झाड

झाडांची पाने विविध रंगांची असू शकतात.

मेपल नावाच्या झाडाचे पिकलेले व त्यामुळे पिवळसर झालेले पान व फळे

वनस्पतिशास्त्रामध्ये, झाड बहुतेक प्रजातींमध्ये वाढवलेली देठ किंवा खोड असलेली एक बारमाही वनस्पती आहे. झाडे अंदाजे ३७ कोटी वर्षांपासून अस्तित्वात आहेत. असा अंदाज आहे की जगात जवळजवळ ३००० अब्ज परिपक्व झाडे आहेत.

एका झाडाला विशेषतः खोड्यातुन उगविणाऱ्या जमिनीपासून दूर अनेक दुय्यम शाखा असतात.. या खोडात सामान्यत: सामर्थ्यासाठी वुडी टिशू आणि झाडाच्या एका भागापासून दुसऱ्या भागात साहित्य वाहून नेण्यासाठी रक्तवहिन्यासंबंधी ऊतक असतात. जमिनीखाली, मुळे वाढतात आणि सर्वत्र पसरतात; ते झाडाला लंगर घालतात आणि मातीमधून ओलावा आणि पोषकद्रव्ये काढतात. जमिनीच्या वर, शाखा छोट्या छोट्या फांद्या आणि कोंबांमध्ये विभागतात. फांद्यांवर सामान्यत: पाने उगवितात, ज्यामुळे हलकी उर्जा प्राप्त होते आणि प्रकाश संश्लेषणाद्वारे ही ऊर्जा एका प्रकारच्या साखरे मध्ये रुपांतरित होते, ज्यामुळे झाडाच्या वाढीस आणि विकासास अन्न मिळते.

झाडे सामान्यतः बिया वापरून पुनरुत्पादिन करतात. बहुतेक झाडांवर फुल आणि फळ उपस्थित असू शकतात परंतु काही झाडे, जसे की कॉनिफर, त्याऐवजी परागकण आणि बियाणे शंकू असतात. पाम, केळी आणि बांबू देखील बियाणे तयार करतात, परंतु वृक्ष फर्न त्याऐवजी बीजाणू तयार करतात.

झाडांची काळजी

मृत झाडे सुरक्षा धोक्यात आणतात, विशेषतः जास्त वारा आणि तीव्र वादळ दरम्यान हा धोका वाढतो. मृत झाडे काढून टाकणे हा एक आर्थिक भार असतो, तर निरोगी झाडे अस्तित्वात असताना हवा स्वच्छ करू शकतात, मालमत्तेची मूल्ये वाढवू शकतात आणि अंगभूत वातावरणाचे तापमान कमी करू शकतात आणि त्याद्वारे इमारत शीतलीकरणाचा खर्च कमी करू शकतात. दुष्काळाच्या वेळी झाडे पाण्याच्या ताणामध्ये पडू शकतात, ज्यामुळे झाड रोग आणि कीटकांच्या समस्येस बळी पडण्यास प्रवृत्त असतात आणि शेवटी या झाडांचा मृत्यू होऊ शकतो. कोरड्या कालावधीत झाडे सिंचन केल्यास पाण्याचा ताण आणि मृत्यूचा धोका कमी होऊ शकतो.

उत्कृष्ट वृक्ष

वृक्षांची सैद्धांतिक जास्तीत जास्त उंची १३० मीटर आहे, परंतु पृथ्वीवरील सर्वात उंच नमुना रेडवुड नॅशनल पार्क, कॅलिफोर्निया येथे कोस्ट रेडवुड (सेक्वाइया सेम्परव्हिरेन्स) असल्याचे मानले जाते. याला हायपरियन असे नाव देण्यात आले आहे आणि ते ११५.८५ मी उंच आहे. २००६ मध्ये, हे झाड ११५.५ मी उंच असल्याचे नोंदविण्यात आले. सर्वात उंच ज्ञात मोठ्या पानाचे झाड म्हणजे तस्मानियामध्ये ९९.८ मीटर उंचीची वाढणारी माउंटन अ‍ॅश(युकलिप्टस रेगॅनन्स) आहे.

घनफळानुसार सर्वात मोठे झाड म्हणजे कॅलिफोर्नियाच्या तुलारे काउंटीमधील सेक्वाइया नॅशनल पार्कमध्ये जनरल शर्मन ट्री म्हणून ओळखले जाणारे एक मॉन्स्टर सेक्वाइया (सेक्वाइएडेंड्रॉन गिगंटियम) आहे. गणनामध्ये फक्त खोड वापरली जाते आणि या झाडाचे घनफळ १४८७ घन मीटर असा आहे.

सत्यापित वय असलेले सर्वात जुने जिवंत झाड सुद्धा कॅलिफोर्नियामध्ये आहे. व्हाईट माउनटेन्स वर वाढणारी ही एक मोठी बेसिन ब्रिस्टलॉन पाइन (पिनस लॉन्गाएवा) आहे. हे या झाडाच्या गाभ्याचा नमुना ड्रिल करून आणि वार्षिक रिंग मोजून दिनांकित केले गेले आहे. हे सध्या ५०६९ वर्ष जुने असल्याचा अंदाज आहे.

थोडेसे दक्षिणेस, मेक्सिकोच्या ओआक्सकामधील, सांता मारिया डेल तुले येथे सगळ्यात रुंद खोड असलेले झाड आहे. हे एक मॉन्टेझुमा सायप्रस (टॅक्सोडियम म्यूक्रोनाटम) आहे, ज्याला अरबोल डेल तुले म्हणतात आणि स्तनाची उंची ११.६२ मीटर आहे आणि परीघ रुंदी ३६.२ मीटर आहे. या झाडाची खोड गोलाकार नसल्याने मोठ्या ओटीच्या मुळांमध्ये रिक्त जागा समाविष्ट झाल्यामुळे अचूक परिमाण दिशाभूल करणारे असू शकतात.