कैलास मंदिर

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

कैलास (मंदिर) जगातील आपल्या प्रकारची अद्वितीय वास्तुकला, जी मालखेड येथे स्थित राष्ट्रकूट राजवंशातील राजा कृष्ण (पहिला) (757-783) याने बांधली होती. हे लयान रेंजमधील एलोरा (जिल्हा छत्रपती संभाजीनगर ) येथे आहे. इतर Layans प्रमाणे, कोरा आतून गेला आहे, बाहेरून संपूर्ण पर्वत पुतळ्यासारखे कोरले गेले आहे आणि द्रविड शैलीच्या मंदिराचे रूप दिले आहे. एकूण 276 फूट लांब, 154 फूट रुंद हे मंदिर केवळ एक खडक कापून बांधले गेले आहे. हे वरपासून खालपर्यंत बांधलेले आहे. त्याच्या बांधकामादरम्यान, अंदाजे 40,000 टन दगड खडकातून काढले गेले. त्याच्या बांधकामासाठी, प्रथम ब्लॉक वेगळा करण्यात आला आणि नंतर हा पर्वत ब्लॉक आतून बाहेरून कापून 90 फूट उंच मंदिर बांधण्यात आले. मंदिराच्या आत आणि बाहेर मूर्ती-सजावट आहे. या मंदिराच्या प्रांगणाच्या तीन बाजूंना कोशांच्या रांगा होत्या, ज्या मंदिराच्या वरच्या भागाला एका पुलाने जोडलेल्या होत्या. आता हा पूल पडला आहे. समोरील मोकळ्या मंडपात नंदी असून त्याच्या दोन्ही बाजूला मोठमोठे हत्ती व खांब बनवलेले आहेत. हे काम भारतीय वास्तुविशारदांच्या कौशल्याचे अप्रतिम उदाहरण आहे.