Jump to content

गोविंद राष्ट्रकूट दुसरा

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

कृष्ण I चा मुलगा होता आणि तो इसवी सन ७७३-७७४ मध्ये कधीतरी गादीवर बसला होता. वडिलांच्या कारकिर्दीतही ते प्रशासनाशी निगडीत होते आणि त्यांच्या शेवटच्या दिवसांत त्यांची युवराज म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती. युवराज म्हणून, त्याने वेंगाचा पूर्व चालुक्य शासक विष्णुवर्धन चौथा याचा पराभव केला.एका युद्धात पराभूत झाले. तो एक चांगला घोडेस्वार आणि कुशल सैनिक होता. राजा असल्यामुळे त्यांनी 'प्रभूतवर्ष' आणि 'विक्रमवलोक' या पदव्या धारण केल्या. पण तो शासक म्हणून फारच निरुपयोगी निघाला आणि त्याला उपभोग घेण्यात अधिक रस निर्माण झाला. प्रशासनाची चिंता आणि घराण्याच्या प्रतिष्ठेच्या विस्ताराची चिंता त्यांनी सोडून दिली, अगदी लहान भाऊ ध्रुवच्या हातात प्रशासनाची सर्व जबाबदारी सोपवली. या परिस्थितीचा फायदा ध्रुव घेईल हे स्वाभाविक होते. आपल्या थोरल्या भावाची व राजाची आज्ञा न मिळताही त्यांनी स्वतः जमीन वगैरे दान करण्यास सुरुवात केली आणि अनेक दानपत्रे स्वतःच्या नावाने प्रसिद्ध केली. ध्रुवच्या या प्रवृत्तींमुळे गोविंद द्वितीयचा त्याच्यावर संशय निर्माण झाला पाहिजे. हे काहीसे अनपेक्षित होते आणि त्यांना त्यांच्या पदावरून हटवण्यात आले. दोन्ही भावांच्या वाढत्या मोहाचा परिणाम सामंतांच्या वाढत्या स्वातंत्र्याच्या भावनेवर झाला. ध्रुवाने या परिस्थितीचा फायदा घेत साम्राज्य आणि घराणेशाहीच्या प्रतिष्ठेचे रक्षण करण्याच्या बहाण्याने उघड बंड केले. गोविंद IIकांची , गंगवाडी , वेंगी आणि माळवा येथील राजांकडून मदत मागितली, परंतु त्यांच्या लष्करी मदतीनंतरही ध्रुव यशस्वी झाला. गोविंद द्वितीय सैनिक संघ आणि ध्रुवच्या सैन्यात कुठे लढाई झाली हे निश्चित नाही, परंतु ती निर्णायक ठरली आणि ध्रुव जिंकला. विजयानंतर त्याने आपल्या भावाचे काय केले हे देखील माहित नाही, परंतु त्याने त्याचे सिंहासन बळकावले आणि शक्यतो 780 मध्ये तो स्वतः त्यावर बसला.