बुद्ध्यांक

बुद्ध्यांक (बुद्धीचा अंक) म्हणजे मेंदूची तार्किक क्षमता मोजण्याचे एकक, साधन होय. बुद्धी लब्धि या इंटेलिजेंस कोशेंट (Intelligence quotient / IQ) अनेक भिन्न मानकीकृत परीक्षणांतुन प्राप्त एक गणना आहे ज्या द्वारे बुद्धिचे आकलन केले जाते."IQ" शब्दची उत्पत्ति जर्मन शब्द Intelligenz-Quotient या द्वारे झाली आहे ज्याचे पहिल्यांदा प्रयोग जर्मन मनोवैज्ञानिक विलियम स्टर्न ने 1912 मध्ये 20वीं शताब्दीच्या सुरुवातीत अल्फ्रेड बाईनेट आणि थेओडोर सिमोन द्वारे प्रस्तावित पद्धतिंसाठी केला, हे अलिकडील काळाच्या मुलांच्या बौद्धिक परीक्षणासाठी उपयोगात आणले होते. तसे "IQ" शब्दाचा उपयोग सर्व सामान्य रूपाने आज पण होतो पण, आता वेचस्लेर एडल्ट इंटेलिजेंस स्केल सारख्या पद्धतिंचा उपयोग आधुनिक बौद्धिक स्तर (IQ) परीक्षण मध्ये केला जात आहे. जे गौस्सियन बेल कर्व (Gaussian bell curve) एकाद्या विषया बद्दल अथवा वर मापदंडच्या रैंकच्या आधारे केला जातो. यात केन्द्रीय मान (औसत IQ)100 असते आणि मानक विचलन 15 असते. तसे विभिन्न परीक्षणांमध्ये मानक विचलन वेग वेगळे असु शकते. बौद्धिक स्तर (IQ)ची गणनाला रुग्णता आणि मृत्युू दर, पालकांची सामाजिक स्थिति आणि काही प्रमाणात पैतृक बौद्धिक स्तर (IQ) इत्यादी कारकांबरोबर जोडुन पाहिले जाते. जेव्हा की त्याचा वारसा जवळपास एक शताब्दी पासून तपासली गेली आहे. तरीही या गोष्टी वरून विवाद बनला आहे की त्याचा किती वारसा ग्राह्य आहे आणि वारसेचे तंत्र अजुन ही वादाचा विषय आहे.

पर्यावरण पर्यावरणीय कारकाचे IQचे निर्धारण करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका असते. ज्ञान सम्बंधी विकासासाठी उचित बाल पोषण महत्त्वपूर्ण आहे आणि अपुष्ट-भोजन IQला कमी करू शकतो.

एक नवीन अध्ययनात असे दिसते की FADS2 जीन, जीन के "सी" संस्करणात स्तनपान बरोबर सुमारे सात IQ अंक जोड़तो.FADS2 जीन के "जी" संस्करणात याचा काही फायदा दिसत नाही.

बालपणी संगीत-प्रशिक्षण पण IQला वाढवण्यात सहायक असतो. नवीन अध्ययनातुन समजले की कोणत्या ही व्यक्तिची कार्यकारी स्मृतिचा उपयोग करण्याच्या प्रशिक्षणा द्वारे त्याच्या IQ मध्ये वृद्धि होते.

IQ आणि मस्तिष्क 2004 मध्ये यूनिवर्सिटी ऑफ़ कैलिफोर्निया, इर्विने (Irvine)च्या डिपार्टमेन्ट ऑफ़ पेड्रियाटिक्स एंड कालेजचे मनोविज्ञान या विषयाचे प्रोफेसर रिचर्ड हैएर आणि यूनिवर्सिटी ऑफ़ न्यू मैक्सिको ने मस्तिष्कची संरचनात्मक माहिती मिळवण्यासाठी MRIचा उपयोग 47 सामान्य वयस्क व्यक्तिंवर केला आणि त्यांचे मानक IQ परीक्षण ही केले तर अध्ययनाने जवळ जवळ असे सिद्ध झाले की सामान्य मानव बुद्धि या गोष्टी वर अवलंबून असते की ब्रेन मध्ये ग्रे मैटर (भूरे पदार्थ) ऊतकांची मात्रा किती आहे आणि त्याचे स्थान कुठे आहे. हे पण सिद्ध झाले की ब्रेनचे ग्रे मैटर मध्ये फक्त 6 टक्के ही सम्बंध IQचा असतो. आलोचना आणि विचार बिनेट (Binet) फ्रांसचे एक मनोवैज्ञानिक अल्फ्रेड बिनेटला या वर विश्वास नव्हता की IQ परीक्षणाचे मानक बुद्धि मापन योग्य आहे. त्यानी "इंटेलिजेंस क्वोशेंट" पदचे आविष्कार केले नाही आणि त्याच्या संख्यात्मक अभिव्यक्तिचे समर्थन हीकरत नाही.[कृपया उद्धरण जोड़ें] त्यांचे म्हणणे होते की

The scale, properly speaking, does not permit the measure of intelligence, because intellectual qualities are not superposable, and therefore cannot be measured as linear surfaces are measured. —Binet, 1905 बिनेट ने बिनेट-साइमन बुद्धि पैमाना तयार केला जेणेकरून त्या विद्यार्थ्यांना चिह्नित करता येईल ज्यांना शाळेतील पाठ्यक्रमला समझण्यासाठी विशेष मदतची गरज आहे.त्यांनी दलील दिली की उचित उपचारात्मक शिक्षण कार्यक्रमाच्या बळावर जास्तीजास्त विद्यार्थी मग ते कोणत्याही पाश्र्वभूमीच्या असतील, शाळेत खूप छान प्रदर्शन करू शकतात त्यांना हे विश्वास करण्यायोग्य वाटत नहव्ते की बुद्धिमत्ताचे अस्तित्त्व सुनिश्चित पद्धतीने मापने योग्य आहे.