ईशर जज अहलुवालिया

ईशर जज अहलुवालिया (१ ऑक्टोबर १९४५ – २६ सप्टेंबर २०२०) ह्या भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ, सार्वजनिक धोरण संशोधिका आणि प्राध्यापिका होत्या. ^[१] त्या इंडियन कौन्सिल फॉर रिसर्च ऑन इंटरनॅशनल इकॉनॉमिक रिलेशन्स (आय सी आर आय ई आर) च्या बोर्ड ऑफ गव्हर्नर्सच्या अध्यक्षा होत्या.^[२] त्यांनी इंटरनॅशनल फूड पॉलिसी रिसर्च इन्स्टिट्यूटच्या बोर्डाच्या अध्यक्षा आणि शहरी पायाभूत सुविधांवरील भारत सरकारच्या उच्चाधिकार समितीच्या अध्यक्षा म्हणूनही काम केले होते.^[३] त्यांना २००९ मध्ये भारताचा तिसरा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार, पद्मभूषण, प्रदान करण्यात आला.^[४]

ईशर जज अहलुवालिया यांच्या कार्यात सार्वजनिक धोरण, शहरी पायाभूत सुविधा आणि शाश्वत शहरीकरण यांचा समावेश आहे. त्यांचे शेवटचे पुस्तक ब्रेकिंग थ्रू हे एक संस्मरण होते आणि तिच्या कारकिर्दीबद्दल बोलले ज्याने अर्थशास्त्र आणि सार्वजनिक धोरणाच्या क्षेत्रात अनेक काचेच्या मर्यादा तोडल्या.^[३]^[५]

शिक्षण[संपादन]

ईशर जज अहलुवालिया यांनी मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (एमआयटी)^[६] अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ पॉल सॅम्युएलसन आणि इस्रायली अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ स्टॅनले फिशर यांच्या अंतर्गत १९५१ ते १९७३ दरम्यान देशाच्या आर्थिक काळात भारतीय मॅक्रो इकॉनॉमी आणि उत्पादकता यावर लक्ष केंद्रित केले.^[७]^[८] त्यांनी दिल्ली स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समधून पदव्युत्तर पदवी आणि कोलकाता विद्यापीठातील प्रेसिडेन्सी कॉलेज, कोलकाता येथून अर्थशास्त्रात पदव्युत्तर पदवी देखील मिळवली होती.^[४] त्यांचे संशोधन भारतातील शहरी विकास, औद्योगिक विकास, स्थूल-आर्थिक सुधारणा आणि सामाजिक क्षेत्र विकासाच्या मुद्द्यांवर केंद्रित होते.^[९]

ईशर जज अहलुवालिया यांनी भारतात येण्यापूर्वी वॉशिंग्टन, डीसी येथे आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीमध्ये धोरणात्मक अर्थशास्त्रज्ञ म्हणून कारकीर्द सुरू केली.^[९] भारतात त्यांनी त्यांचे संशोधन औद्योगिक वाढ आणि उत्पादन उत्पादकता यावर केंद्रित केले. त्या सेंटर फॉर पॉलिसी रिसर्च येथे प्रोफेसर होत्या. तिथे त्यांनी दोन पुस्तके लिहिली – 'भारतातील औद्योगिक वाढ: साठच्या दशकाच्या मध्यापासून स्थिरता', आणि १९८९ ते १९९१ दरम्यान 'भारतीय उत्पादनातील उत्पादकता आणि वाढ'.^[१०]

त्या इंडियन कौन्सिल फॉर रिसर्च ऑन इंटरनॅशनल इकॉनॉमिक रिलेशन्सच्या बोर्ड ऑफ गव्हर्नर्सच्या अध्यक्षा बनल्या आणि त्यापूर्वी १९९८ ते २००२ या काळात त्याच संस्थेच्या संचालक आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी होत्या.^[४] त्या भारत सरकारच्या राष्ट्रीय उत्पादन स्पर्धात्मकता परिषदेच्या सदस्य होत्या.^[११] त्या आंतरराष्ट्रीय जल व्यवस्थापन संस्थेच्या विश्वस्त मंडळाच्या सदस्या होत्या.^[९]

पुरस्कार[संपादन]

२००९: भारत सरकारकडून साहित्य आणि शिक्षणासाठी पद्मभूषण^[१२]
१९८७: भारतीय अर्थव्यवस्था, इंडस्ट्रियल ग्रोथ इन इंडिया: स्टॅगनेशन सिन्स द मिड १९६० या विषयावरील सर्वोत्कृष्ट पुस्तकासाठी बठेजा मेमोरियल पुरस्कार^[१३]

निवडक ग्रंथसूची[संपादन]

पुस्तके[संपादन]

अहलुवालिया, ईशर (१९८९). भारतातील औद्योगिक वाढ: साठच्या दशकाच्या मध्यापासून स्थिरता. नवी दिल्ली: ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी प्रेस. ISBN ९७८०१९५६२४७७९.
अहलुवालिया, ईशर (१९९१). भारतीय उत्पादनात उत्पादकता आणि वाढ. दिल्ली न्यू यॉर्क: ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी प्रेस. ISBN ९७८०१९५६२७६३३.
अहलुवालिया, ईशर; लहान, I.M.D. (२०१२). भारताच्या आर्थिक सुधारणा आणि विकास: मनमोहन सिंग यांच्यासाठी निबंध. नवी दिल्ली: ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी प्रेस. ISBN ९७८०१९८०८२२३१.
अहलुवालिया, ईशर; कणबुर, रवी; मोहंती, पी. के. मोहंती (२०१४). भारतातील शहरीकरण: आव्हाने, संधी आणि पुढील मार्ग. नवी दिल्ली: ऋषी. ISBN ९७८८१३२११९५९३.
अहलुवालिया, इशर (२०१४). आमची शहरे बदलणे: बदलाचे पोस्टकार्ड. नोएडा, भारत: हार्परकॉलिन्स पब्लिशर्स इंडिया. ISBN ९७८९३५१३६२१९७.
अहलुवालिया, ईशर न्यायाधीश (२०२०). ब्रेकिंग थ्रू - एक संस्मरण. नवी दिल्ली: रुपा पब्लिकेशन्स इंडिया. ISBN ९७८-९३९०२६०२८७.

पुस्तकांमध्ये अध्याय[संपादन]

अहलुवालिया, इशर (2009), "पंजाबमधील आर्थिक विकासाची आव्हाने", कानबूर, रवीमध्ये; बसू, कौशिक (सं.), एका चांगल्या जगासाठी युक्तिवाद: अमर्त्य सेन यांच्या सन्मानार्थ निबंध | खंड II: सोसायटी, संस्था आणि विकास, ऑक्सफर्ड न्यू यॉर्क: ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी प्रेस, पृ. ३०३–३२६, ISBN ९७८०१९९२३९९७९.

संदर्भ[संपादन]

^ "Isher Judge Ahluwalia is new Chairperson at ICRIER". @businessline. 12 August 2005. Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.
^ "Board Of Governors | Think tank | ICRIER". icrier.org. Archived from the original on 24 September 2018. 24 September 2018 रोजी पाहिले.
^ ^a ^b Mishra, Asit Ranjan (26 September 2020). "Noted economist Isher Judge Ahluwalia, who broke many glass ceilings, dies at 74". mint (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 27 September 2020. 26 September 2020 रोजी पाहिले.
^ ^a ^b ^c "Noted Economist Dr Isher Judge Ahluwalia, Padma Bhushan, Dies". NDTV.com. Archived from the original on 26 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.
^ "Renowned economist Isher Judge Ahluwalia dies aged 74". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). 26 September 2020. ISSN 0971-751X. Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.
^ "India and MIT: A Conversation About the Future". The Tech. Archived from the original on 18 September 2019. 27 September 2020 रोजी पाहिले.
^ Sitapati, Vinay. "How Isher Judge Ahluwalia broke into the male-dominated, Anglicised world of economists". Scroll.in (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.
^ "MIT Libraries' catalog - Barton - Full Catalog - Full Record". library.mit.edu. Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.
^ ^a ^b ^c Mishra, Asit Ranjan (26 September 2020). "Noted economist Isher Judge Ahluwalia, who broke many glass ceilings, dies at 74". mint (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.
^ "Economist Isher Judge Ahluwalia passes away after 10-month battle with brain cancer". The Indian Express (इंग्रजी भाषेत). 26 September 2020. Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.
^ "India rejigs manufacturing competitiveness council". CFO India (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.
^ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. 21 July 2015 रोजी पाहिले.
^ Smith, Stephen (27 September 1988). "Industrial Growth in India: Stagnation since the mid-sixties: Isher Judge Ahluwalia, (Oxford University Press, Delhi, 1985) pp. xxii + 235". Journal of Development Economics. 28 (3): 397–401. doi:10.1016/0304-3878(88)90008-9. Archived from the original on 4 March 2016. 27 September 2020 रोजी पाहिले – RePEc - Econpapers द्वारे.

[1] "Isher Judge Ahluwalia is new Chairperson at ICRIER". @businessline. 12 August 2005. Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.

[2] "Board Of Governors | Think tank | ICRIER". icrier.org. Archived from the original on 24 September 2018. 24 September 2018 रोजी पाहिले.

[:1-3] Mishra, Asit Ranjan (26 September 2020). "Noted economist Isher Judge Ahluwalia, who broke many glass ceilings, dies at 74". mint (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 27 September 2020. 26 September 2020 रोजी पाहिले.

[:3-4] "Noted Economist Dr Isher Judge Ahluwalia, Padma Bhushan, Dies". NDTV.com. Archived from the original on 26 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.

[5] "Renowned economist Isher Judge Ahluwalia dies aged 74". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). 26 September 2020. ISSN 0971-751X. Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.

[6] "India and MIT: A Conversation About the Future". The Tech. Archived from the original on 18 September 2019. 27 September 2020 रोजी पाहिले.

[7] Sitapati, Vinay. "How Isher Judge Ahluwalia broke into the male-dominated, Anglicised world of economists". Scroll.in (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.

[8] "MIT Libraries' catalog - Barton - Full Catalog - Full Record". library.mit.edu. Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.

[:0-9] Mishra, Asit Ranjan (26 September 2020). "Noted economist Isher Judge Ahluwalia, who broke many glass ceilings, dies at 74". mint (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.

[:2-10] "Economist Isher Judge Ahluwalia passes away after 10-month battle with brain cancer". The Indian Express (इंग्रजी भाषेत). 26 September 2020. Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.

[11] "India rejigs manufacturing competitiveness council". CFO India (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 27 September 2020. 27 September 2020 रोजी पाहिले.

[Padma_Awards-12] "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. 21 July 2015 रोजी पाहिले.

[13] Smith, Stephen (27 September 1988). "Industrial Growth in India: Stagnation since the mid-sixties: Isher Judge Ahluwalia, (Oxford University Press, Delhi, 1985) pp. xxii + 235". Journal of Development Economics. 28 (3): 397–401. doi:10.1016/0304-3878(88)90008-9. Archived from the original on 4 March 2016. 27 September 2020 रोजी पाहिले – RePEc - Econpapers द्वारे.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]

[१०]

[११]

[१२]

[१३]