लेखणी

लेखणी, किंवा पेन ही एक वस्तू आहे, ज्याद्वारे कागदावर शाई लिहिली जाते. रीड पेन, फेदर पेन, फाउंटन पेन, बॉल पॉइंट पेन अशा अनेक प्रकारचे लेखणी प्राचीन काळापासून वापरले जाते. रीड पेन, क्विल पेन, डिप पेन आणि रुलिंग पेन यांसारख्या सुरुवातीच्या पेनमध्ये निबवर किंवा लहान पोकळी किंवा पोकळीत थोड्या प्रमाणात शाई धरली जात होती, जी वेळोवेळी पेनची टीप शाईच्या विहिरीत बुडवून पुन्हा चार्ज करावी लागते.

आज, अशा पेनना केवळ चित्रण आणि कॅलिग्राफी सारख्या विशिष्ट वापरांची संख्या फारच कमी आढळते. रीड पेन, क्विल पेन आणि डिप पेन, जे लेखनासाठी वापरले जात होते, त्यांची जागा बॉलपॉईंट पेन, रोलरबॉल पेन, फाउंटन पेन आणि फील किंवा सिरॅमिक टिप पेनने घेतली आहे. तांत्रिक रेखांकन आणि कार्टोग्राफीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या रुलिंग पेनची जागा रॅपिडोग्राफ सारख्या तांत्रिक पेनने घेतली आहे. या सर्व आधुनिक पेनमध्ये अंतर्गत शाईचे साठे असतात, जसे की लिहिताना त्यांना शाईत बुडविण्याची गरज नसते.

लेखणीचा इतिहास

आज आपल्याला चित्रांच्या माध्यमातून प्राचीन काळचा इतिहास कळतो. पहिले राजे मोराच्या पंखांचा वापर करून लिहत असत. नंतर पहिली पेन इराकच्या लोकांनी बनवली होती. पेनने लिहिण्याची सुरुवात इराकमधूनच झाली. त्यानंतर इजिप्शियन लोकांनी रीड पेन बनवले. वर्षानुवर्षे वेळू पेनाने लिहिण्याचे काम चालू होते. यानंतर इजिप्तच्या लोकांनी फाउंटन पेन बनवले आणि प्रत्येकजण फाउंटन पेनने लिहू लागला. भारतात ५००० वर्षांपूर्वी पेनची सुरुवात झाली. १३०० इ. स पूर्व रोमनांनी धातूचे पेन बनवले होते. प्राचीन काळी लेखनाचे कामही हाडांच्या माध्यमातून होत असे. काळाच्या ओघात नव्या लेखनाचा शोध लागला आणि नवीन कलमांचा शोध लागला. आजचा काळात पेनाचा जास्थ वापर न करता टंकलेकन केले जाते. इंग्रजांना विरोध करण्यासाठी कलमाचा वापर केला. काही स्वातंत्र्यसैनिक लेखणीतून इंग्रजांविरुद्ध लेख लिहीत असत आणि हे लेख वाचून भारतातील लोकांच्या मनात देशहिताची भावना जागृत झाली होती. माणसाला लेखणीतूनच ज्ञान मिळाले.