चिंतातुरता (मानसिक आजार)
 | या लेखातील मजकूर मराठी विकिपीडियाच्या विश्वकोशीय लेखनशैलीस अनुसरून नाही. आपण हा लेख तपासून याच्या पुनर्लेखनास मदत करू शकता.
नवीन सदस्यांना मार्गदर्शन हा साचा अशुद्धलेखन, अविश्वकोशीय मजकूर अथवा मजकुरात अविश्वकोशीय लेखनशैली व विना-संदर्भ लेखन आढळल्यास वापरला जातो. |
| चिंतातुरता विकार | |
|---|---|
 | |
| द स्क्रीम (नॉर्वेजियन: स्क्रीक) नॉर्वेजियन कलाकार एडवर्ड मंचयांचे एक चित्र[१] | |
| लक्षणे | काळजी, जलद हृदय दर, अशक्तपणा[२] |
| सामान्य प्रारंभ | १५-३५ वर्षे वयाचे[३] |
| कालावधी | > ६ महिने[२][३] |
| कारणे | आनुवांशिक आणि पर्यावरणीय घटक[४] |
| जोखिम घटक | बालशोषण, कुटुंबाचा इतिहास, गरिबी[३] |
| विभेदक निदान | हायपरथायरॉईडिझम; हृदयरोग; कॅफिन, अल्कोहोल, कॅनॅबिसचा वापर; काही विशिष्ट औषधांपासून काढणे[३][५] |
| उपचार | जीवनशैलीतील बदल, समुपदेशन, औषधोपचार[३] |
| औषधोपचार | निराशा अवरोधक, चिंताग्रस्त, बीटा अवरोधक[४] |
| वारंवारता | 12% per year[३][६] |
चिंतातुरता विकार हे मानसिक विकाराच्या लक्षणीय भावनांचे व्यक्तिचित्रण करणाऱ्या चिंतेचा आणि भीतीचा यांचा एक गट आहे.[२] चिंतातुरता ही एक भविष्यातील घटनांबद्दलची काळजी असते, आणि भीती ही सध्याच्या घटनांची प्रतिक्रिया असते.[२] या भावनांमुळे जलद हृदय दर आणि अशक्तपणा यांसारखी शारीरिक लक्षणे होऊ शकतात.[२] येथे सर्वसाधारण चिंतातुरता विकार, विशिष्ट भीती, सामाजिक चिंतातुरता विकार, विभक्त चिंतातुरता विकार, अकारण भीती, घबराटीचा विकार, आणि निवडक घुमेपणा यांच्यासह अनेक प्रकारचे चिंतातुरता विकार आहेत.[२] प्रत्येक विकार हा लक्षणांनुसार भिन्न असतो.[२] लोकांना बरेचदा एकापेक्षा जास्त चिंतातुरता विकार असतात.[२]
चिंतातुरता विकार हे आनुवांशिक आणि पर्यावरणीय घटकांचे मिश्रण आहे.[४] जोखीम घटकांमध्ये बालशोषण, मानसिक विकारांचा कुटुंबाचा इतिहास आणि गरिबीयाच्या इतिहासाचा समावेश होतो.[३] चिंतातुरता विकार नेहमी इतर मानसिक विकारांसह, विशेषतः निराशेचा विकार, व्यक्तिमत्त्व विकार, आणि वस्तू वापराचा विकार यांमुळे होतो.[३] कोणत्या प्रकारचा विकार आहे ह्याचे निदान करून घेण्यासाठी त्यासाठीची लक्षणे कमीत कमी ६ महिने अस्तित्वात असणे, परिस्थिती अपेक्षित असल्यापेक्षा जास्त असणे आणि काम करणे कमी होणे या गोष्टी आवश्यक आहेत.[२][३] इतर समस्यांमधे अशी लक्षणे असू शकतात. उदा० हायपरथायरॉईडिझम; हृदयरोग; कॅफीन; अल्कोहोल, किंवा कॅनॅबिस आदीचा वापर; आणि काही अन्य विशिष्ट औषधांचा अतिवापर या गोष्टींचा समावेश आहे.[३][५]
उपचार न केल्यास चिंतातुरता विकार हे तसेच राहतात.[२][४] या विकारांच्या उपचारांमध्ये जीवनशैलीतील बदल, समुपदेशन, आणि औषधोपचार यांचा समावेश असू शकतो.[३] समुपदेशन सामान्यतः आकलनविषयक वागणुकीसंबंधित चिकित्सेच्या प्रकारासह असतात.[३] औषधोपचार, जसे की निराशा अवरोधक, बेन्झोडियाझेपाइन्स, किंवा बीटा अवरोधक, हे लक्षणे सुधारू शकतात.[४]
वर्षामध्ये सुमारे १२% लोकांवर चिंतातुरता विकाराचा परिणाम होतो, आणि ५% ते ३०% लोकांवर त्यांच्या जीवनामध्ये कधीनाकधी परिणाम होतो.[३][६] ते स्त्रियांपेक्षा वारंवार सुमारे दुप्पट वेळा पुरूषांना होतात आणि साधारणतः वयाच्या 25 व्या वर्षांपूर्वी सुरू होतात.[२][३] सर्वात सामान्य प्रकारचे विशिष्ट भय जवळजवळ 12% परिणाम करतात आणि सामाजिक चिंतातुरता विकार जे त्यांच्या जीवनात कोणत्यातरी वेळी 10% परिणाम करतात.[३] ते 15 आणि 35 वयोगटातील लोकांवर सर्वात जास्त परिणाम करतात आणि 55 वर्षांनंतर ते कमी सामान्य होतात.[३] युनायटेड स्टेट्स आणि युरोपमध्ये दर अधिक असल्याचे दिसते.[३]
References
[संपादन]- ^ Peter Aspden (21 एप्रिल 2012). "So, what does –The Scream– mean?". Financial Times. 14 ऑक्टोबर 2013 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. Unknown parameter
|deadurl=ignored (सहाय्य) - ^ a b c d e f g h i j k Diagnostic and Statistical Manual of Mental DisordersAmerican Psychiatric Associati (5th ed.). Arlington: American Psychiatric Publishing. 2013. pp. 189–195. ISBN 978-0890425558.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Craske, MG; Stein, MB (24 June 2016). "Anxiety". Lancet. doi:10.1016/S0140-6736(16)30381-6. PMID 27349358.
- ^ a b c d e "Anxiety Disorders". NIMH. मार्च 2016. 27 जुलै 2016 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 14 ऑगस्ट 2016 रोजी पाहिले. Unknown parameter
|deadurl=ignored (सहाय्य) - ^ a b Testa A, Giannuzzi R, Daini S, Bernardini L, Petrongolo L, Gentiloni Silveri N (2013). "Psychiatric emergencies (part III): psychiatric symptoms resulting from organic diseases" (PDF). Eur Rev Med Pharmacol Sci (Review). 17 Suppl 1: 86–99. PMID 23436670. 10 मार्च 2016 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. Unknown parameter
|deadurl=ignored (सहाय्य)साचा:Open access - ^ a b Kessler; et al. (2007). "Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of mental disorders in the World Health Organization–s World Mental Health Survey Initiative". World Psychiatry. 6 (3): 168–76. PMC 2174588. PMID 18188442.
External links
[संपादन]| Classification | |
|---|---|
| External resources |
- Khouzam, HR (March 2009). "Anxiety Disorders: Guidelines for Effective Primary Care. Part 1: Diagnosis". Consultant. 49 (3). 2009-08-02 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2018-12-12 रोजी पाहिले.
- Khouzam, HR (April 2009). "Anxiety Disorders: Guidelines for Effective Primary Care. Part 2: Treatment". Consultant. 49 (4). 2013-06-28 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2018-12-12 रोजी पाहिले.