Jump to content

खडकांचे प्रकार

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

खनिज खनिजांच्या सर्व गुणधर्मांच्या मिश्रणासह खनिज समुच्चय असतात. रासायनिक संरचना, खनिजविज्ञान, धान्य आकार, पोत, किंवा इतर विशिष्ट वैशिष्ट्ये कोणत्याही अद्वितीय संयोजन रॉक प्रकार वर्णन करू शकता. याव्यतिरिक्त, प्रत्येक मोठ्या प्रकारचे रॉकसाठी विविध वर्गीकरण प्रणाली अस्तित्वात आहेत. निसर्गात अस्तित्वात असलेले रॉक्सचे वेगवेगळे प्रकार आहेत.


खडकांचे प्रकार=

           निसर्गामध्ये सापडणाऱ्या खडकांमध्ये क्वचितच ही साधी वैशिष्ट्ये दर्शविली जातात आणि सामान्यत: मोजमाप प्रमाणातील बदल म्हणून गुणधर्मांच्या संचामधील काही फरक प्रदर्शित करतात.

खालीलप्रमाणे तीन व्यापक श्रेणींमध्ये खडकांचे वर्गीकरण केले जाते. १.अंधुक खडक(ईग्नियस रोक) २.गाळासंबंधीचा खडक(सेडीमेन्टरी रोक) ३.मेटाफॉम खडक(मेटामर्फिक रोक)

१.अंधुक खडक=

           हा तीन मुख्य खडक प्रकारांपैकी एक आहे. अंधुक खडक मेग्मा किंवा लावाच्या थंड आणि मजबूतीमुळे बनतो. इब्नसॅस रॉक क्रिस्टलायझेशनसह किंवा त्याशिवाय पृष्ठभागाबाहेरील असू शकतो, एकतर दडपशाही (फ्लोटोनिक) खडक किंवा पृष्ठभागावरील (ज्वालामुखीय) खडक म्हणून.

अंधुक खडक या मेग्मा अस्तित्वातील खडकांच्या आंशिक पिठातून मिळू शकते जे एक ग्रहच्या आवरणासारखा किंवा कवच मध्ये असेल. थोडक्यात, पिघलने तीन किंवा त्यापेक्षा जास्त प्रक्रियांचा प्रभाव असतो: तापमान वाढणे, दबाव कमी होणे किंवा रचना बदलणे.

२.गाळासंबंधीचा खडक=

                गलिच्छ धरणांची निर्मिती गौण आणि त्यानंतरच्या आवरणाची रचना त्या पाण्याचा व पृथ्वीच्या पृष्ठभागाच्या शरीरात केली जाते. एका जागेवर स्थायिक होणाऱ्या विविध सेंद्रीय पदार्थ आणि खनिजांना कारणीभूत करण्याची प्रक्रिया अवसादन म्हणून संबोधत आहे.

या खडकाना जोडून तयार करणारी कण गाळणी म्हणून ओळखले जाते. जमा होण्याआधी, तळाची झुळका स्रोत क्षेत्रातून हवामानास व मुरुमांद्वारे बनविली गेली आणि नंतर पाणी, वारा, बर्फ, द्रव्यमान चळवळ किंवा ग्लेशियर यांनी बळजबरीने स्थलांतरीत केले, ज्याला निनावीचे एजंट असे म्हणले जाते. खारज पाण्याचा विरघळलेला अवक्षेपण देखील होऊ शकतो किंवा जलतरणांमधील शेल निलंबनाच्या बाहेर पडू शकतात.

३.मेटाफॉम खडक=

            मेटाफॉम खडक पृथ्वीच्या पृष्ठभागाचा मोठा भाग बनवतात आणि त्यास वर्गीकृत आणि रासायनिक आणि खनिज संमेलनाद्वारे वर्गीकृत केले जाते. ते फक्त पृथ्वीच्या पृष्ठभागाजवळ खोलवर राहून, उच्च तापमानापेक्षा आणि त्यावरील रॉक थरांचा प्रचंड दाब करून बनवता येती

मेटामॉर्फिक खडक विद्यमान रॉक ट्रॅक्सच्या रूपांतरीत होतात, मेट्राम्रफिज्म नावाच्या एका प्रक्रियेमध्ये, ज्याचा अर्थ "फॉर्म बदलणे" आहे. मूळ खडक 150 ते 200 अंश सेल्सियस पेक्षा अधिक तापमानासह 1500 पट्टांवर दबाव टाकते, यामुळे गंभीर भौतिक किंवा रासायनिक बदल होतात. ज्वालामुखीच्या उद्रेकात दरम्यान भूपृष्ठाखाली शिलारस आणि भूपृष्ठावर लाव्हारस थंड होत जाऊन त्याचे घनीभवन होते या प्रक्रियेतून अग्निजन्य खडक निर्माण होतो अग्निजन्य खडक पृथ्वीच्या अंतर्गत भागातील पदार्थापासून तयार होत असल्यामुळे त्यांना मूळ खडक असेही म्हणतात बहुतांश अग्निजन्य खडक हे कठीण व एकजिनसी दिसतात हे खडक वजनाने देखील जड असतात अग्निजन्य खडकांमध्ये जीवाश्म आढळत नाही महाराष्ट्र पठार व सह्याद्री अग्निजन्य खडकांनी बनलेले आहेत या अग्नीजन्य खडकांमध्ये बेसाल्ट हा प्रमुख खडक आहे