उमा शर्मा
| उमा शर्मा | |
|---|---|
| व्यक्तिगत माहिती | |
| नागरिकत्व |  भारतीय
|
| देश | भारत |
| गौरव | |
| पुरस्कार | संगीत नाटक अकादमी पद्मश्री पुरस्कार |
उमा शर्मा या कथ्थक नृत्यांगना, कोरिओग्राफर आणि शिक्षिका आहेत. ती भारतीय संगीत सदन, दिल्ली देखील चालवते, ही एक शास्त्रीय नृत्य आणि संगीत अकादमी आहे, जी १९४६ मध्ये तिच्या वडिलांनी स्थापन केली होती, ती नवी दिल्ली येथे आहे. नटवारी नृत्य किंवा वृंदावनच्या रासलीला या जुन्या शास्त्रीय नृत्य प्रकाराला पुनरुज्जीवित करण्यासाठी ती सर्वात प्रसिद्ध आहे.[१] जो नंतर कथ्थक मध्ये विकसित झाला. कथ्थक मध्ययुगीन शतकातील कृष्ण भक्तीपर कविता आणि १८व्या आणि १९व्या शतकातील अत्यंत जोपासलेल्या दरबारी काव्यावर आधारित आहे ज्याने शृंगार, प्रेमाची भावना साजरी केली.[२]
ओळख
[संपादन]उमा शर्मा यांचे कुटुंब राजस्थानमधील ढोलपूरचे आहे. १९४२ मध्ये दिल्ली येथे जन्मलेल्या उमा शर्मा यांनी जयपूर घराण्याचे गुरू हिरालालजी आणि गिरवर दयाळ यांच्याकडून नृत्याचे प्रशिक्षण घेतले आणि त्यानंतर ती जयपूर घराण्याच्या पंडित सुंदर प्रसाद यांची विद्यार्थिनी बनली ज्यांनी तालबद्ध फूटवर्क आणि त्याचे क्रमपरिवर्तन यावर जोर दिला. शंभू महाराज आणि बिरजू महाराज यांनी लखनौ घराण्याच्या कथ्थक परंपरेतील प्रख्यात गुरू, जे अभिनय कलेसाठी ओळखले जातात, त्यानंतर उमा शर्मा यांनी दोघांचे सर्जनशील संमिश्रण साधण्याचा प्रयत्न केला. उमा शालेय शिक्षणासाठी सेंट थॉमस स्कूल, नवी दिल्ली मध्ये गेली आणि नंतर नवी दिल्लीतील लेडी श्री राम कॉलेज फॉर वुमनमधून पदवी प्राप्त केली.[३]
कारकीर्द
[संपादन]पारंपारिक वस्तूंचे सादरीकरण शिकून घेतल्यानंतर तिने विविध थीमवर नवीन नृत्य क्रमांक आणि पूर्ण लांबीच्या नृत्य-नाटकांची रचना करून कथ्थकची व्याप्ती वाढवली आहे. तिची नृत्यनाटिका स्त्री (स्त्री) ही त्याची शक्तिशाली थीमॅटिक सामग्री आणि कलात्मक सादरीकरण म्हणून ओळखली जाते. स्त्री कथ्थक एक-स्त्री प्रदर्शन म्हणून शतकानुशतके स्त्रीचे स्थान आणि स्वतंत्र ओळख शोधण्यासाठी तिचे चित्रण करण्यासाठी भावनिक जोर देते. श्रीमती उमा यांनी देशभरात प्रदर्शन केले आहे आणि अनेक राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय महोत्सवांमध्ये भाग घेतला आहे. ती USSR, न्यू झीलंड, ऑस्ट्रेलिया, USA, कॅनडा, मध्य पूर्व, जपान आणि चीन या दोन्ही देशांच्या परदेशातील संस्थांच्या निमंत्रणावरून आणि सांस्कृतिक विभाग आणि भारतीय सांस्कृतिक संबंध परिषदेच्या प्रतिनिधी म्हणून परफॉर्मन्स टूरवर आहे.[४]
श्रीमती उमा शर्मा राजधानीत स्वतःचे संगीत आणि नृत्य विद्यालय चालवतात आणि त्यांनी तरुण नर्तकांच्या संपूर्ण नवीन पिढीला प्रशिक्षण दिले आहे.
पुरस्कार
[संपादन]१९७३ मध्ये भारत सरकारने पद्मश्री,[५] आणि पद्मभूषण २००१[६] ने सन्मानित केलेली ती सर्वात तरुण नृत्यांगना बनली. तिला संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार आणि साहित्य कला परिषदेचा पुरस्कार ही मिळाला आहे . २७ जानेवारी २०१३ रोजी, तिला भारतीय कथ्थक नृत्यातील उत्कृष्ट योगदानाबद्दल अखिल भारतीय विक्रम परिषद, काशी यांनी सृजन मनीषी या पदवीने सन्मानित केले.
संदर्भ
[संपादन]- ^ "From Vrindavan to Delhi, the journey of a music festival". thehindu.com (इंग्रजी भाषेत). 15 February 2015. 23 March 2024 रोजी पाहिले.
- ^ "Dance for the gods, to the gods". thehindu.com (इंग्रजी भाषेत). 24 December 2015. 23 March 2024 रोजी पाहिले.
- ^ "Making of a master". thehindu.com (इंग्रजी भाषेत). 5 January 2017. 23 March 2024 रोजी पाहिले.
- ^ "Uma Sharma - The Dance History Column by Ashish Mohan Khokar". narthaki.com (इंग्रजी भाषेत). 6 November 2011. 23 March 2024 रोजी पाहिले.
- ^ Shukla, Vandana (22 Mar 2003). "Two expressions in the medium of dance". The Times of India.
- ^ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. 15 October 2015 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 21 July 2015 रोजी पाहिले.