पंतप्रधान कार्यालय (भारत)

पंतप्रधान कार्यालय मध्ये भारताच्या पंतप्रधानांचे निकटचे कर्मचारी, तसेच पंतप्रधानांना अहवाल देणारे अनेक स्तरावरील समर्थन कर्मचारी यांचा समावेश होतो. पीएमओचे प्रमुख सचिव सध्या प्रमोद कुमार मिश्रा आहेत. मोरारजी देसाई मंत्रालयाच्या काळात त्याचे नामकरण १९७७ पर्यंत पीएमओला मूलत: 'पंतप्रधानांचे सचिवालय' म्हणले जात होते. प्रधानमंत्री कार्यालयाला १९६१ या वर्षी विभागाचा दर्जा देण्यात आला.

हा भारत सरकारचा एक भाग आहे जो सचिवालय इमारतीच्या दक्षिण ब्लॉकमध्ये आहे.

इतिहास

जवाहरलाल नेहरू पंतप्रधान असताना त्यांच्या मृत्यूपर्यंत तत्कालीन पंतप्रधान सचिवालयाचे प्रमुख सहसचिव होते. इंदिरा गांधी यांच्या पंतप्रधानपदाच्या कार्यकाळात पंतप्रधानांचे प्रधान सचिव हे पद निर्माण करण्यात आले होते. पंतप्रधानांचे प्रधान सचिव हे पंतप्रधान कार्यालयाचे प्रमुख असतात.

कार्य

पीएमओ पंतप्रधानांना सचिवीय मदत पुरवते. याचे प्रमुख पंतप्रधानांचे प्रधान सचिव असतात . पीएमओमध्ये भ्रष्टाचारविरोधी युनिट आणि तक्रारी हाताळणारी सार्वजनिक शाखा समाविष्ट आहे. या कार्यालयात पंतप्रधान आणि भारतीय नागरी सेवेतील काही निवडक अधिकारी राहतात जे सरकार आणि त्यांचे कार्यालय व्यवस्थापित करण्यासाठी आणि समन्वयित करण्यासाठी त्यांच्यासोबत काम करतात. पंतप्रधान त्यांच्या कार्यालयाद्वारे केंद्रीय केंद्रीय मंत्रिमंडळातील सर्व मंत्री, स्वतंत्र प्रभार मंत्री आणि राज्यपाल आणि राज्य सरकारचे मंत्री यांच्याशी समन्वय साधतात. पीएमओ सचिवालय इमारतीच्या दक्षिण ब्लॉकमध्ये स्थित आहे.

पंतप्रधानांना सादर करावयाच्या फाइल्सचा विषय हा त्यांच्याकडे मंत्रालयाचा थेट प्रभार आहे की नाही किंवा मंत्रालयाचा प्रभारी कॅबिनेट मंत्री किंवा राज्यमंत्री (स्वतंत्र प्रभार) आहे की नाही यावर अवलंबून आहे. नंतरच्या बाबतीत, बहुतेक प्रकरणे कॅबिनेट मंत्री / प्रभारी राज्यमंत्री हाताळतात. केवळ महत्त्वाचे धोरणात्मक मुद्दे, जे संबंधित मंत्र्यांना आदेश किंवा माहितीसाठी पंतप्रधानांना सादर करावेत असे वाटते, तेच पीएमओमध्ये प्राप्त होतात.