राजा मिडास

मिडासची मुलगी जेव्हा त्याला स्पर्श करते तेव्हा तिचे सोन्याच्या पुतळ्यात रूपांतर होते. (1893 आवृत्तीसाठी वॉल्टर क्रेनचे चित्र)

मिडास (/ˈmaɪdəs/; ग्रीकः Μίδας) हे प्राचीन ग्रीसमधील फ्रिगिया राजघराण्यातील किमान तीन सदस्यांचे एकाचे नाव आहे.

सर्वांत प्रसिद्ध राजा मिडासला ग्रीक पौराणिक कथांमध्ये त्याने स्पर्श केलेल्या सर्व गोष्टी सोन्यात बदलण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखला जातो. याला गोल्डन टच किंवा मिडास टच असे म्हणतात. मिडियम या शहराचे नाव बहुधा त्याच्या नावावरून ठेवण्यात आले होते, आणि कदाचित मिडासनेच अंकारा शहराची स्थापना केली. ॲरिस्टॉटलच्या मते, सोन्याच्या स्पर्शासाठी त्याच्या "व्यर्थ प्रार्थने"मुळे मिडास उपासमारीने मरण पावला.

दंतकथांवरून असे सूचित होते की मिडासने हा ट्रोजन युद्धाच्या आधी, इसवी सन पूर्व दुसऱ्या शतकात वास्तव्य केले होते. तथापि, होमरने मिडास किंवा गॉर्डियासचा उल्लेख केला नाही, तर त्याऐवजी दोन इतर फ्रिगियन राजांचा, मायग्डॉन आणि ओट्रियसचा उल्लेख केला आहे.

दुसरा राजा मिडासने 8व्या शतकाच्या उत्तरार्धात फ्रिगियावर राज्य केले. नंतर सिमेरियन लोकांनी गॉर्डियमची हकालपट्टी केली, तेव्हा त्याने आत्महत्या केली असे म्हणले जाते. बहुतेक इतिहासकारांचा असा विश्वास आहे की हा मिडास मिता सारखाच आहे, ज्याला अश्‍शूरी ग्रंथात मुश्कीचा राजा म्हणले जाते. त्याच काळात त्याने अ‍ॅसिरिया आणि त्याच्या अनाटोलियन प्रांतांशी युद्ध केले होते.

तिसरा मिडास हेरोडोटसने फ्रिगियाच्या राजघराण्याचा सदस्य असल्याचे म्हणले आहे. तो चुकून आपल्या भावाची हत्या करून फ्रिगियाला पळून गेला आणि त्याने लिडियामध्ये आश्रय घेतला. हेरोडोटस म्हणतो की क्रोएसस फ्रिगियन राजघराण्याला "मित्र" मानत असे परंतु फ्रिगियन राजघराण्याने फ्रिगियाचे राजे म्हणून राज्य केले की नाही याचा उल्लेख नाही.

वस्तूला सोन्यात रूपांतर करण्याची दंतकथा

एके दिवशी, मेटामॉर्फोसेस इलेव्हन मध्ये ओव्हिडने सांगितल्याप्रमाणे, डायोनिससला आढळून आले की त्याचा जुना स्कूलमास्टर आणि पालक पिता, सत्यर सायलेनस, बेपत्ता आहे.

म्हातारा सॅटियर वाईन पीत होता आणि नशेत भटकत होता, काही फ्रिगियन शेतकऱ्यांनी त्याला त्यांच्या राजा मिडासकडे नेले होते (पर्यायपणे, सायलेनस मिडासच्या गुलाबाच्या बागेत निघून गेला). मिडासने त्याला ओळखले आणि त्याच्याशी आदरातिथ्य केले, दहा दिवस आणि रात्र सभ्यतेने त्याचे मनोरंजन केले, तर सायलेनसने मिडास आणि त्याच्या मित्रांना कथा आणि गाणी देऊन आनंद दिला. अकराव्या दिवशी तो सायलेनसला लिडिया येथील डायोनिससकडे घेऊन गेला. डायोनिससने मिडासला जे काही बक्षीस हवे होते त्याची निवड देऊ केली. मिडासने विचारले की तो ज्याला स्पर्श करेल ते सोन्यात बदलले पाहिजे.

मिडासला त्याच्या नवीन सामर्थ्यामध्ये आनंद झाला, ज्याची त्याने चाचणी घेण्यास घाई केली. त्याने ओकच्या फांदीला आणि दगडाला स्पर्श केला; दोघेही सोन्याकडे वळले. खूप आनंद झाला, घरी येताच त्याने गुलाबाच्या बागेतील प्रत्येक गुलाबाला स्पर्श केला आणि सर्व सोने झाले. त्याने सेवकांना मेजावर मेजवानी ठेवण्याची आज्ञा दिली. त्याच्या हातातील अन्न आणि पेय देखील सोन्यामध्ये कसे बदलले हे लक्षात आल्यावर, त्याने आपल्या इच्छेबद्दल खेद व्यक्त केला आणि त्याला शाप दिला. क्लॉडियन त्याच्या इन रुफिनममध्ये म्हणतो: "म्हणून लिडियाचा राजा मिडास, प्रथम अभिमानाने फुलून गेला जेव्हा त्याला असे आढळले की त्याने स्पर्श केलेल्या प्रत्येक गोष्टीचे सोन्यामध्ये रूपांतर करू शकतो; परंतु जेव्हा त्याने पाहिले की त्याचे अन्न कडक होते आणि त्याचे पेय सोनेरी बर्फात घट्ट होते तेव्हा त्याला समजले. की ही भेट हानी होती आणि सोन्याचा तिरस्कार करत त्याने त्याच्या प्रार्थनेला शाप दिला."

अ वंडर-बुक फॉर गर्ल्स अँड बॉईज (१८५२) मध्ये नॅथॅनिएल हॉथॉर्नने सांगितलेल्या आवृत्तीत, मिडासची मुलगी त्याच्याकडे आली, ती गुलाबांबद्दल नाराज होती, ज्याने त्यांचा सुगंध गमावला होता आणि कडक झाला होता, आणि जेव्हा तो तिला सांत्वन देण्यासाठी पोहोचला तेव्हा तिला सापडले. जेव्हा त्याने आपल्या मुलीला स्पर्श केला तेव्हा ती देखील सोन्याची झाली. आता, मिडासला त्याने मिळालेल्या भेटवस्तूचा तिरस्कार केला. त्याने डायोनिससला प्रार्थना केली, उपासमारातून मुक्त होण्याची भीक मागितली. डायोनिससने त्याची प्रार्थना ऐकली आणि त्याला संमती दिली; मिडासला पॅक्टोलस नदीत धुण्यास सांगणे. मग, त्याने जे काही पाण्यात टाकले ते स्पर्शाच्या उलट होईल.

मिडासने तसे केले आणि जेव्हा त्याने पाण्याला स्पर्श केला तेव्हा शक्ती नदीत गेली आणि नदीची वाळू सोन्यात बदलली. यावरून पॅक्टोलस नदी सोन्याने आणि इलेक्ट्रमने इतकी समृद्ध का होती, आणि मिडासचा पूर्वज म्हणून दावा करणाऱ्या लिडियाच्या एलिएट्सच्या राजघराण्याची संपत्ती ही या मूळ कथेला चालना देणारी आहे यात शंका नाही. मिडासच्या संपत्तीचा सोने हा कदाचित एकमेव धातूचा स्रोत नव्हता: "राजा मिडास, फ्रिगियन, सायबेलेचा मुलगा, याने प्रथम काळा आणि पांढरा शिसा शोधला".