शिक्षणसंस्थांची आणि अभ्यासक्रमांची संक्षिप्‍त नावे असणारी यादी

भारतामध्ये अनेक प्रसिद्ध शिक्षणसंस्था आहेत. त्या बरेच अभ्यासक्रम चालवतात आणि विविध परीक्षा घेतात. संस्थांच्या नावांचे आणि अभ्यासक्रम-परीक्षांचे कागदोपत्री आणि बोलताना होणारे उल्लेख बहुधा त्यांच्या आद्याक्षरांनी(संक्षिप्त नावाने-इनिशिॲलिझमने) होतात. अशा सततच्या वापराने मराठीत रूढ झालेल्या काही आद्याक्षरींची ही (अपूर्ण) यादी --

ए पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• ए.आय.एस.एस.एम.एस. - ऑल इंडिया श्री शिवाजी मेमोरियल सोसायटी
• ए.एफ.एम.सी. - आर्म्ड फोर्सेस मेडिकल कॉलेज, पुणे
• ए.टी.के.टी. -अलाउड टु कीप टर्म्स(एखाद्या वर्गात नापास असूनही वरच्या वर्गात जाण्याची सवलत)

बी पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• बार-ॲट-लॉ - कायदा या विद्याशाखेची इंग्लंडमध्ये द्यावयाची बॅरिस्टरची परीक्षा (ही परीक्षा पास होणाऱ्याला त्याच्या नावाआधी बॅरिस्टर अशी उपाधी लावता येते).
• बी.ए. - बॅचलर ऑफ आर्ट्‌स (पदवी)
• बी.ए.एम.एस. - बॅचलर ऑफ आयुर्वेदिक मेडिसिन ॲन्ड सर्जरी (आयुर्वेदातली पदवी)
• बी.एच.यू.- बनारस हिंदू युनिव्हसिटी
• बी.एजी. - बॅचलर ऑफ ॲग्रिकल्चर (शेतकीमधील पदवी)
• बी.एम.सी. - बृहन्मुंबई महापालिका; भोपाळ म्युनिपल कॉर्पोरेरेशन
• बी एम.सी.सी. - बृहन्महाराष्ट्र कॉलेज ऑफ कॉमर्स, पुणे
• बी.एस्‌सी.-बॅचलर ऑफ सायन्स (विज्ञान विषयातील पदवी)
• बी.एस्‌सी(ॲग्री) - शेतीशास्त्रातील पदवी
• बी.जे.पी.सी.- बैरामजी जीजीभॉय पार्शी चॅरिटेबल इन्स्टिट्यूशन (या संस्थेची मुंबईत चर्नी रोड स्टेशनसमोर एक शाळा आहे)
• बी.जे मेडिकल कॉलेज - बैरामजी जीजीभॉय मेडिकल कॉलेज, पुणे
• बी.जे.लायब्ररी - पुण्यातील फर्ग्युसन कॉलेजात असलेले बाई जेरबाई ग्रंथालय
• बी.टी. - बॅचलर ऑफ ट्रेनिंग (शिक्षणशास्त्रातील पदवी)
• बी.टेक्. - बॅचलर्स डिग्री इन् टेक्नॉलॉजी
• बी.डी.एस. - बॅचलर इन् डेन्टल सायन्स(दंतवैद्यकाची पदवी)
• बी.पी.एड.- बॅचलर ऑफ फिजिकल एज्युकेशन
• बी.फार्म.- बॅचलर्स डिग्री इन् फार्मसी
• बी.बी.ए. बॅचलर ऑफ बिझिनेस ॲडमिनिस्ट्रेशन
• बी.बी.एम. - बॅचलर इन् बिझिनेस मॅनेजमेन्ट
• बी.बी.एम.(आय.बी.) बॅचलर इन् बिझिनेस मॅनेजमेन्ट(इंटरनॅशनल बिझिनेस)
• बी.सी. - बॅकवर्ड क्लास
• बी.सी.एस. - बॅचलर ऑफ कॉम्प्यूटर सायन्स (संगणकशास्त्रातील पदवी)

सी पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• सी.ई.टी. - कॉमन एन्टरन्स टेस्ट (बारावीच्या परीक्षेनंतर अभ्यासक्रमाच्या निवडीसाठी द्यावी लागणारी सामाईक परीक्षा)
• सी.ए. - चार्टर्ड अकाउंटन्ट
• सी.ओ.ई.पी. - कॉलेज ऑफ एंजिनिअरिंग पुणे
• सी.पी.एड. - सर्टिफिकेट कोर्स इन् फिजिकल एज्युकेशन
• सी.बी.एस.ई. -सेन्ट्रल बोर्ड ऑफ स्कूल एज्युकेशन

डी पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• डिप्.लिब् - डिप्लोमा इन् लायब्ररी सायन्स(ग्रंथपालन)
• डी.ए.एस.एफ.- डिप्लोमा इन् आयुर्वेदिक सिस्टिम्स फॅकल्टी
• डी.ई.एस. - डेक्कन एज्युकेशन सोसायटी(या सोसायटीच्या पुण्यात शाळा, तसेच पुणे, मुंबई आणि सांगलीत कॉलेजे आहेत.)
• डी.एड. - डिप्लोमा इन् एज्युकेशन (शिक्षणशास्त्रातील पदविका)
• डी.एम. - खास विषयाच्या अभ्यासानंतर मिळणारी एम.डी.नंतरची वैद्यकीय पदवी)
• डी.एस्‌सी.- डॉक्टर ऑफ सायन्स (स्वतंत्रपणे संशोधन केल्यावर मिळणारी पदवी)
• डी.पी.एड. - डिप्लोमा इन् फिजिकल एज्युकेशन
• डी.टी.- डीनोटिफाइड ट्राइब्ज
• डी.वाय.पाटील - ज्ञानदेव यशवंतराव पाटील (अनेक शिक्षणसंस्थांचे मालक)

ई पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• ई.बी.सी. - इकॉनॉमिकली बॅकवर्ड क्लास

एफ पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• एफ.वाय. - फर्स्ट इयर(चार-वर्षीय अभ्यासक्रमाचे किंवा तीन-वर्षीय अभ्यासक्रमाचे पहिले वर्ष)(पूर्वीची इयत्ता बारावी आताची तेरावी)

जी पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• जी.ए.- गृहीतागमा ( हिंगणे स्त्री शिक्षण संस्थेची पदवी)
• जी.एस.मेडिकल कॉलेज - सेठ गोरधनदास सुंदरदास मेडिकल कॉलेज (के.ई.एम. हॉस्पिटलशी संलग्न), मुंबई
• जी.डी.आर्ट - गवर्न्मेन्ट डिप्लोमा इन् आर्ट (चित्रकला, मूर्तिकला आदी शास्त्रातली पदविका)
• जी.एफ.ए.एम. - ग्रॅज्युएट इन् द फॅकल्टी ऑफ आयुर्वेदिक मेडिसिन

एच पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• एच.एस. - हायस्कूल (माध्यमिक शाळा)
• एच.एस.सी. - हायर सेकंडरी स्कूल (उच्च माध्यमिक शाळा) किंवा त्या अभ्यासक्रमानंतरची परीक्षा
• एच.पी.टी. - हंसराज प्रागजी ठाकरसी कॉलेज, नाशिक

आय पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• आय.ई एस. -इंडियन इकॉनॉमिक सर्व्हिसची परीक्षा
• आय.ए.एस. - इंडियन ॲडमिनिस्ट्रेटिव्ह सर्व्हिसची पदवी/ परीक्षा
• आय.एफ.एस. - इंडियन फॉरेन सर्व्हिसची पदवी
• आयएनटीईआर. - इंटरमीजिएट (चार वर्षाच्या पदवी अभ्यासक्रमातले प्रीव्हियसनंतरचे दुसरे वर्ष-हल्लीची हल्लीची इयत्ता तेरावी किंवा एफ.वाय.)
• आय.सी. एस.- इंडियन सिव्हिल सर्व्हिसची पदवी/परीक्षा
• आय. पी. एस. - इंडियन पोलीस सर्व्हिसची पदवी /परीक्षा
• आय.टी. - इन्फर्मेशन टेक्नॉलॉजी(माहिती तंत्रज्ञान)
• आय.बी. - इंटरनॅशनल बिझिनेस
• आय.सी.एस.-इंडियन सिव्हिल सर्व्हिसची पदवी/परीक्षा (ही परीक्षा इंग्लंडमध्ये होत असे.)
• आय.सी.एस.ई. - इंडियन काउन्सिल ऑफ सेकंडरी एक्झॅमिनेशन

जे पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• जे.जे. स्कूल ऑफ आर्ट ॲन्ड आर्किटेक्चर - जमशेटजी जीजीभॉय कलाशाळा, मुंबई
• जे.जे. हॉस्पिटल - जमशेटजी जीजीभॉय सरकारी रुग्णालय, मुंबई
• जे.सी. - ज्यूनियर कॉलेज

के पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• के.ई.एम. - किंग एडवर्ड मेमोरियल(हॉस्पिटल-जी.एस.मेडिकल कॉलेजशी संलग्न)

एल पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• एल्‌एल.एम. - मास्टर ऑफ लॉज (कायदेशास्त्राची मास्टरची पदवी)
• एल्‌एल.बी - बॅचलर ऑफ लॉज (कायदेशास्त्रातील पदवी)

एम पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• एच.ओ. - हेड ऑफ द डिपार्टमेन्ट (विषयप्रमुख किंवा खातेप्रमुख)
• एम.आय.टी.- महाराष्ट्र इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी
• एम.ई. - मास्टर ऑफ एंजिनिअरिंग
• एम.ई.टी. - महाराष्ट्र एंजिनिअरिंग कॉलेज ऑफ टेक्नॉलॉजी, पुणे; मेडिकल एन्ट्रन्स एक्झॅमिनेशन, महाराष्ट्र
• एम.ई.एस. - महाराष्ट्र एज्युकेशन सोसायटी (पुण्यात या सोसायटीच्या भावे स्कूल व रेणुका स्वरूप या शाळा,आणि गरवारे कॉलेज आहे.)
• एम.ए. - मास्टर ऑफ आर्ट्‌स
• एम.ए.ई.ई.आर. - महाराष्ट्र ॲकॅडमी ऑफ एंजिनिअरिंग ॲन्ड एज्युकेशनल रिसर्च
• एम.एड. - मास्टर ऑफ एज्युकेशन(शिक्षणशास्त्रातील मास्टरची पदवी)
• एम.एस.-मास्टर ऑफ सर्जरी (शल्यविद्याशास्त्रातील मास्टरची पदवी)
• एम.एस्‌सी. -मास्टर ऑफ सायन्स
• एम.कॉम. - मास्टर ऑफ कॉमर्स
• एम.टेक. - मास्टर ऑफ टेक्नॉलॉजी
• एम.डी. - डॉक्टर ऑफ मेडिसिन (वैद्यकशास्त्रातील वरची पदवी)
• एम.पी.एस.सी. - महाराष्ट्र पब्लिक सर्व्हिस कमिशन
• एम.फिल.- मास्टर ऑफ फिलॉसॉफी (पीएच्.डी. होण्याअगोदर मिळवायची पदवी)
• एम.बी.ए.- माटर ऑफ बिझिनेस ॲडमिनिस्ट्रेशन
• एम.बी.बी.एस. - बॅचलर ऑफ मेडिसिन ॲन्ड सर्जरी (वैद्यकशास्त्राची पदवी)
• एम.सी.एस. - मास्टर इन् कॉम्प्यूटर सायन्स(संगणकशास्त्रातील मास्टरची पदवी)

एन पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• एन.एम.व्ही.-नूतन मराठी विद्यालय, पुणे
• एन.टी.- नोमॅडिक ट्राइब्ज (भटक्या जमाती)
• एन. वाडिया - नेस वाडिया कॉलेज, पुणे
• एन.सी.ई.आर.टी. - नवी दिल्ली येथील, नॅशनल काउन्सिल ऑफ एज्युकेशनल रिसर्च ॲन्ड ट्रेनिंग
• एन.सी.सी. - नॅशनल कॅडेट कोअर
• एन.डी.ए.- नॅशनल डिफेन्स ॲकॅडमी, पुणे

ओ पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• ओ.बी.सी. - अदर बॅकवर्ड क्लास किंवा त्या जातींपैकी कोणीएक

पी पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• पी.ई. सोसायटी - प्रोग्रेसिव्ह एज्युकेशन सोसायटी (या सोसायटीचे पुण्यात मॉडर्न हायस्कूल आणि मॉडर्न कॉलेज आहे.)
• पी.ए. -प्रगतागमा(हिंगणे स्त्री शिक्षणसंस्थेची मास्टर्सच्या समकक्ष पदवी); पर्सनल असिस्टन्ट, प्रोफेशनल असिस्टन्ट
• पीएच्.डी. - डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी (मास्टर्सच्या पदवीनंतर संशोधनाने मिळणारी पदवी.)
• पी.एससी - प्रीव्हियस इयर इन् सायन्स(कॉलेजातील विज्ञान शाखा शिक्षणाचे इंटरमीजिएटच्या अगोदरचे वर्ष )‌
• पी.एस.सी. - पब्लिक सर्व्हिस कमिशनची परीक्षा
• पी.जी. - पोस्ट ग्रॅज्युएट; पेइंग गेस्ट
• पी.जी.डी. - पोस्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा
• पी.जी.डी.एफ.एम. - पोस्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा इन फोरेस्ट्री मॅनेजमेन्ट
• पी.टी. - फिजिकल ट्रेनिंग
• प्रा. - प्राध्यापक (प्राचार्य नाही!) पकॉलेजातील वरिष्ठ शिक्षकाच्या नावाआधी लावायची उपाधी)
• प्री डिग्री - चार वर्षांच्या पदवी परीक्षेच्या अभ्यासक्रमातले पहिले वर्ष (पूर्वीचे प्रीव्हियस इयर-हल्लीची इयत्ता बारावी)
• प्रो. - प्रोफेसर(कॉलेजात शिकवणारा वरिष्ठ शिक्षक) किंवा (सर्कशीचा मालक); प्रोप्रायटर

आर पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• आर.डी. ‌- राजा धनराज गिरजी शाळा, पुणे

एस पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• शि.प्र.मंडळी - शिक्षण प्रसारक मंडळी ( या संस्थेची पुण्यात नू.म.वि. हा शाळा आणि एस.पी. नावाचे कॉलेज आहे.)
• एस.एन.डी.टी. - सेठ नाथीबाई दामोदर ठाकरसी विद्यापीठ, पुणे
• एस.एल.ॲन्ड एस.एल - स्ट्यूडन्ट्स लिटररी ॲन्ड सायंटिफिक सोसायटी (या संस्थेची गिरगाव, मुंबई येथे १७५ वर्षांपासून सुरू असलेली मुलींची शाळाआहे.)
• एस.एल.सी. - स्कूल लीविंग सर्टिफिकेट (शाळा सोडताना मिळणारा दाखला)
• एस.एल.सी.ई. - तमिळनाडूमधील शालान्त परीक्षेचे नाव
• एस.एस.पी.एम.एस.- श्री शिवाजी प्रिपरेटरी मिलिटरी स्कूल, पुणे
• एस.एस.सी. -महाराष्ट्रातील दहावीच्या (शालान्त) परीक्षेचे नाव
• एस. टी. - शेड्यूल्ड ट्राइब ( अनुसूचित जमात)
• एस्.पी. - सर परशुरामभाऊ कॉलेज, पुणे
• एस.बी.सी.- स्पेशल बॅकवर्ड क्लास
• एस.वाय. - सेकंड इयर (अभ्यासक्रमाचे दुसरे वर्ष)
• एस.सी. - शेड्यूल्ड कास्ट (अनुसूचित जाति)

टी पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• टी.आय.एफ.आर. - टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेन्टल रिसर्च, मुंबई
• टी.डी.- टीचर्स डिप्लोमा
• टी.वाय. - थर्ड इयर (अभ्यासक्रमाचे तिसरे वर्ष)

यू पासूनच्या आद्याक्षऱ्या

• यू जी. सी.- युनिव्हर्सिटी ग्रॅन्ट्स कमिशन
• यू.पी.एस.सी. -युनियन पब्लिक सर्व्हिस कमिशन

व्ही पासून झेड पर्यंतच्या आद्याक्षऱ्या

• व्ही.जे. - विमुक्त जाती