ॲना शूल्ट्झ

डॉ. अॅना शूल्ट्झ या जन्माने अमेरिकन असून मराठी-इंग्रजीत कीर्तन करणार्‍या स्त्री-कीर्तनकार आहेत.

चापूनचोपून नेसलेली नऊवारी, कपाळाला लावलेला बुक्का आणि गळ्यामध्ये असलेल्या टाळांचा नाद करणार्‍या अॅना शूल्ट्झ या मराठी आणि संस्कृतमध्ये पदे गात कीर्तन रंगवतात. गायलेल्या पदांचे विवेचन करणारे आख्यान मात्र त्या इंग्रजीमध्ये करतात.

महाराष्ट्राच्या नारदीय कीर्तनाच्या परंपरेमध्ये हा अभिनव प्रयोग करणार्‍या कीर्तनकार डॉ. अ‍ॅना शूल्ट्झ यांनी कीर्तन या विषयातल्या पीएच.डी. आहेत.

मूळच्या न्यूयॉर्क येथील अ‍ॅना या 'इंडियन स्टडीज' म्हणजेच 'भारतीय संस्कृती' या विषयाचे अध्यापन करीत आहेत.

टाळ-मृदंगाच्या गजरात आळंदी-देहू येथून विठ्ठलाच्या दर्शनाची आस घेऊन पंढरीला जाणारी वारी, राष्ट्रपुरुष आणि दैवतांच्या चरित्राचे आख्यान कथन करीत केले जाणारे कीर्तन ही महाराष्ट्राची आगळीवेगळी वैशिष्ट्ये आहेत. या राष्ट्रीय कीर्तन परंपरेचा अभ्यास करण्यासाठी अ‍ॅना शूल्ट्झ या अमेरिकेतून भारतामध्ये आल्या.

अ‍ॅना शूल्ट्झ महाराष्ट्रामध्ये आणि त्यामध्येही विशेषत्वाने पुण्यामध्ये आल्या, त्यांनी कीर्तन या विषयाचा सखोल अभ्यास केला आणि 'सिंगिंग ए हिंदूू नेशन - मराठी डिव्होशनल परफॉर्मन्स अॅन्ड नॅशनॅलिझम' या विषयावर प्रबंध सादर करून पीएच. डी. संपादन केली.

कीर्तन विषयाचा अभ्यास करण्यासाठी अ‍ॅना तीन वर्षांसाठी पुण्यामध्ये आल्या. हरिदासी, नारदीय आणि वारकरी कीर्तन परंपरेची वैशिष्ट्ये आणि सादरीकरणातील वेगळेपण याविषयी अ‍ॅना यांनी त्यांच्या प्रबंधामध्ये पूर्वाश्रमी कीर्तनकार असलेले करवीरपीठाचे माजी शंकराचार्य आणि राष्ट्रीय कीर्तनकार गोविंदस्वामी आफळे यांच्या कीर्तन सादरीकरणाविषयी माहिती घेतली. त्यानंतर गोविंदस्वामींची कीर्तन परंपरा पुढे नेणारे चारुदत्त आफळे, कीर्तनकार वासुदेवराव कोल्हटकर यांच्यापासून ते युवा पिढीतील श्रेयस बडवे या युवा कीर्तनकाराच्या मुलाखतींचा या प्रबंधामध्ये समावेश केला आहे.

सध्या (२०१५ साली)