स्वयं शिक्षण प्रयोग

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

स्वयं शिक्षण प्रयोग ही भारतातील पुणे येथे स्थित एक गैर-सरकारी संस्था आहे. याची १९९८ मध्ये प्रेमा गोपालन आणि शीला पटेल यांनी सह-स्थापना केली होती आणि महिला उद्योजकांना कृषी, आरोग्य आणि स्वच्छता यासारख्या क्षेत्रात पाठिंबा देण्याचे उद्दिष्ट आहे. युनायटेड नेशन्स डेव्हलपमेंट प्रोग्राम आणि युनायटेड नेशन्स फ्रेमवर्क कन्व्हेन्शन ऑन क्लायमेट चेंज द्वारे त्याचे कार्य ओळखले गेले आहे.[१]

इतिहास[संपादन]

महाराष्ट्रातील १९९३ च्या लातूर भूकंपानंतर, प्रेमा गोपालन यांनी मराठवाड्यातील ग्रामीण समुदायांना आधार देण्यावर लक्ष केंद्रित केले. १९९८ पर्यंत पुनर्वसन प्रकल्प पूर्ण झाले आणि यामुळे गोपालन आणि शीला पटेल यांनी स्वयं शिक्षण प्रयोग ची स्थापना केली. ही एक गैर-सरकारी संस्था (एनजीओ) पुण्यात आहे. कृषी, आरोग्य, पोषण, स्वच्छता आणि स्वच्छ ऊर्जा यासारख्या क्षेत्रांमध्ये महिला उद्योजकतेला शिक्षित करणे आणि त्यांना पाठिंबा देणे हे चे उद्दिष्ट आहे. २००९ पासून त्यांनी ३५०,००० तळागाळातील महिलांना मदत केली आहे.[२]

एसएसपी स्वच्छ किंवा शाश्वत ऊर्जेच्या क्षेत्रात काम करणाऱ्या महिलांना मदत पुरवते. युनायटेड नेशन्स फ्रेमवर्क कन्व्हेन्शन ऑन क्लायमेट चेंज  ने २०१९ मध्ये अहवाल दिला की भारतातील ४ दशलक्ष लोकांपर्यंत पोहोचला आहे, प्रामुख्याने महाराष्ट्र, बिहार, गुजरात आणि तामिळनाडू. आठ वेगवेगळ्या जिल्ह्यांमध्ये स्वच्छ ऊर्जा प्रणालीवर काम करणाऱ्या ११०० महिला उद्योजिका यांच्यात संपर्क साधण्यात आला होता. महाराष्ट्र सरकारने महिला किसान सशक्तीकरण योजना कार्यक्रम चालविणारा गट म्हणून ची निवड केली. यामध्ये ६०० गावातील २५,००० पेक्षा जास्त महिला शेतकरी त्यांच्या कृषी पद्धती सुधारण्यासाठी कार्यरत आहेत.[३]

पुरस्कार[संपादन]

ग्रामीण वैद्यकीय सहाय्यावरील कामासाठी स्वयं शिक्षण प्रयोगने सहावा अब्जावधी दक्षिण आशिया पुरस्कार २०१५ जिंकला. २०१६ मध्ये, ने स्वच्छ ऊर्जा प्रणाली तयार करण्यासाठी ग्रामीण नेटवर्कच्या समर्थनासाठी युनायटेड नेशन्स फ्रेमवर्क कन्व्हेन्शन ऑन क्लायमेट चेंज मोमेंटम फॉर चेंज लाइटहाउस ॲक्टिव्हिटी अवॉर्ड जिंकला.[४]

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ Mishra, Asit Ranjan (2018-10-11). "Prema Gopalan wins social entrepreneurship award". mint (इंग्रजी भाषेत). 2024-03-09 रोजी पाहिले.
  2. ^ unfccc.int https://unfccc.int/climate-action/momentum-for-change/women-for-results/rural-community-leaders-combatting-climate-change. 2024-03-09 रोजी पाहिले. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  3. ^ "Pune NGO for women farmers wins UN Equator Prize". BusinessLine (इंग्रजी भाषेत). 2017-09-18. 2024-03-09 रोजी पाहिले.
  4. ^ "Indian NGO bags UN climate award for clean energy project" (इंग्रजी भाषेत). 2016-10-02. ISSN 0971-751X.

बाह्य दुवे[संपादन]

अधिकृत संकेतस्थळ