किंग लिअर
tragedy by William Shakespeare  | |
| माध्यमे अपभारण करा | |
 विकिपीडिया | |
| प्रकार | नाटक |
|---|---|
| गट-प्रकार |
|
| लेखक | |
| वापरलेली भाषा | |
| Number of parts of this work |
|
| संकलन |
|
| स्थापना |
|
| प्रकाशन तारीख |
|
 | |
किंग लिअर ही विल्यम शेक्सपियरने लिहिलेली पाच अंकांची शोकांतिका आहे. हे ब्रिटनच्या पौराणिक राजा लिअर वर आधारित आहे. राजा लिअर, त्याच्या म्हातारपणाच्या तयारीत, त्याच्या मुली गोनेरिल आणि रेगन यांच्यात आपली संपत्ती आणि जमीन वाटून देतो, ज्या प्रेमाचा दिखावा करून त्याची मर्जी मिळवतात. राजाची तिसरी मुलगी, कॉर्डेलिया, हिलाही त्याच्या राज्याचा एक तृतीयांश भाग देण्याचे बोलले जाते, परंतु ती खोटे बोलण्यास नाकार देते.[१]
कथानक आणि उपकथानक राजकीय शक्ती, वैयक्तिक महत्वाकांक्षा आणि गृहित अलौकिक आकाशवाणी आणि मूर्तिपूजकांचा विश्वास यांच्याशी गुंफतात. शेक्सपियरच्या या नाटकाच्या आवृत्तीचे पहिले ज्ञात प्रदर्शन १६०६ मध्ये सेंट स्टीफन डे रोजी झाले होते.
नाटकाचा गडद आणि निराशाजनक स्वर नापसंत असलेल्या प्रेक्षकांसाठी इंग्रजी पुनर्संचयनानंतर अनेकदा सुधारित करण्यात आला, परंतु १९ व्या शतकापासून शेक्सपियरचे मूळ नाटक त्याच्या सर्वोच्च कामगिरीपैकी एक मानले गेले. शीर्षक भूमिका आणि सहाय्यक भूमिका या दोन्ही निपुण अभिनेत्यांना आवडल्या आहेत आणि नाटक मोठ्या प्रमाणात रूपांतरित केले गेले आहे. त्याच्या ए डिफेन्स ऑफ पोएट्रीमध्ये, पर्सी शेली यांनी किंग लिअरला "जगात अस्तित्वात असलेल्या नाट्यमय कलेचा सर्वात परिपूर्ण नमुना" असे संबोधले आहे आणि या नाटकाला आतापर्यंत लिहिलेल्या साहित्यातील महान कार्यांपैकी एक म्हणून नियमितपणे उद्धृत केले जाते.[२][३][४]
सारांश[संपादन]
ब्रिटनचा राजा लिअर, वृद्ध आणि राजेशाहीच्या कर्तव्यातून निवृत्त होऊ इच्छिणारा, त्याचे राज्य त्याच्या तीन मुलींमध्ये विभागण्याचा निर्णय घेतो आणि घोषित करतो की जी त्याच्यावर सर्वात जास्त प्रेम करते त्याला तो सर्वात मोठा वाटा देईल.
त्याची सर्वात धाकटी मुलगी कॉर्डेलिया ती किती प्रेम करते हे सांगण्यास नकार देते, जरी ती त्याच्यावर सर्वात जास्त प्रेम करत असते. ती म्हणते की शब्द तिच्या प्रेमाचे वर्णन करू शकत नाहीत. पण हेच खरे प्रेम आहे हे किंग लिअरला कळत नाही. लिअर तिच्यावर रागावतो आणि तिला जमीन देण्यास नकार देतो आणि म्हणतो की ती आता त्याची मुलगी नाही. तो आपली जमीन त्याच्या इतर मुली रेगन आणि गोनेरिल यांना देतो. रेगन व गोनेरिल यांचे लग्न ड्यूक ऑफ कॉर्नवॉल आणि ड्यूक ऑफ अल्बानी यांच्याशी होते. कॉर्डेलियाचे सत्यवचन एकून फ्रांसचा राजा तिच्यासोबत लग्न करतो. राजा लिअरला लवकरच कळते की रेगन आणि गोनेरिल त्याच्यावर प्रेम करत नाहीत. त्यांना फक्त त्याची जमीन व संपत्ती हवी होती. राजा वेडा होतो. त्याच्या दोन मुली आणि त्यांचे पती, त्याला आता त्यांच्या मालमत्तेतून हाकलून देतात.
सोबत इतर घडामोडींमध्ये एडमंड, जो ग्लॉसेस्टरच्या अर्लचा बेकायदेशीर मुलगा आहे, स्वतःला राजा म्हणून घोषित करतो. अर्लच्या मोठ्या मुलाला (एडगर) देखील तो बेदखल करतो. रेगनच्या नवऱ्याचा मृत्यू होतो व ती आता शक्तीवान होत असलेल्या एडमंड सोबत लग्न करण्याचे ठरवते ज्याने ती राणी बनू शकेल. गोनेरिल ईर्षेतून रेगन ला विष देते व ती स्वतः आत्महत्या करते.
कॉर्डेलिया आपल्या पित्याला मदत करण्यासाठी फ्रेंच सैन्यासोबत येते. पण तिला आणि राजा लिअरला एडमंड पकडतो. कॉर्डेलिया व लिअर ला एडमंड फाशी देण्याचा फर्मान देतो. कॉर्डेलियाला फाशी होते पण लोअर तेथून पळ काढतो. शेवटी, राजा लिअर देखील त्याच्या अलीकडील आयुष्यात खूप सहन केल्यानंतर मरण पावतो. एडगर आणि एडमंड द्वंद्वयुद्ध करतात आणि एडमंड त्यात मारला जातो. अखेरीस, एडगर राजा बनतो आणि राज्यावर राज्य करतो.
रुपांतर[संपादन]
२००८ मध्ये, रॉयल शेक्सपियर कंपनीने निर्मित किंग लिअरच्या आवृत्तीचा प्रीमियर इयान मॅककेलेनसोबत राजा लिअरच्या भूमिकेत झाला. [५] मे २०१८ मध्ये बीबीसी टू ने मुख्य भूमिकेत अँथनी हॉपकिन्स आणि गोनेरिलच्या भूमिकेत एम्मा थॉम्पसन अभिनीत किंग लिअरचे प्रसारण केले. रिचर्ड आयर यांनी दिग्दर्शित केलेले हे नाटकात २१ व्या शतकातील होते.[६]
संदर्भ[संपादन]
- ^ "King Lear Plot Summary | Shakespeare Learning Zone | Royal Shakespeare Company". rsc.org.uk (इंग्रजी भाषेत). 2023-10-29 रोजी पाहिले.
- ^ "A Defence of Poetry by Percy Bysshe Shelley". 17 December 2022.
- ^ "Top 100 Works in World Literature by Norwegian Book Clubs, with the Norwegian Nobel Institute – the Greatest Books".
- ^ Burt, Daniel S. (2008). The Drama 100 – A Ranking of the Greatest Plays of All Time (PDF). Facts On File. ISBN 978-0-8160-6073-3. Archived from the original (PDF) on 20 November 2022.
- ^ "King Lear [DVD] [2008]". Amazon.co.uk. 5 February 2021 रोजी पाहिले.
- ^ Wollaston, Sam (28 May 2018). "King Lear review – Anthony Hopkins is shouty, vulnerable and absolutely mesmerising". The Guardian. 7 November 2018 रोजी पाहिले.