इलॉन मस्क
| इलॉन रीव्ह मस्क | |
|---|---|
 | |
| जन्म |
जून २८, इ.स. १९७१ गॉटेंग, दक्षिण आफ्रिका |
| निवासस्थान | कॅलिफोर्निया, अमेरिका |
| राष्ट्रीयत्व | अमेरिकन, कॅनडियन, दक्षिण आफ्रिकी |
| नागरिकत्व | अमेरिकन |
| शिक्षण | क्वीन्स विद्यापीठ, पेनसिल्व्हेनिया विद्यापीठ |
| पेशा | टेसला मोटर्स, स्पेस एक्सचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी |
| पगार | शुन्य |
| निव्वळ मालमत्ता | १०.५ अब्ज अमेरिकन डॉलर (एप्रिल २०१५)[१] |
| अपत्ये | ५ मुले |
इलॉन रीव्ह मस्क (जून २८, इ.स. १९७१:गॉटेंग, दक्षिण आफ्रिका - ) हा एक कॅनेडियन-अमेरिकन व्यवसायिक आहे. हा टेसला मोटर्स ह्या अमेरिकन कंपनीचा संस्थापक व मुख्याधिकारी आहे. तसेच स्पेस एक्स आणि सोलर सिटी ह्या कंपन्यांचे अधिकारी श्रेणीचे कार्यभार सांभाळतो.
 | या लेखातील मजकूर मराठी विकिपीडियाच्या विश्वकोशीय लेखनशैलीस अनुसरून नाही. आपण हा लेख तपासून याच्या पुनर्लेखनास मदत करू शकता.
नवीन सदस्यांना मार्गदर्शन हा साचा अशुद्धलेखन, अविश्वकोशीय मजकूर अथवा मजकुरात अविश्वकोशीय लेखनशैली व विना-संदर्भ लेखन आढळल्यास वापरला जातो. |
इलॉन रीव्ह मस्क एफआरएस एक उद्योजक, गुंतवणूकदार आणि व्यावसायिक मॅग्नेट आहे. ते SpaceXचे संस्थापक, CEO आणि मुख्य अभियंता आहेत; प्रारंभिक टप्प्यातील गुंतवणूकदार, मुख्य कार्यकारी अधिकारी आणि टेस्ला, इंक.चे उत्पादन आर्किटेक्ट; बोरिंग कंपनीचे संस्थापक; आणि Neuralink आणि OpenAIचे सह-संस्थापक. एप्रिल २०२२ पर्यंत अंदाजे US$२७३ अब्ज एवढी निव्वळ संपत्ती, ब्लूमबर्ग अब्जाधीश निर्देशांक आणि फोर्ब्सच्या रिअल-टाइम अब्जाधीशांच्या यादीनुसार मस्क जगातील सर्वात श्रीमंत व्यक्ती आहे.
मस्कचा जन्म कॅनेडियन आई आणि दक्षिण आफ्रिकेच्या वडिलांच्या पोटी झाला आणि तो प्रिटोरिया, दक्षिण आफ्रिकेत वाढला. भरती टाळण्यासाठी वयाच्या १७ व्या वर्षी कॅनडाला जाण्यापूर्वी त्यांनी प्रिटोरिया विद्यापीठात थोडक्यात शिक्षण घेतले. तो क्वीन्स विद्यापीठात दाखल झाला आणि दोन वर्षांनी पेनसिल्व्हेनिया विद्यापीठात स्थानांतरित झाला, जिथे त्याने अर्थशास्त्र आणि भौतिकशास्त्रात पदवी प्राप्त केली. स्टॅनफोर्ड युनिव्हर्सिटीमध्ये जाण्यासाठी ते १९९५ मध्ये कॅलिफोर्नियाला गेले परंतु त्यांनी त्याचा भाऊ किंबल याच्यासोबत वेब सॉफ्टवेअर कंपनी Zip2 सह-संस्थापक होऊन व्यवसाय करिअर करण्याचा निर्णय घेतला. स्टार्टअप १९९९ मध्ये ३०७ दशलक्ष डॉलर्समध्ये कॉम्पॅकने विकत घेतले. त्याच वर्षी, मस्कने ऑनलाइन बँक X.com सह-स्थापना केली, जी २०००मध्ये कॉन्फिनिटीमध्ये विलीन होऊन पेपॅल तयार केली. ही कंपनी 2002 मध्ये eBay ने $1.5 बिलियन मध्ये विकत घेतली होती.
2002 मध्ये, मस्कने SpaceX, एक एरोस्पेस निर्माता आणि अंतराळ वाहतूक सेवा कंपनी स्थापन केली, ज्याचे ते CEO आणि मुख्य अभियंता आहेत. 2004 मध्ये, ते इलेक्ट्रिक वाहन उत्पादक कंपनी Tesla Motors, Inc. (आता Tesla, Inc.)चे अध्यक्ष आणि उत्पादन आर्किटेक्ट म्हणून सामील झाले, 2008 मध्ये त्याचे CEO बनले. 2006 मध्ये, त्यांनी SolarCity, एक सौर ऊर्जा सेवा कंपनी तयार करण्यात मदत केली जी नंतर विकत घेतली टेस्ला आणि टेस्ला एनर्जी बनले. 2015 मध्ये, त्यांनी ओपनएआय या नानफा संशोधन कंपनीची सह-स्थापना केली जी अनुकूल कृत्रिम बुद्धिमत्तेला प्रोत्साहन देते. 2016 मध्ये, त्यांनी Neuralink ही न्यूरोटेक्नॉलॉजी कंपनी सह-स्थापना केली, ज्यामध्ये मेंदू-संगणक इंटरफेस विकसित करण्यावर लक्ष केंद्रित केले गेले आणि बोरिंग कंपनी, बोगदा बांधकाम कंपनीची स्थापना केली. मस्कने हाय-स्पीड व्हॅक्ट्रेन वाहतूक प्रणाली हायपरलूपचा प्रस्ताव दिला आहे.
मस्क यांच्यावर अपरंपरागत आणि अवैज्ञानिक भूमिकांबद्दल आणि अत्यंत प्रसिद्ध झालेल्या वादग्रस्त विधानांसाठी टीका केली गेली आहे. 2018 मध्ये, यूएस सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज कमिशन (SEC) ने टेस्लाच्या खाजगी टेकओव्हरसाठी निधी मिळवल्याचे खोटे ट्वीट केल्याबद्दल त्याच्यावर खटला दाखल केला. तो SEC सह सेटल झाला, त्याच्या अध्यक्षपदावरून तात्पुरते पायउतार झाला आणि त्याच्या ट्विटर वापरावरील मर्यादांशी सहमत झाला. 2019 मध्ये, थाम लुआंग गुहेच्या बचावासाठी सल्ला देणाऱ्या ब्रिटीश गुहाने त्याच्याविरुद्ध आणलेला मानहानीचा खटला त्याने जिंकला. कोविड-19 साथीच्या रोगाबद्दल चुकीची माहिती पसरवल्याबद्दल आणि कृत्रिम बुद्धिमत्ता, क्रिप्टोकरन्सी आणि सार्वजनिक वाहतूक यासारख्या बाबींबद्दलच्या त्यांच्या इतर मतांसाठी देखील मस्कवर टीका केली गेली आहे.
प्रारंभिक जीवन[संपादन]
बालपण आणि कुटुंब[संपादन]
इलॉन रीव्ह मस्क यांचा जन्म 28 जून 1971 रोजी प्रिटोरिया, दक्षिण आफ्रिका येथे झाला. त्याची आई माये मस्क (née Haldeman) आहे, एक मॉडेल आणि आहारतज्ञ, कॅनडातील सास्काचेवान येथे जन्मलेली, पण ती दक्षिण आफ्रिकेत वाढलेली आहे. त्याचे वडील एरॉल मस्क हे दक्षिण आफ्रिकेतील इलेक्ट्रोमेकॅनिकल इंजिनीअर, पायलट, खलाशी, सल्लागार आणि मालमत्ता विकासक आहेत, जे एकेकाळी टांगानिका तलावाजवळील झांबियन पन्ना खाणीचे अर्धे मालक होते. मस्कचा एक धाकटा भाऊ, किंबल (जन्म 1972), आणि एक धाकटी बहीण, टोस्का (जन्म 1974) आहे. त्याचे आजोबा, जोशुआ हॅल्डमन, अमेरिकेत जन्मलेले एक साहसी कॅनेडियन होते ज्यांनी आपल्या कुटुंबाला सिंगल-इंजिन बेलान्का विमानात आफ्रिका आणि ऑस्ट्रेलियाला विक्रमी प्रवासात नेले; आणि मस्कचे ब्रिटिश आणि पेनसिल्व्हेनिया आहेत डच वंश. मस्क लहान असताना, त्याचे एडेनोइड्स काढून टाकण्यात आले कारण डॉक्टरांना तो बहिरे असल्याचा संशय होता, परंतु त्याच्या आईने नंतर ठरवले की तो "दुसऱ्या जगात" विचार करत आहे.इलॉनच्या तारुण्यात कुटुंब खूप श्रीमंत होते; एरॉल मस्क एकदा म्हणाले होते, "आमच्याकडे इतके पैसे होते की आम्ही आमची तिजोरी बंदही करू शकत नाही". 1980 मध्ये त्याच्या पालकांचा घटस्फोट झाल्यानंतर, मस्क मुख्यतः प्रिटोरिया आणि इतरत्र आपल्या वडिलांसोबत राहत होता, त्याने घटस्फोटानंतर दोन वर्षांनी निवड केली आणि त्यानंतर त्याला पश्चाताप झाला. कस्तुरी त्याच्या वडिलांपासून दुरावला आहे, ज्यांचे त्याने वर्णन केले आहे की "एक भयंकर माणूस. जवळजवळ प्रत्येक वाईट गोष्ट ज्याचा तुम्ही विचार करू शकता, त्याने केले आहे." त्याला एक सावत्र बहीण आणि सावत्र भाऊ आहे. त्याच्या वडिलांची बाजू. एलोनने तरुणपणात अँग्लिकन संडे स्कूलमध्ये प्रवेश घेतला.
वयाच्या 10च्या आसपास, मस्कने संगणकीय आणि व्हिडिओ गेममध्ये स्वारस्य विकसित केले आणि कमोडोर VIC-20 मिळवले. तो मॅन्युअल वापरून संगणक प्रोग्रामिंग शिकला आणि वयाच्या 12 व्या वर्षी त्याने ब्लास्टार नावाच्या बेसिक-आधारित व्हिडिओ गेमचा कोड पीसी आणि ऑफिस टेक्नॉलॉजी मासिकाला अंदाजे $500 मध्ये विकला. एक विचित्र आणि अंतर्मुख बालक, कस्तुरीला त्याच्या बालपणात त्रास देण्यात आला होता आणि मुलांच्या एका गटाने त्याला पायऱ्यांवरून खाली फेकल्यानंतर त्याला एकदा रुग्णालयात दाखल करण्यात आले होते. प्रिटोरिया बॉईज हायस्कूलमधून पदवी प्राप्त करण्यापूर्वी त्यांनी वॉटरक्लूफ हाऊस प्रिपरेटरी स्कूल आणि ब्रायनस्टन हायस्कूलमध्ये शिक्षण घेतले.
शिक्षण[संपादन]
मस्कने दक्षिण आफ्रिकेतील प्रिटोरिया बॉईज हायस्कूलमधून पदवी प्राप्त केली. कॅनडातून युनायटेड स्टेट्समध्ये प्रवेश करणे सोपे होईल याची जाणीव, मस्कने कॅनेडियन पासपोर्टसाठी त्याच्या कॅनडात जन्मलेल्या आईमार्फत अर्ज केला. कागदपत्रांच्या प्रतीक्षेत असताना, त्याने प्रिटोरिया विद्यापीठात पाच महिने शिक्षण घेतले; यामुळे त्याला दक्षिण आफ्रिकन सैन्यात अनिवार्य सेवा टाळता आली. मस्क जून 1989 मध्ये कॅनडामध्ये आला आणि सस्काचेवानमध्ये दुसऱ्या चुलत भावासोबत एक वर्ष राहिला, शेतात आणि लाकूड-चक्कीमध्ये विचित्र नोकऱ्या करत. 1990 मध्ये, त्यांनी किंग्स्टन, ओंटारियो येथील क्वीन्स विद्यापीठात प्रवेश घेतला. दोन वर्षांनंतर, त्यांची पेनसिल्व्हेनिया विद्यापीठात बदली झाली, जिथे त्यांनी 1995 मध्ये भौतिकशास्त्रातील कला शाखेची पदवी आणि अर्थशास्त्रातील विज्ञान पदवीसह पदवी प्राप्त केली.
1994 मध्ये, मस्कने उन्हाळ्यात सिलिकॉन व्हॅलीमध्ये दोन इंटर्नशिप घेतल्या: ऊर्जा स्टोरेज स्टार्टअप पिनॅकल रिसर्च इन्स्टिट्यूटमध्ये, ज्याने ऊर्जा स्टोरेजसाठी इलेक्ट्रोलाइटिक अल्ट्राकॅपॅसिटरवर संशोधन केले आणि पालो अल्टो-आधारित स्टार्टअप रॉकेट सायन्स गेम्समध्ये. 1995 मध्ये, त्यांना कॅलिफोर्नियातील स्टॅनफोर्ड विद्यापीठात भौतिक विज्ञान विषयातील डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी (पीएच.डी.) कार्यक्रमासाठी स्वीकारण्यात आले. मस्कने नेटस्केपमध्ये नोकरी मिळवण्याचा प्रयत्न केला परंतु त्याच्या चौकशीला कधीही प्रतिसाद मिळाला नाही. इंटरनेट बूममध्ये सामील होण्याचा आणि इंटरनेट स्टार्टअप सुरू करण्याचा निर्णय घेत त्याने दोन दिवसांनंतर स्टॅनफोर्ड सोडला.