.
- ^ Hambly, Gavin (1999-10-29). Women in the Medieval Islamic World (इंग्रजी भाषेत). Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-312-22451-6.
- ^ "A Culinary Cruise". web.archive.org. 2013-10-21. Archived from the original on 2013-10-21. 2022-01-04 रोजी पाहिले.