भारतेंदु हरिश्चंद्र पुरस्कार

भारताचे माहिती आणि प्रसारण मंत्रालय हिंदीतील मूळ आणि सर्जनशील लेखनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी भारतेंदु हरिश्चंद्र पुरस्कार प्रदान करते. कार्यक्रमाची सुरुवात १९८३ मध्ये झाली.

पार्श्वभूमी

भारतेंदु अरिचंद्र पुरस्कार आधुनिक हिंदी साहित्याचे जनक म्हणून ओळखले जाणारे भारतेंदु अरिचंद्र यांच्या स्मरणार्थ दिले जातात. अरिचंद्र हे आधुनिक भारतातील महान हिंदी लेखक मानले जातात. ते एक प्रसिद्ध कवी होते ज्यांनी हिंदी गद्य-लेखनात नवीन सराव सुरू केला.

पुरस्कार

भारतेंदु अरिचंद्र पुरस्कार १९८३ पासून भारतीय माहिती आणि प्रसारण मंत्रालयाने हिंदी जनसंपर्कातील लेखकांना प्रोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने स्थापित केले आहेत. हे पुरस्कार खालील ४ श्रेणींमध्ये हिंदीत लिहिलेल्या पुस्तक/ हस्तलिखितांसाठी दिले जातात. हा पुरस्कार दरवर्षी ९ सप्टेंबर रोजी भारतेंदु अरिचंद्र यांच्या जन्मदिनी दिला जातो.

पत्रकारिता आणि जनसंपर्क

मीडिया, जाहिरात, रेडिओ, टेलिव्हिजन, चित्रपट, मुद्रण, प्रकाशन इत्यादी विविध क्षेत्रात हिंदीतील सर्जनशील वृत्त लेखकांना प्रोत्साहन देण्यासाठी हा पुरस्कार दिला जातो. हा पुरस्कार प्राप्त करणाऱ्याला रु.चे प्रथम पारितोषिक मिळेल. ३५,०००/-, द्वितीय पारितोषिक रु. २५,०००/-, तृतीय पारितोषिक रु. २०,०००/- मिळेल. प्रत्येकी ५,०००/- ची आणखी पाच सांत्वन बक्षिसे दिली जातील. यासह बक्षीस प्राप्तकर्त्यास बक्षीसासाठी एक कोट देखील प्राप्त होईल.

राष्ट्रीय अखंडता

राष्ट्रीय एकात्मतेशी संबंधित पुस्तकांना हा पुरस्कार दिला जातो. या श्रेणीतील प्रथम पारितोषिक रु. १५,०००/- द्वितीय पारितोषिक रु. १०,०००/- कोटेशनसह जारी केले जातील.

महिलांचा प्रश्न

समाजातील महिलांच्या स्थितीशी संबंधित सद्य समस्यांवरील पुस्तकांसाठी हा पुरस्कार महिला लेखिकांना दिला जातो. या श्रेणीतील प्रथम पारितोषिक रु. १५,०००/- द्वितीय पारितोषिक रु. १०,०००/- कोटेशनसह जारी केले जातील.

बालसाहित्य

लहान मुलांसाठी लिहिलेल्या पुस्तकांना हा पुरस्कार दिला जातो. या श्रेणीतील प्रथम पारितोषिक रु. १५,०००/- द्वितीय पारितोषिक रु. १०,०००/- कोटेशनसह जारी केले जातील

बाह्य दुवे

माहिती आणि प्रसारण मंत्रालयाचा वार्षिक अहवाल 2000-2001. पृष्ठ ४७.