हायड्रोक्सीक्लोरोक्वीन
chemical compound  | |||
| माध्यमे अपभारण करा | |||
 विकिपीडिया | |||
| प्रकार | group of stereoisomers | ||
|---|---|---|---|
| उपवर्ग | aminoquinoline | ||
| वापर | |||
| Physically interacts with |
| ||
| वस्तुमान |
| ||
| पासून वेगळे आहे |
| ||
| |||
 | |||
हायड्रॉक्सीक्लोरोक्वीन (एचसीक्यू) हे विशिष्ट प्रकारचे मलेरियाच्या प्रतिबंध आणि उपचारांसाठी वापरले जाणारे औषध आहे. विशेषतः ते क्लोरोक्विन-संवेदनशील मलेरियासाठी वापरले जाते. इतर उपयोगांमध्ये संधिवात, ल्युपस आणि पोर्फेरिया कटॅनिया टर्डाचा उपचार समाविष्ट आहे.
 | या लेखातील मजकूर मराठी विकिपीडियाच्या विश्वकोशीय लेखनशैलीस अनुसरून नाही. आपण हा लेख तपासून याच्या पुनर्लेखनास मदत करू शकता.
नवीन सदस्यांना मार्गदर्शन हा साचा अशुद्धलेखन, अविश्वकोशीय मजकूर अथवा मजकुरात अविश्वकोशीय लेखनशैली व विना-संदर्भ लेखन आढळल्यास वापरला जातो. |
सामान्य दुष्परिणामांमध्ये उलट्या, डोकेदुखी, दृष्टीकोनात बदल आणि स्नायूंच्या कमकुवतपणाचा समावेश आहे.गंभीर दुष्परिणामांमध्ये एलर्जीची प्रतिक्रिया असू शकते. जरी सर्व जोखीम वगळता येत नाहीत, परंतु ती गरोदरपणात संधिवाताच्या आजारावर उपचार करते. हायड्रोक्सीक्लोरोक्वीन औषधीविरोधी अँटीमेलेरियल आणि 4-अमीनोक्विनोलिन कुटुंबात आहे. 1955 मध्ये अमेरिकेत हायड्रॉक्सीक्लोरोक्विनला वैद्यकीय वापरासाठी मंजूरी देण्यात आली. हे जागतिक आरोग्य संघटनेच्या आवश्यक औषधांच्या यादीमध्ये आहे, जे आरोग्य यंत्रणेत आवश्यक असलेल्या सर्वात सुरक्षित आणि सर्वात प्रभावी औषध आहेत. 2015 पर्यंत विकसनशील जगातील घाऊक किंमत अंदाजे यू एस .$65 अमेरिकन डॉलर्स इतकी आहे. जेव्हा संधिवात किंवा ल्युपससाठी वापरली जाते. युनायटेड स्टेट्समध्ये 2020 पर्यंत एका महिन्याच्या उपचारांचा घाऊक खर्च अंदाजे 25 डॉलर्स आहे. युनायटेड किंगडममध्ये या डोसची किंमत राष्ट्रीय आरोग्य सेवेसाठी सुमारे 5.15 डॉलर आहे.2017 मध्ये, पाच दशलक्षांहून अधिक औषधे लिहून, हे अमेरिकेत 128 वे सर्वात जास्त औषधोपचार आहे.
वैद्यकीय वापर
[संपादन]हायड्रोक्सीक्लोरोक्वीन मलेरिया, सिस्टेमिक ल्युपस एरिथेमेटोसस, संधिवात, पोर्फिरिया कटॅनिया टर्डा आणि क्यू ताप सारख्या वायवी विकारांवर उपचार करते. 2014 मध्ये, 48 आठवड्यांच्या कालावधीत १२० रूग्णांचा समावेश असलेल्या दुहेरी-अंध अभ्यासामध्ये स्जग्रेन सिंड्रोमवर उपचार करण्याच्या त्याच्या कार्यक्षमतेवर प्रश्नचिन्ह होते. हायड्रोक्सीक्लोरोक्वीन मोठ्या प्रमाणात पोस्ट-लाइम आर्थरायटिसच्या उपचारात वापरला जातो. यात अँटी-स्पायरोसेट अॅक्टिव्हिटी आणि अँटी-इंफ्लेमेटरी अॅक्टिव्हिटी असू शकते. जे संधिशोधाच्या उपचारांसारखेच आहे.
विरोधाभास
[संपादन]औषध लेबल असा सल्ला देते, की हायड्रॉक्सीक्लोरोक्वीन 4-अमीनोक्विनोलिन संयुगे ज्ञात अतिसंवेदनशीलता असलेल्या व्यक्तींसाठी लिहून देऊ नये. इतर शल्यचिकित्सेचा अगर एखाद्या औषधाचा वापर न करावा असे सूचित करणारी परिस्थितीची अनेक श्रेणी आहेत. रुग्णांना हृदयाची काही विशिष्ट परिस्थिती मधुमेह, सोरायसिस इत्यादी असल्यास सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे.
दुष्परिणाम
[संपादन]सर्वात सामान्य दुष्परिणाम सौम्य मळमळ आणि कधीकधी सौम्य अतिसारासह पोटात पेटके येतात. हायड्रॉक्सीक्लोरोक्वीनचा वापर बंद केल्यावरही, एक डोस म्हणून संबंधित रेटिनोपैथीसह सर्वात गंभीर दुष्परिणाम डोळ्यावर परिणाम करतात. तीव्र मलेरियाच्या अल्प-मुदतीच्या उपचारासाठी, प्रतिकूल प्रभावांमध्ये ओटीपोटात पेटके, अतिसार, हृदयाच्या समस्या, भूक कमी होणे, डोकेदुखी, मळमळ आणि उलट्यांचा समावेश असू शकतो. ल्युपस किंवा संधिशोथाच्या दीर्घकाळापर्यंत उपचारांसाठी, प्रतिकूल प्रभावांमध्ये तीव्र लक्षणे, तसेच बदललेल्या डोळ्यांचा रंगद्रव्य, मुरुम, अशक्तपणा, केसांचे ब्लीचिंग, तोंड आणि डोळ्यातील फोड, रक्त विकार, आकुंचन, दृष्टी अडचण, घट्ट प्रतिक्षेप, भावनिक बदल, जास्त प्रमाणात समावेश त्वचेचा रंग, सुनावणी कमी होणे, अंगावर उठणाऱ्या पित्ताच्या गाठी, खाज सुटणे, यकृत समस्या किंवा यकृत निकामी होणे, केस गळणे, स्नायू अर्धांगवायू, अशक्तपणा किंवा शोष, दुःस्वप्न, सोरायसिस, वाचन अडचणी, टिनिटस, त्वचा जळजळ आणि स्केलिंग, त्वचेवर पुरळ, चक्कर येणे, वजन कमी होणे , आणि कधीकधी मूत्रमार्गातील असंयम. हायड्रोक्सीक्लोरोक्वीनमुळे सोरायसिस आणि पोर्फेरिया या दोहोंची विद्यमान प्रकरणे खराब होऊ शकतात. हायड्रॉक्सीक्लोरोक्वीनपासून होणारे प्रतिकूल परिणाम विकसित करण्यास मुले विशेषतः असुरक्षित असू शकतात.
डोळे
[संपादन]सर्वात गंभीर दुष्परिणामांपैकी एक म्हणजे रेटिनोपैथी (सामान्यत: तीव्र वापरासह) दररोज 400 मिलीग्राम हायड्रॉक्सीक्लोरोक्वीन किंवा त्याहून कमी प्रमाणात लोक मेक्युलर विषाक्तपणाचा नगण्य धोका असतो, जेव्हा एखादी व्यक्ती 5 वर्षांपेक्षा जास्त औषध घेतो किंवा 1000 ग्रॅमपेक्षा जास्त प्रमाणात त्याचा डोस घेतो तेव्हा धोका वाढू लागतो. डोळ्याच्या विषारीपणासाठी दररोज सुरक्षित जास्तीत जास्त डोस हा कॅलक्युलेटर वापरून एखाद्याच्या उंची आणि वजनातून मोजला जाऊ शकतो. या कॅल्क्युलेटरमधून दैनिक डोस देखील काढले जाऊ शकतात. मॅक्यूलर विषाच्या तीव्रतेचे प्रमाण एकूण एकत्रित डोस ऐवजी दैनिक डोस संबंधित आहे. दृश्यात्मक लक्षणांच्या अनुपस्थितीतही डोळ्यांची नियमित तपासणी, जेव्हा यापैकी कोणताही जोखीम घटक उद्भवतो तेव्हा सुरू करण्याची शिफारस केली जाते. हायड्रॉक्सीक्लोरोक्विनपासून विषाची तीव्रता डोळ्याच्या दोन वेगळ्या भागात दिसू शकते: कॉर्निया आणि मॅकुला. डोळ्याच्या बाहुलीचा पारदर्शक पडदा प्रभावित करू शकतो होतो (तुलनेने सामान्यत) एक निरूपद्रवी बाहुलीचा पारदर्शक पडदा उभ्या किंवा भोवरा केराटोपॅथी करून आणि कॉर्नियल उपकला ठेवी सारखे कडे-द्वारे दर्शविले जाते.