आर्द्रता

आर्द्रता

             हवेत सामावलेल्या बाष्पाच्या प्रमाणाला आर्द्रता म्हणतात. हे हवेतील बाष्प तापमानावर अवलंबून असते व बाष्प पुरवठा करणाऱ्या जलाशयाच्या स्थान, विस्तारावर वायुभावर अवलंबून असते.या आर्द्रतवर वृष्टी व पाऊस अवलंबून असतात. आर्द्रता नसलेली हवा कोरडी असते. जास्त आर्द्रतेची हवा दमट असते.आर्द्रता म्हणजे हवेतील पाण्याची वाफांची एकाग्रता.पाण्याची वाफ, पाण्याची वायूमय अवस्था मानवी डोळ्यास सामान्यत: अदृश्य असते.आर्द्रता, पर्जन्यवृष्टी, दव किंवा धुक्याच्या अस्तित्वाची शक्यता दर्शवते.संतृप्ति प्राप्त करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या पाण्याच्या वाफांची मात्रा तापमान वाढतेवेळी वाढते.हवेच्या पुडक्यामध्ये असलेल्या पाण्याच्या वाफेचे प्रमाण लक्षणीय बदलू शकते.आर्द्रतेचे तीन प्राथमिक मापन व्यापकपणे वापरले जातात:परिपूर्ण, सापेक्ष आणि विशिष्ट.परिपूर्ण आर्द्रता हवेतील पाण्याचे प्रमाण वर्णन करते आणि प्रति घनमीटर किंवा प्रति किलोग्राम ग्रॅममध्ये दर्शविली जाते.टक्केवारीच्या रूपात व्यक्त केलेली सापेक्ष आर्द्रता, समान तापमानासह जास्तीत जास्त आर्द्रतेच्या तुलनेत निरपेक्ष आर्द्रतेची सध्याची स्थिती दर्शवते.विशिष्ट आर्द्रता म्हणजे एकूण आर्द्र हवेच्या पुडक्याचे वस्तुमान पाण्याचे वाफेचे वस्तुमान यांचे गुणोत्तर.पृष्ठभागाच्या जीवनासाठी आर्द्रता महत्त्वाची भूमिका निभावते.

आर्द्रतेचे प्रकार 
             १.सापेक्ष आर्द्रता 
             २.निरपेक्ष आर्द्रता 
             ३.विशिष्ट आर्द्रता

हवामान:-आर्द्रता स्वतःच हवामानातील परिवर्तनशील आहे,परंतु ते इतर हवामानातील चलनांवर देखील विजय मिळवते.वाऱ्यामुळे आणि पावसामुळे आर्द्रतेवर परिणाम होतो.पृथ्वीवरील सर्वात आर्द्र शहरे सामान्यत: किनारपट्टीच्या प्रदेशांजवळ भूमध्यरेषेजवळ असतात.दक्षिण आणि दक्षिणपूर्व आशियातील शहरे सर्वात आर्द्र आहेत.क्वालालंपूर, मनिला, जकार्ता आणि सिंगापूरमध्ये वर्षभर खूपच आर्द्रता असते कारण ते जल संस्था आणि विषुववृत्तीय आणि बहुतेकदा ढगाळ वातावरणाशी जवळीक असल्यामुळे.कोलकाता, चेन्नई आणि कोचीन आणि पाकिस्तानमधील लाहोरसारख्या कोमट सौनाची भावना मिळून काही ठिकाणी पावसाळ्याच्या हंगामात आर्द्रता जाणवते.आर्द्रता उर्जेच्या अर्थसंकल्पवर परिणाम करते आणि त्याद्वारे तपमानावर दोन प्रमुख मार्गांवर प्रभाव पडतो.पहिला,वातावरणातील पाण्याच्या वाफात "अव्यक्त" ऊर्जा असते.श्वासोच्छवासाच्या किंवा बाष्पीभवन दरम्यान, ही सुप्त उष्णता पृष्ठभागाच्या द्रवातून काढून टाकली जाते, पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर थंड होते.हे पृष्ठभागावरील सर्वात मोठा अकिरणोत्सर्गी शीतकरण प्रभाव आहे.हे पृष्ठभागावरील सरासरी निव्वळ किरणोत्सर्गी तापमानवाढीच्या अंदाजे 70% नुकसान भरपाई देते.