न्हावी (जात)

न्हावी, नाय, नैस, सैन/सेन, साईन-ठाकूर, सविता-समाज, मंगला - नाईची व्यावसायिक जात . हे नाव संस्कृत नापिता (नपित) वरून घेतले गेले असे म्हणले जाते. ते संपूर्ण भारतात आढळतात. गुजरातमध्ये त्यांना ‘वालंद’ म्हणून ओळखले जाते. बुंदेलखंडमध्ये त्यांना "खवास" म्हणूनही ओळखले जाते. "न्हावी" हे जातीचे मराठी नाव, "भंडारी" हे उरिया नाव आणि "मंगला" तेलुगु नाव आहे. "म्हाल्लो".—कोंकणी नाईचे नाव. "विल्कुरुप".—"विल्कुरुप्पू" किंवा "विल्कोल्लाकुरुप्पू" हे मल्याळम कम्मालनांचे पुजारी आणि नाई आहेत. "अंबट्टन" हे तमिळ नाई किंवा नाई-सर्जन आहेत. आधुनिक युगात, उत्तर भारतातील नाय समुदाय स्वतःला नाय ऐवजी "सैन" म्हणून संबोधतात.

नाई जातीची भारतातील विविध प्रदेशांमध्ये इतर मागासवर्गीय म्हणून नोंद करण्यात आली होती. यामध्ये आंध्र प्रदेश आसाम, बिहार, चंदीगड, छत्तीसगड, दादरा आणि नगर हवेली, दमण आणि दीव, दिल्ली एनसीआर, गोवा यांचा समावेश आहे. गुजरात, हरियाणा, हिमाचल प्रदेश, गोवा, झारखंड, कर्नाटक, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, ओडिशा, पुद्दुचेरी, पंजाब, राजस्थान, त्रिपुरा, उत्तरांचल, उत्तर प्रदेश, पश्चिम बंगाल.

इतिहास

ते परंपरेने न्हावी म्हणून व्यापलेले होते. न्हाव्याची लग्ने आणि इतर सणांच्या प्रसंगी असंख्य आणि महत्त्वाची कर्तव्ये आहेत. ते प्रसिद्ध जगन्नाथ मंदिराचे कार्यकारी पुजारी म्हणूनही काम करतात. विवाह समारंभात ते जो महत्त्वाचा भाग बजावतात त्यामुळे ते सर्व सन्माननीय जातींमध्ये जुळणारे बनले आहेत. ब्लेड वापरण्यात ते निपुण असल्याने त्यांनी सर्जन म्हणून काम केले कारण बैद/वैद (डॉक्टर) जे बहुतेक ब्राह्मण होते ते सराव करत नाहीत. संपूर्ण दक्षिण भारतात न्हावी संगीतकार म्हणून काम करताना आढळणे सामान्य होते आणि मलबारमध्ये इतर अनेक जाती आहेत ज्यांनी त्यांच्या अंत्यविधी समारंभात न्हावीना पुरोहित म्हणून नियुक्त केले होते. आता न्हावी समाजातील लोक त्यांच्या पारंपरिक नोकऱ्या सोडून आधुनिक व्यवसायात गुंतले आहेत.