केदारकंठा

केदारकंठा हे हिमालय पर्वतरांगांच्या गोविंद पासू विहार राष्ट्रीय उद्यानाच्या जंगलात 12,500 फूट (3,810 मीटर) उंचीवर असलेले शिखर आहे. ज्याचा शब्दशः अर्थ भगवान शिवाची मान होतो. केदारकांठा हे आध्यात्मिक आणि हिवाळी ट्रेकिंगचे ठिकाण म्हणून प्रसिद्ध आहे.

ट्रेकिंग मार्गाची एकूण लांबी 20-25 किमी (13-15 मैल) दरम्यान बदलते, मोटार वाहतूक कोठे वापरली जाते आणि ट्रेक कुठे संपला यावर अवलंबून असते. मार्ग केदारकंठा शिखरावर (3810 मीटर/12500 फूट) त्याच्या सर्वोच्च बिंदूवर पोहोचतो. बहुतेक ट्रेकर्स बेसकॅम्प सांक्री येथून त्यांची चढाई सुरू करतात, कारण अशा प्रकारे दररोज उंची वाढणे कमी होते आणि तुलनेने सोपे आणि सुरक्षित असते.

नंदा घुंटी, स्वर्गरोहिणी, कलानाग शिखर, बंदरपंच पर्वत, यमुनोत्री पर्वतरांगा, जांती, गंगोत्री, द्रौपदी का दांडा, जोरकंडेन यासह रुपिन दरी आणि हर की दुन दरी या पर्वतीय दृश्‍यांमध्ये अगदी जवळून दिसणाऱ्या पर्वतीय दृश्यांचा समावेश होतो.केदारकंठा हा भारतातील सर्वोत्कृष्ट हिवाळी ट्रेक म्हणून निवडला गेला आहे, कारण ते एकत्रितपणे, अतुलनीय सौंदर्य, मोहक गावांची भव्य दृश्ये, कुरण, बर्फाचे मार्ग, सुंदर तलाव, पर्वत, शांत नद्या आणि महान हिमालय शिखर यांनी नटलेले नाट्यमय लँडस्केप.

इतिहास

केदारकांठा आणि जुडा का तालब - केदारकांठा ट्रेकच्या पायवाटेवर स्थित एक उंच सरोवराभोवती अनेक कथा आणि पुराणकथा आहेत. ही कथा भगवान शिव आणि पांडव यांच्याभोवती फिरते. केदारकंठाच्या आख्यायिकेनुसार, भगवान शिव ध्यान करण्यासाठी शिखरावर बसले होते परंतु खाली धावत असलेल्या एका बैलाने त्यांना त्रास दिला. म्हणून ते उत्तराखंडमधील केदारनाथ या गावी नंतर ध्यान करण्यासाठी गेले. आणखी एक स्थानिक पौराणिक कथा पांडवांशी संबंधित आहे, जे भगवान शिवाचे आशीर्वाद घेण्यासाठी हिमालयात गेले होते. मात्र, तो भीमपासून लपला आणि बैलाचा वेश धारण केला. पण, भीमने त्याला ओळखले आणि त्याच्या मागे गेला. त्यामुळे शिव भूगर्भात लपला. जेव्हा तो त्याच्या लपण्याच्या जागेतून बाहेर पडला तेव्हा त्याने त्याच्या शरीराचे अवयव विभाजित होऊ दिले आणि प्रत्येक भाग वेगळ्या ठिकाणी पडला. त्याचा गळा केदारकंठावर पडला, त्यामुळे शिखराला त्याचे नाव मिळाले- लिप्यंतरण- “भगवान शिवाचा गळा”.

उत्तराखंडच्या गढवाल प्रदेशात स्थित पंच केदार, केदारनाथ, तुंगनाथ, रुद्रनाथ, मध्यमहेश्वर आणि कल्पेश्वर या पाच शिव मंदिरांचा संच असलेल्या पंच केदारच्या कथेशी साधर्म्य आहे. या पौराणिक कथेनुसार, पांडवांनी, भगवान कृष्णाच्या सल्ल्यानुसार, महाभारताच्या काळात आपल्या नातेवाईकांना मारल्याच्या पापांसाठी भगवान शिवाकडे क्षमा मागितली. परंतु, त्यांच्या वर्तनामुळे शिव त्यांच्यावर रागावला आणि बैलाचे रूप घेऊन त्यांना टाळून गढवाल प्रदेशात निघून गेला.

पांडवांनी शिवाला गुप्तकाशीच्या डोंगरावर बैलाच्या रूपात चरताना पाहिले आणि त्याचे शेपूट आणि पाय जबरदस्तीने पकडण्याचा प्रयत्न केला. तथापि, बैल जमिनीत नाहीसा झाला आणि नंतर पाच ठिकाणी भगवान शिवाच्या मूळ रूपात पुन्हा प्रकट झाला- केदारनाथ येथे बैलाचा कुबडा, तुंगनाथ येथे पाय, रुद्रनाथ येथे चेहरा, मध्यमहेश्वर येथे पोट आणि कल्पेश्वर येथे केस. या ठिकाणी पांडवांनी पाच मंदिरे बांधल्याचे मानले जाते.

हवामान

केदारकंठा हा काही हिमालयीन ट्रेकपैकी एक आहे जो वर्षातील बहुतेक भाग ट्रेक करता येतो. हा ट्रेक जून आणि जुलै वगळता वर्षातील जवळपास दहा महिने करता येतो. प्रत्येक ऋतूमध्ये अडचण, दृश्य, वनस्पती आणि जीवजंतूंच्या बाबतीत काहीतरी वेगळे असते. अधिक स्पष्टतेसाठी प्रत्येक हंगामाची थोडी तपशीलवार चर्चा करूया.

हिवाळ्यातील केदारकांठा ट्रेक (डिसेंबर, जानेवारी आणि फेब्रुवारी)

केदारकांठा हिवाळ्यातील ट्रेक म्हणून प्रसिद्ध आहे कारण त्याच्या आजूबाजूला बर्फाच्छादित पर्वत आणि दऱ्यांचे अप्रतिम दृश्य आहे. हा ट्रेक सौंदर्य आणि साहस योग्य प्रमाणात एकत्र आणेल आणि बर्फात अगदी आवश्यक नसतानाही कसे जगायचे ते शिकवेल. या भागात बर्फाचा गालिचा आणि नियमित बर्फवृष्टीमुळे हा ट्रेक अधिक सुंदर होतो.

वसंत ऋतु (मार्च आणि एप्रिल) दरम्यान केदारकांठा ट्रेक

या हंगामात बहुतेक बर्फ वितळते आणि केदारकांठापर्यंतच्या वाटेवर तुम्हाला असंख्य नैसर्गिक झरे मिळतील. तुम्हाला तुमच्या मार्गावर विविध प्रकारचे रोडोडेंड्रॉन्स देखील मिळतील. केदारकंठा ट्रेकच्या शिखरावरून दिसणाऱ्या केदारकंठा शिखरांवर आणि शिखरांवर तुम्हाला वरच्या कॅम्पिंग साइट्सवर बर्फ पडेल.

उन्हाळी हंगामात (मे) केदारकांठा ट्रेक

उबदार हवामान आणि भरपूर सूर्यप्रकाश यामुळे हिरवेगार लँडस्केप आणि पाने आणि फुलांनी भरलेली झाडे दिसतात.उन्हाळ्यातील केदारकंठा ट्रेकची सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे फुलणारी झाडे आणि फुले. ट्रेकिंग करताना, आपण आश्चर्यकारक रोडोडेंड्रॉन आणि भव्य ओक वृक्षांच्या अनेक पायवाटेवरून जातो.तापमान अतिशय मध्यम राहिल्याने संपूर्ण मार्गही विलक्षण रंगीबेरंगी होतो.

केदारकंठा ट्रेक पावसाळ्यानंतरच्या काळात (ऑगस्ट ते नोव्हेंबर)

पावसाळ्यानंतर, सप्टेंबरमध्ये संपूर्ण ट्रेक जिवंत होतो. सप्टेंबर महिन्यात कुरण आणि जंगले ताजी आणि जिवंत असतात आणि ऑक्टोबरमध्येही तशीच असतात. हवा कुरकुरीत आहे आणि वरच्या हिमालयाची दृश्ये आश्चर्यकारकपणे स्पष्ट आहेत