योगेश कुलकर्णी

डॉ. योगेश कुलकर्णी
राष्ट्रीयत्व	भारतीय

डॉ. योगेश कुलकर्णी हे विज्ञान आश्रमचे कार्यकारी संचालक आहे.ते विविध शैक्षणिक उपक्रमांमध्ये सहभागी आहेत जसे की साक्षरता आंदोलन आणि झोपडपट्टीला त्यांच्या महाविद्यालयीन काळात शिक्षणाची ऑफर दिली जात आहे. व्यवस्थापन पदव्युत्तर पदवी मिळाल्यानंतर त्यांनी तीन वर्षांसाठी बहुराष्ट्रीय कंपनीत काम केले आणि नंतर त्यांनी शिक्षणासाठी आपल्या जोरावर काम केले आहे आणि 'विज्ञान आश्रम' मध्ये सहभागी होण्याचा निर्णय घेतला. ते 'ग्रामीण विकास माध्यमिक शिक्षण प्रणाली' नावाची एक अद्वितीय पुढाकार करत आहेत. आश्रम, 'इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ एज्युकेशन'चे केंद्र पुणे, जे 'शिक्षण' आणि 'ग्रामीण विकास' एकत्रित करते. हे औपचारिक शाळांमध्ये तसेच अनौपचारिक केंद्रांमध्ये देखील लागू केले आहे.

त्यांनी महाराष्ट्र आणि कर्नाटक राज्यातील १७ जिल्ह्यांमध्ये ६००० पेक्षा जास्त विद्यार्थ्यांचा समावेश असलेल्या ७२ शाळांमध्ये 'आरडीईएस' कार्यक्रमाची संकल्पना केली आहे.

शिक्षणात तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यासाठी ते चळवळीत सहभागी आहेत. त्यांनी आपल्या टीम सदस्यांसह भारतीय प्रादेशिक भाषांमधील प्रादेशिक भाषेतील शैक्षणिक साहित्य आणि अनेक शैक्षणिक सीडी रोम विकसित केले. भटक्या जमाती शिक्षित करण्यासाठी त्यांनी माहिती व संप्रेषण तंत्रज्ञानाचा वापर केला.ते ग्रामीण युवकांना योग्य ग्रामीण तंत्रज्ञानासाठी शैक्षणिक कार्यक्रम आयोजित करत आहेत आणि त्यांच्या स्वतःच्या उपक्रमांची सुरुवात करू शकतात. तसेच ४ राज्यातील १२२ शाळांत 'मुलभूत तंत्रज्ञान परिचय' (IBT) (आयबीटी) कार्यक्रमाची अंमलबजावणी केली आहे ज्यात विद्यार्थी त्यांच्या शिक्षणाचा एक भाग म्हणून गावातील विविध विकासाच्या आव्हानांवर काम करतात. वास्तविक जीवनातील परिस्थितीमध्ये 'शिकत असताना शिकून' ते शिकतात. विज्ञान आश्रम योग्य ग्रामीण तंत्रज्ञान आणि १९८३ पासून अनौपचारिक शिक्षणाच्या क्षेत्रात कार्यरत आहे. व्हीएने अनेक कमी खर्चिक तंत्रज्ञाने विकसित केली आहेत आणि प्रशिक्षित शेकडो तरुणांना विविध कौशल्ये विकसित केली आहेत. व्हीए ने आयबीटी प्रोग्राम देखील विकसित केला. हे अभ्यासक्रमाचा भाग बनले आणि आता महाराष्ट्रातील मुख्य विषय. व्ही अ. विश्वास ठेवतो की वास्तविक विकास हा बुद्धीचा विकास आणि हाताळण्याची क्रिया आहे विकास बुद्धीचा जलद मार्ग. म्हणूनच औपचारिक शाळांमध्ये 'करत असताना शिकणे'

शिकण्याच्या पद्धतीचा अभ्यास करताना 'ग्रामीण असताना' ग्रामीण तरुणांनादेखील शाळा सोडल्या जातात आणि उद्योजकांना वगळता ' त्यापैकी अनेक नवीन कल्पनांसह येतात आणि त्यांच्या पातळीवर शोधक बनतात. औपचारिक शाळांमधील, हे दृष्टिकोन ड्रॉपएट्स कमी करण्यात मदत करते, अभ्यासक्रमासंबंधी विषयातील समज वाढते आणि स्थानिक गरजा आधारित नवीन नवकल्पना तयार होतात.

पुरस्कार आणि ओळख:

• २००८ मध्ये 'अनौपचारिक शिक्षण' श्रेणीत युनेस्कोचा पुरस्कार.

• डेव्हलपमेंट मार्केटप्लेस पुरस्कार २००७

• जागतिक बँकेच्या युवक ते युवा इनोव्हेशन अवॉर्ड २००७

• २००९ च्या मेसर्स जीकेएन सिंटर मेटल लि. यूकेने तयार केलेल्या विकास कल्पना स्पर्धेचे प्रथम पारितोषिक.

संदर्भ

http://puneinternationalcentre.org/innovators/dr-yogesh-kulkarni/ Archived 2018-08-02 at the Wayback Machine.