भारतातील कुपोषण
 | विकिपीडियाचा दर्जा राखण्यासाठी या लेखास किंवा विभागास विकिकरणाची गरज आहे. उपयुक्त विकिदुवे देऊन या लेखाचे विकिकरण करण्यास कृपया मदत करा]. संक्षिप्त मार्गदर्शन दाखवा
|
२०१३ पासून भारताच्या जीडीपीत ५०% वाढ झाली असूनही, जगातील कुपोषित बालकांपैकी एक तृतीयांश मुले भारतात राहतात. यापैकी तीन वर्षाखालील निम्म्या मुलांचे वजन कमी आहे.[१]
भारतातील कुपोषणाचे एक प्रमुख कारण म्हणजे आर्थिक असमानता. बहुसंख्य लोकसंख्येची सामाजिक स्थिती कमी असल्यामुळे, त्यांच्या आहारात गुणवत्ता आणि प्रमाण दोन्ही नसतात. ज्या महिलांना कुपोषणाचा त्रास होतो त्यांना निरोगी बाळांची शक्यता कमी असते. पौष्टिकतेच्या कमतरतेमुळे व्यक्ती आणि समाज या दोघांनाही दीर्घकालीन नुकसान होते. त्यांच्या पोषक आहारात पोषक नसलेल्या व्यक्तींच्या तुलनेत, न्यूमोनिया आणि क्षयरोग सारख्या संसर्गजन्य रोग होण्याची शक्यता असते, ज्यामुळे मृत्यूचे प्रमाण जास्त होते. याव्यतिरिक्त, पोषण-कमतरता असलेल्या व्यक्ती कामावर कमी उत्पादनक्षम असतात.[२]
कारणे[संपादन]
जागतिक बँकेच्या अंदाजानुसार कुपोषण ग्रस्त मुलांच्या संख्येसाठी भारत हा जगातील सर्वोच्च क्रमांकाचा देश आहे. भारतातील कमी वजनाच्या मुलांचा प्रसार जगात सर्वाधिक आहे आणि गतिशीलता, मृत्यु दर, उत्पादकता आणि आर्थिक वाढीसाठी गंभीर दुष्परिणाम असलेले सब सहारान आफ्रिकेच्या तुलनेत दुप्पट आहे.
आयएफपीआरआयच्या २०१७ च्या ग्लोबल हंगर इंडेक्स (जीएचआय) अहवालात, उपासमारची गंभीर परिस्थिती असलेल्या ११8 देशांपैकी भारत १०० व्या स्थानावर आहे. दक्षिण आशियाई देशांपैकी ते फक्त अफगाणिस्तान आणि पाकिस्तानच्या तुलनेत तिसऱ्या क्रमांकावर आहेत. जी.एच.आय. २९.० (गंभीर परिस्थिती) आहे. २०१९ च्या ग्लोबल हंगर इंडेक्स (जीएचआय)च्या अहवालात बाल वाया जाण्याच्या गंभीर विषयासह ११७ देशांपैकी भारत १०२ व्या स्थानावर आहे. भारतात पाच वर्षापेक्षा कमी वयाच्या पाच मुलांपैकी एकाचा अपव्यय होतो.
राष्ट्रीय आरोग्य अभियान[संपादन]
राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य अभियान
नॅशनल रूरल हेल्थ मिशन ऑफ इंडिया मिशन ही २००५-२०१२ या वर्षासाठी तयार केली गेली आणि "लोकांकडून विशेषतः ग्रामीण भागात राहणाऱ्या गरीब, महिला, आणि त्यांच्यासाठी दर्जेदार आरोग्य सेवेची उपलब्धता आणि प्रवेश सुधारणे हे त्याचे लक्ष्य आहे. मुले. "
या अभियानांतर्गत उद्दीष्टांचे उपसंच हेः[संपादन]
- बालमृत्यू दर (आयएमआर) आणि माता मृत्यू प्रमाण (एमएमआर), नवजात मृत्यु दर (एनएमआर) कमी करा.
- सार्वजनिक आरोग्य सेवांमध्ये सार्वत्रिक प्रवेश प्रदान करा
- स्थानिक स्वरूपाच्या स्थानिक आजारांसह, संप्रेषित आणि नॉन-संसर्गजन्य रोग दोन्ही प्रतिबंधित करा आणि नियंत्रित करा
- एकात्मिक सर्वसमावेशक प्राथमिक आरोग्य सेवेसाठी प्रवेश प्रदान करा
- लोकसंख्या स्थिरीकरण तसेच लिंग आणि लोकसंख्याशास्त्र संतुलन तयार करा
- स्थानिक आरोग्य परंपरेचे पुनरुज्जीवन आणि आयुष मुख्य प्रवाहात
- शेवटी, निरोगी जीवनशैलीला प्रोत्साहन देण्यासाठी
- मिशनने आपली सर्व उद्दिष्टे पूर्ण करण्यासाठी धोरण आणि कृती योजना तयार केली आहे
संदर्भ[संपादन]
- ^ Kanjilal, Barun; Mazumdar, Papiya Guha; Mukherjee, Moumita; Rahman, M Hafizur (2010-08-11). "Nutritional status of children in India: household socio-economic condition as the contextual determinant". International Journal for Equity in Health. 9: 19. doi:10.1186/1475-9276-9-19. ISSN 1475-9276. PMC 2931515. PMID 20701758.
- ^ Boston, 677 Huntington Avenue; Ma 02115 +1495‑1000 (2008-04-22). "Domestic violence associated with chronic malnutrition in women and children in India". News (इंग्रजी भाषेत). 2021-06-20 रोजी पाहिले.