बुर्ज खलिफा

विश्वविक्रमी उंची
	इ.स. २०१० पासून पर्यंत जगातील सर्वाधिक उंचीची इमारत [I]
आधीची	ताइपेइ १०१

बुर्ज खलिफा
बुर्ज खलिफा
विश्वविक्रमी उंची
	इ.स. २०१० पासून पर्यंत जगातील सर्वाधिक उंचीची इमारत [I]
आधीची	ताइपेइ १०१
सर्वसाधारण माहिती
ठिकाण	दुबई, संयुक्त अरब अमिराती
बांधकाम सुरुवात	जानेवारी, इ.स. २००४
पूर्ण	इ.स. २०१०
ऊंची
वास्तुशास्त्रीय	८२८ मी (२,७१७ फूट)
छत	८२८ मी (२,७१७ फूट)
वरचा मजला	५८४.५ मी (१,९१८ फूट)
एकूण मजले	१६३

बुर्ज खलिफा (जुने नाव बुर्ज दुबई ^[१]) ही संयुक्त अरब अमिरातीच्या दुबई शहरामधील एक गगनचुंबी इमारत आहे. एकूण 829.84 मी (2,723 फूट) इतकी उंची असणारी बुर्ज खलिफा ही सध्या जगातील सर्वात उंच मानवनिर्मित इमारत आहे. ह्या इमारतीचे बांधकाम सप्टेंबर २००४ मध्ये सुरू झाले व ४ जानेवारी २०१० रोजी तिचे उद्घाटन करण्यात आले. ह्या इमारतीत १६३ मजले व १०४४ सदनिका आहेत.^[२] याच्या एकूण मजल्यांपैकी ३८ मजल्यांत हॉटेले व कार्यालये इत्यादी आहेत. प्रति सेकंद १० मीटर वेगाने जाणाऱ्या एकूण ५७ लिफ्ट यात आहेत, तर ८ शीघ्र गती एस्कलेटर आहेत. या इमारतीचे एकूण क्षेत्रफळ ३५,९५,१०० वर्ग फूट इतके आहे. बुर्ज खलिफ्याच्या बांधकामासाठी ४.१ अब्ज डॉलर्स खर्च आला आहे.

स्किडमोअर, ओव्हिंग्ज आणि मेरिलचे अड्रियन स्मिथ यांनी बुर्ज खलिफा डिझाइन केले होते, ज्याच्या फर्मने विलिस टॉवर आणि वन वर्ल्ड ट्रेड सेंटरची रचना केली होती.हायडोर कन्सल्टिंगला एनओआरआर ग्रुप कन्सल्टंट्स इंटरनॅशनल लिमिटेडचे पर्यवेक्षी अभियंता म्हणून निवडण्यात आले.डिझाईन प्रदेशाच्या इस्लामिक आर्किटेक्चरमधून घेण्यात आलं आहे, जसे समराच्या ग्रेट मशिदीमध्ये.वाय-आकाराचे त्रिपक्षीय मजल्यावरील भूमिती निवासी आणि हॉटेलची जागा अनुकूलित करण्यासाठी डिझाइन केली आहे.इमारतीच्या उंचीला आधार देण्यासाठी बटबंदी केलेला मध्य कोर आणि पंख वापरला जातो.जरी हे डिझाईन टॉवर पॅलेस तिसऱ्यापासून तयार केले गेले असले तरी बुर्ज खलिफाच्या मध्यवर्ती भागात प्रत्येक पंखांमधील पायऱ्या वगळता सर्व अनुलंब वाहतूक आहे.या संरचनेमध्ये एक क्लॅडींग सिस्टम देखील आहे जी दुबईच्या उन्हाळ्याच्या तीव्र तापमानाचा प्रतिकार करण्यासाठी डिझाइन केलेली आहे. यात८ शीघ्र गती एस्कलेटर आहेत. आर्किटेक्चरल आणि अभियांत्रिकी प्रक्रियेच्या एका विशिष्ट टप्प्यावर, मूळ ईमार विकसकांना आर्थिक अडचणीत आणले होते आणि त्यांना अधिक पैसे आणि आर्थिक निधीची आवश्यकता होती.संयुक्त अरब अमिरातीचा शासक शेख खलिफा यांनी आर्थिक मदत आणि निधी मंजूर केला, ज्यामुळे त्याचे नाव बदलून "बुर्ज खलिफा" करण्यात आले.उच्च घनतेच्या घडामोडींद्वारे आणि मॉलमार्कच्या आसपास मॉल तयार केल्यापासून प्राप्त झालेली नफा ही संकल्पना यशस्वी झाली आहे.डाउनटाउन दुबईतील आसपासच्या मॉल, हॉटेल्स आणि कंडोमिनियमने एकूणच या प्रकल्पातून सर्वाधिक उत्पन्न मिळवून दिला आहे, तर बुर्ज खलिफाने स्वतःला कमी किंवा नफा मिळविला नाही.बुर्ज खलिफा यांचे समीक्षात्मक स्वागत साधारणपणे सकारात्मक होते आणि या इमारतीला बरेच पुरस्कार मिळाले आहेत.दक्षिण आशियामधील स्थलांतरित कामगारांविषयी तक्रारी आल्या आहेत जे प्राथमिक इमारत कामगार बल होते.हे कमी वेतन आणि कर्तव्ये पूर्ण होईपर्यंत पासपोर्ट जप्त करण्याची प्रथा यावर केंद्रित आहेत.अनेक आत्महत्या झाल्याची नोंद झाली आहे.

_{विकास:}

६ जानेवारी २००४ रोजी बांधकामाला सुरुवात झाली, बाह्य आतील बाजूस1 ऑक्टोबर २००९ रोजी पूर्ण झाले.ही इमारत अधिकृतपणे ४ जानेवारी २०१० रोजी उघडली गेली आणि दुबईच्या मुख्य व्यवसाय जिल्ह्याशेजारी शेख झायेद रोडलगत 'फर्स्ट इंटरचेंज' येथे २ किमी२ डाउनटाउन दुबई विकासाचा भाग आहे. टॉवरचे आर्किटेक्चर आणि अभियांत्रिकी, शिकागोच्या स्किडमोर, ओव्हिंग्ज आणि मेरिल यांनी, मुख्य आर्किटेक्ट म्हणून अ‍ॅड्रियन स्मिथ आणि मुख्य स्ट्रक्चरल अभियंता म्हणून बिल बेकर यांनी सादर केले.प्राथमिक कंत्राटदार दक्षिण कोरियाचा सॅमसंग सी अँड टी होता.

संकल्पना:

बुर्ज खलिफा हे मोठ्या प्रमाणात, मिश्र वापराच्या विकासाचे केंद्रबिंदू म्हणून डिझाइन केले होते ज्यामध्ये 30,000 घरे, नऊ हॉटेल, 3 हेक्टर पार्कलॅंड, कमीतकमी 19 निवासी गगनचुंबी इमारती, दुबई मॉल आणि 12 हेक्टर कृत्रिम बुर्ज खलिफा तलाव यांचा समावेश आहे.तेलावर आधारित अर्थव्यवस्थेतून सेवा आणि पर्यटन आधारित अशा अर्थव्यवस्थेत विविधता आणण्याच्या सरकारच्या निर्णयावर आधारित बुर्ज खलिफा बांधण्याचा निर्णय घेण्यात आला.अधिकारी यांच्या मते, तो बुर्ज खलिफा सारख्या प्रकल्प अधिक आंतरराष्ट्रीय ओळख आणि त्यामुळे गुंतवणूक कोठार करण्यासाठी बांधली जाणार करणे आवश्यक होते.नाखील प्रॉपर्टीजमधील पर्यटन व व्हीआयपी प्रतिनिधी मंडळाचे कार्यकारी अधिकारी जॅकी जोसेफसन म्हणाले की, “(शेख मोहम्मद बिन राशिद अल मकतूम) दुबईला खरोखर काही खळबळजनक नकाशावर ठेवू इच्छित होते.जानेवारी २०१० मध्ये अधिकृत उद्घाटन होईपर्यंत टॉवर बुर्ज दुबई ("दुबई टॉवर") म्हणून ओळखला जात असे.अबू धाबीचा शासक, खलीफा बिन जाएद अल नाह्यान याच्या सन्मानार्थ त्याचे नाव बदलण्यात आले; अबू धाबी आणि युएईच्या फेडरल सरकारने दुबईला दहापट कोट्यवधी डॉलर्स कर्ज दिले जेणेकरून दुबईचे कर्ज फेडता येईल - दुबईने बांधकाम प्रकल्पांसाठी किमान ८० अब्ज कर्ज घेतले.२००० च्या दशकात दुबईने आपल्या अर्थव्यवस्थेत वैविध्य आणण्यास सुरुवात केली परंतु २००–-२०१० मध्ये आर्थिक संकटाचा सामना करावा लागला आणि मोठ्या प्रमाणात प्रकल्प आधीच बांधकामातच थांबले.

नोंदी:

बुर्ज खलिफाने अनेक जागतिक विक्रम नोंदवले, यासह:

सर्वात उंच विद्यमान रचना: ८२९.८ मीटर (२७२२ फूट) (पूर्वी केव्हीएलवाय टीव्ही रेडिओचा - ६२८८मीटर किंवा २.०६३फूट)
आतापर्यंत बांधलेली सर्वात उंच रचना: ८२९.८ मीटर (२७२२फूट) (पूर्वीचे वॉर्सा रेडिओ मास्ट - ६४६.३८ मीटर किंवा २१२१ फूट)
सर्वात उंच कसलाही आधार न घेता उभा असलेला रचना: ८२९.८मीटर (२७२२ फूट) (पूर्वी सीएन टॉवर - ५५३३ मीटर किंवा १८१५ फूट)
सर्वात उंच गगनचुंबी इमारत (डागांच्या शिखरावर): ८२८मी (२७१७ फूट) (पूर्वी तैपेई १०१ - ५०९.२ मीटर किंवा १६७१ फूट)
स्पर्शा शीर्षस्थानी सर्वात उंच गगनचुंबी: ८२९.८मीटर (२७२२फूट) (पूर्वी विलिस (पूर्वी Sears) टॉवर - ५२७ मीटर किंवा १७२९फूट)
बऱ्याच मजल्यांसह इमारत: १६३ (पूर्वीचे जागतिक व्यापार केंद्र - ११०)
जगातील सर्वात उंच लिफ्ट स्थापना (इमारतीच्या अगदी वरच्या बाजूला रॉडच्या आत स्थित)
जगातील सर्वात प्रदीर्घ प्रवास अंतर लिफ्ट:५०४मीटर (१६५४ फूट)
सर्वोच्च उभ्या ठोस पंपिंग (एक इमारत): ६०६ मीटर (१९८८ फूट)
जगातील सर्वात उंच रचना ज्यामध्ये निवासी जागा समाविष्ट आहे
एल्युमिनियम आणि ग्लास फॅएडची जगातील सर्वाधिक स्थापनाः ५१२ मीटर (१६८० फूट)
जगातील सर्वात उंच नाईट क्लब: १४४ व्या मजला
फटाक्यांचे जगातील सर्वात नवीन वर्ष प्रदर्शन.
जगातील सर्वात मोठा लाइट अ‍ॅण्ड साऊंड शो एकाच इमारतीवर रंगला.

उंचीचा इतिहास वाढला:

स्थापनेपासून कित्येक नियोजित उंची वाढल्याची अपुष्ट अहवाल आहेत.ऑस्ट्रेलियाच्या डॉकलॅंड्स वॉटरफ्रंट डेव्हलपमेंटसाठी ५६० मीटर (१८३७ फूट) ग्रोलो टॉवर प्रस्तावाचा आभासी क्लोन म्हणून मूळचा प्रस्तावित, टॉवर स्किडमोअर, ओव्हिंग्ज आणि मेरिल यांनी पुन्हा डिझाइन केले.२००६ पर्यंत या प्रकल्पावर काम करणारे स्किडमोर, ओव्हिंग्ज आणि मेरिल आर्किटेक्ट मार्शल स्ट्र्राबाला २००८ च्या उत्तरार्धात म्हणाले की बुर्ज खलिफा ८०८मीटर (२६५१ फूट) उंच डिझाइन केले होते.तो रचना केली शिल्पकार, एड्रियन स्मिथ, तो प्रयत्न केला, त्यामुळे इमारत सगळ्यात वरच्या विभाग रचना उर्वरित कळस सुरेखरीत्या नाही असे वाटले आणि त्याची उंची वाढवण्यासाठी मान्यता प्राप्त.असे म्हणले गेले होते की या बदलाने कोणताही मजला जोडला नाही, जो किरीट अधिक सडपातळ बनविण्याच्या स्मिथच्या प्रयत्नांसह फिट आहे.४जानेवारी २०१० रोजी ही इमारत उघडली.

वास्तुकला आणि डिझाइन:

टॉवर स्किडमोर, ओव्हिंग्ज आणि मेरिल (एसओएम) यांनी डिझाइन केले होते, ज्याने शिकागोमधील विलिस टॉवर (पूर्वी सिअर्स टॉवर) आणि न्यू यॉर्क शहरातील वन वर्ल्ड ट्रेड सेंटरची रचना केली होती.बुज खलिफा विजलिस टॉवरच्या गुंडाळलेल्या नळीच्या डिझाईनचा वापर करतात, ज्याचा शोध फजलूर रहमान खान यांनी लावला होता.ट्यूबलर सिस्टममुळे, एम्पायर स्टेट बिल्डिंगच्या तुलनेत त्या प्रमाणात स्टीलच्या अर्ध्या प्रमाणात उर्जेचा वापर केला गेला.उंच इमारतींच्या डिझाईनमध्ये खान यांच्या योगदानाचा आर्किटेक्चर आणि अभियांत्रिकीवर खोलवर परिणाम झाला आहे.त्याच्या कार्याचा प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे प्रभाव पडलेला नसलेल्या उंच इमारतींच्या डिझाइनमध्ये जगभरातील कोणत्याही पद्धती शोधणे कठीण आहे.हे डिझाईन शिकागोसाठी डिझाइन केलेले मैलाची उंच गगनचुंबी इमारत, तसेच शिकागोचा लेक पॉईंट टॉवर, द इलिनॉयस साठी फ्रँक लॉयड राईट यांच्या दृष्टीकोनाची आठवण करून देणारी आहे.अ‍ॅड्रियन स्मिथ जेव्हा एसओएम येथे प्रकल्प पाहत होता, तेव्हा त्याने लेक पॉईंट टॉवरच्या वक्र असलेल्या तीन पंखांच्या आराखड्यात “ऑफिस आहे.स्ट्रबालाच्या म्हणण्यानुसार, बुर्ज खलिफा हे सोलमधील सर्व-रहिवासी इमारत ७३ फ्लोर टॉवर पॅलेस थ्री वर आधारित डिझाइन केले होते. त्याच्या सुरुवातीच्या नियोजनात बुर्ज खलिफा संपूर्णपणे निवासी असावे असा होता.

स्किडमोअर, ओव्हिंग्ज आणि मेरिल यांच्या मूळ डिझाइनच्या अनुषंगाने एमार प्रॉपर्टीजने हायडर कन्सल्टिंगला पर्यवेक्षी अभियंता आणि एनओआरआर ग्रुप कन्सल्टंट इंटरनॅशनल लिमिटेड या प्रकल्पाच्या स्थापत्यकलेचे पर्यवेक्षण करण्यासाठी निवडले.स्ट्रक्चरल आणि एमईपी (मेकॅनिकल, इलेक्ट्रिकल आणि प्लंबिंग) अभियांत्रिकीमधील त्यांच्या कौशल्यासाठी हायडरची निवड झाली.बांधकामावर देखरेख ठेवणे,आर्किटेक्टची रचना प्रमाणित करणे आणि युएई अधिका-यांना अभियांत्रिकी व रेकॉर्डचे आर्किटेक्ट म्हणून काम करणे ही हायडर कन्सल्टिंगची भूमिका होती.एनओआरआरची भूमिका इमारत बांधकामादरम्यान साइट देखरेखीसह वास्तूविषयक दस्तऐवजीकरणासाठी ऑफिस एनेक्स बिल्डिंगमध्ये ६-मजल्यांच्या अतिरिक्त डिझाइनसह साइटवरील देखरेखीसह सर्व आर्किटेक्चरल घटकांची देखरेख होती.टॉवरमध्ये समाविष्ट असलेल्या अरमानी हॉटेलसाठी आर्किटेक्चरल इंटिग्रेशन रेखांकनासाठी एनओआरआर देखील जबाबदार होते.

डिझाइन इस्लामिक आर्किटेक्चरमधून घेण्यात आले आहे.टॉवर सपाट वाळवंट तळावरून वर जाताना, तेथे आवर्त रचनेत २७ धक्के बसतात आणि टॉवरच्या क्रॉस सेक्शनमध्ये वरच्या दिशेने जाताना आणि कमी मैदानी टेरेस तयार केल्याने कमी होते.हे धक्के एडी प्रवाह आणि व्हॉर्टिसमधून कंपन वारा लोड कमी करण्यासाठी अशा प्रकारे व्यवस्था आणि संरेखित केले आहेत.शीर्षस्थानी, मध्यवर्ती भाग उदयास येते आणि परिष्करण करण्याच्या अवस्थेसाठी तयार केले जाते. त्याच्या सर्वात उंच ठिकाणी, टॉवरने एकूण १.५ मीटर (४.९ फूट) वेगाने बुडविले आहे.

बुर्ज खलिफाची शेपटी ४००० टन (४४००लहान टन; ३९०० लांब टन) स्ट्रक्चरल स्टीलपासून बनलेली आहे.मध्यवर्ती पिनॅकल पाईपचे वजन ३५० टन (३९०लहान टन; ३४० लांब टन) असते आणि त्याची उंची २०० मी (६६०फूट) असते.स्पायरमध्ये संप्रेषण उपकरणे देखील आहेत.या २४४मीटर स्पायरला मोठ्या प्रमाणात व्हॅनिटीची उंची मानली जाते, कारण त्यातील फारच कमी जागा वापरण्यायोग्य आहे.बुरुज खलिफा उंच उंचवट्याच्या आकारापासूनचे अंतर ५८५मीटर उंच असेल.हे उंच इमारती आणि शहरी निवासस्थाने अभ्यासाच्या परिषदेत नोंदले गेले होते, ज्यात असे नमूद केले आहे की रिक्त स्पायर "स्वतःच गगनचुंबी इमारत असू शकते".अशी गगनचुंबी इमारत, युरोपमध्ये स्थित असल्यास, त्या खंडातील ११ वीं सर्वात उंच इमारत असेल.२००९ मध्ये आर्किटेक्ट्सने अशी घोषणा केली की बुर्ज खलिफाच्या आतील भागात १,०००हून अधिक कलाकृती सुशोभित होतील तर बुर्ज खलिफाची निवासी लॉबी जौमे प्लेन्सा यांचे काम प्रदर्शित करेल.

क्लॅडींग सिस्टममध्ये २६,०००पेक्षा जास्त प्रतिबिंबित ग्लास पॅनेल्स आणि अल्युमिनियम आणि टेक्स्ड स्टेनलेस स्टील स्पॅन्ड्रल पॅनेल्ससह उभ्या ट्यूबलर पंख असलेले १४२००० मी २ (१५२८००० चौरस फूट) असतात. आर्किटेक्चरल ग्लास सौर आणि औष्णिक कार्यक्षमता तसेच तीव्र वाळवंटातील सूर्य, अत्यंत वाळवंट तापमान आणि जोरदार वारा यांच्यासाठी एक चमकदार कवच प्रदान करते. ग्लास क्षेत्रात १७४००० पेक्षा जास्त मीटर २(१८७०००० चौरस फूट) व्यापते.बुर्जचे वैशिष्ट्यपूर्ण पडदे भिंतीवरील पॅनेल्स ४'६ "रुंद १०'८" उंच आहेत आणि प्रत्येकाचे वजन सुमारे ८०० पाउंड आहे, इमारतींच्या कडा जवळ विस्तीर्ण पॅनेल्स आणि शीर्षस्थानी उंच आहेत.इमारतीच्या वरच्या भागाचे बाह्य तापमान त्याच्या पायथ्यापेक्षा ६ अंश सेल्सियस (११ डिग्री फॅरनहाइट) थंड होते.३०४ खोल्यांचे अरमानी हॉटेल, अरमानीचे चारपैकी पहिले हॉटेल, खाली ३९ मजल्यांपैकी १५ मजले आहे.हॉटेल १८मार्च २०१० रोजी उघडले जायचे होते, परंतु बऱ्याच विलंबानंतर हे २७ एप्रिल २०१० रोजी जनतेसाठी उघडले.मार्चपासून कॉर्पोरेट सुट आणि कार्यालयेदेखील सुरू होणार होती, तरीही हॉटेल आणि निरीक्षणाच्या डेकमध्ये इमारतीचे फक्त काही भाग राहिले होते जे एप्रिल २०१० मध्ये उघडले गेले होते.स्43 व्या आणि ७६ व्या मजल्यावरील घरांच्या जलतरण तलावावर आकाशी ओसरी आहे.टॉवरच्या 76 व्या मजल्यावर आउटडोअर शून्य-प्रवेश जलतरण तलाव आहे.कॉर्पोरेट कार्यालये आणि स्वीट्स १२२ वी, १२३ आणि १२४व्या वगळता उर्वरित मजले भरतात, जेथे .टॉमफेस रेस्टॉरंट, आकाशी ओसरी आणि घरातील आणि मैदानी निरीक्षण डेक अनुक्रमे आहेत.जानेवारी २०१० मध्ये बुर्ज खलिफाला फेब्रुवारी २०१० पासून त्याचे पहिले रहिवासी मिळतील अशी योजना होती.

या इमारतीत ५७ लिफ्ट आणि ८वर खाली नेणारा फिरता जिने आहेत.लिफ्टमध्ये प्रत्येक केबिनमध्ये १२ ते १४ लोकांची क्षमता असते, दुहेरी-डेक लिफ्टसाठी १० मीटर प्रति सेकंद (३३ फूट / से) पर्यंत वेगाने वाढणारी आणि खाली उतरणारीआहे .तथापि, जगातील सर्वात वेगवान सिंगल-डेक लिफ्ट अद्याप ताइपे १०१ची आहे १६.८३ मी / सेकंद (५५.२ फूट / से) वर.अभियंत्यांनी जगातील प्रथम ट्रिपल-डेक लिफ्ट स्थापित करण्याचा विचार केला होता, परंतु अंतिम डिझाइनमध्ये दुहेरी-डेक लिफ्टची आवश्यकता होती.डबल-डेक लिफ्ट पर्यटकांच्या निरीक्षणाच्या डेकवर प्रवासादरम्यान सेवा देण्यासाठी एलसीडी डिस्प्ले यासारख्या मनोरंजनात्मक वैशिष्ट्यांसह सुसज्ज आहेत.इमारतीत तळ मजल्यापासून १६० व्या मजल्यापर्यंत २९०९ पायऱ्या आहेत.

नळ प्रणाली:

बुर्ज खलिफाची पाण्याची व्यवस्था १०० किमी (६२ मील) पाईप्समधून दररोज सरासरी ९४६००० एल (२५०००० यू.एस. गॅल) पाणीपुरवठा करते.अतिरिक्त २१3 किमी (१2२ मील) पाइपिंग अग्निशमन आपत्कालीन यंत्रणेस आणि, ३४ किमी (२१ मील) वातानुकूलन यंत्रणेसाठी थंडगार पाण्याचा पुरवठा करते. कचरा पाणी प्रणाली शहरातील महानगरपालिका गटारात प्लंबिंग फिक्स्चर, फरशी नाले, यांत्रिक उपकरणे आणि वादळाच्या पाण्याचे पाणी सोडण्यासाठी गुरुत्वाकर्षणाचा वापर करते.