महादेव बल्लाळ नामजोशी
महादेव बल्लाळ नामजोशी (१८३३-१८९६) हे भारतीय समाजसुधारक आणि पुण्यातील फर्ग्युसन कॉलेजच्या संस्थापकांपैकी एक होते. [१]
महादेव हे १८७० मध्ये दोन नियतकालिकांचे संपादक झाले. भारतातील पाश्चात्य शिक्षणाचे महत्त्व त्यांनी ओळखले. विवेक जागृत करण्यासाठी आणि विद्यार्थी समाजाची बुद्धी जागृत करण्यासाठी, [२] त्यांनी किरण, डेक्कन स्टार, शिल्पा कलाविज्ञान आणि औद्योगिक समीक्षा यांसारखी नवीन नियतकालिके सुरू केली. पुण्यातील औद्योगिक परिषद आणि औद्योगिक संघटना स्थापन करण्यात त्यांनी उल्लेखनीय योगदान दिले. [३]
१८९२ मध्ये त्यांनी पुण्यातील अनाथालय प्रेसमध्ये छापलेले पश्चिम भारताचे औद्योगिक त्रैमासिक पुनरावलोकन प्रकाशित केले. [४] नामजोशी हे न्यू इंग्लिश स्कूलच्या स्थापनेचा एक भाग होते आणि ते पुणे नगरपालिकेचे निवडून आलेले सदस्यही होते. सक्रिय निधी गोळा करणारे म्हणून त्यांनी दक्षिणी मराठा देशाला फर्ग्युसन महाविद्यालयाच्या स्थापनेसाठी योगदान देण्यास प्रवृत्त केले. भारतीय उद्योगाला प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांनी अनेक उपक्रमांचा पाठपुरावा केला.
१८८८ मध्ये, नामजोशी यांनी विविध कारागिरांशी संपर्क प्रस्थापित करण्यासाठी, त्यांची कार्यप्रणाली आणि त्यांना उत्पादनाच्या आधुनिक पद्धती, साधने, मशीन टूल्स आणि हँड मशीन्सचे ज्ञान देण्यासाठी आणि मालाची वाहतूक कोण आणि कशी केली जाईल यासाठी मदतीसाठी सरकारशी संपर्क साधला. या संदर्भात स्थानिक पालिका मंडळांकडून सक्रिय सहकार्याची शक्यता त्यांनी जाणून घेतली. [३] नामजोशी यांनीही विशिष्ट उद्योगांच्या वतीने भाषणे केली. आधुनिक मशीनीकृत वस्त्रोद्योगाशी स्पर्धा करू न शकणाऱ्या हातमाग कामगारांच्या संरक्षणाची गरज त्यांनी व्यक्त केली. ते ब्रास मेटल उद्योगाबद्दल विशेषतः लाथर, हॅमर, कटर, प्लॅनिंग आणि मिलिंग मशीन यांसारख्या श्रम बचत उपकरणांच्या अज्ञान आणि वापराच्या अभावाबद्दल बोलायचे.
१८८० पासून ते लोकमान्य टिळकांचे निकटचे सहकारी होते. [५] १८८५ मध्ये भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या स्थापनेनंतर, नामजोशी यांनी प्रतिनिधी समितीच्या कमतरतेबद्दल तक्रार केली. [६]
संदर्भ
[संपादन]- ^ Khan, Mohammad Shabbir (1992). Tilak and Gokhale: A Comparative Study of Their Socio-politico-economic Programmes of Reconstruction (इंग्रजी भाषेत). APH Publishing. ISBN 9788170244783.
- ^ Reporter, Science (Oct 2014). "India's first planetarium turns sixty" (PDF). Science Reporter: 3 – pdf द्वारे.
- ^ a b "Modern economic thought" (PDF). Modern Economic Thought. Chapter 4. 1888.
- ^ "Industrial Quarterly Review of Western India | Ideas of India". www.ideasofindia.org. 2022-02-14 रोजी पाहिले.
- ^ Cashman, Richard I. (1975-01-01). The Myth of the Lokamanya: Tilak and Mass Politics in Maharashtra (इंग्रजी भाषेत). University of California Press. p. 61. ISBN 9780520024076.
mahadev ballal namjoshi.
- ^ McLane, John R. (2015-03-08). Indian Nationalism and the Early Congress (इंग्रजी भाषेत). Princeton University Press. ISBN 9781400870233.