अनुसूया साराभाई
भारतीय कामगार कार्यकर्ती | |||
| माध्यमे अपभारण करा | |||
 विकिपीडिया | |||
| जन्म तारीख | नोव्हेंबर ११, इ.स. १८८५ अहमदाबाद | ||
|---|---|---|---|
| मृत्यू तारीख | इ.स. १९७२ | ||
| नागरिकत्व |
| ||
| शिक्षण घेतलेली संस्था | |||
| व्यवसाय |
| ||
| वडील |
| ||
| भावंडे |
| ||
| |||
 | |||
अनुसूया साराभाई (११ नोव्हेंबर १८८५ - १९७२)भारतातील महिलांच्या कामगार चळवळीच्या एक अग्रणी होत्या. १९२० मध्ये त्यांनी अहमदाबाद टेक्सटाईल लेबर असोसिएशन (मजूर महाजन संघ), भारतातील सर्वात जुनी वस्त्रोद्योग कामगारांची स्थापना केली.कामगारांना त्याची हक्काची लढाई लढता यावी यासाठी त्यांनी या संघाची स्थापना केली.साराभाई यांना मोटी बेन म्हणूनही ओळखले जाते.त्यांनी महिलांना न्याय व समानता देण्यासाठी जआयुष्यभर काम केले आहेिही लढाई लढण्यासाठी त्यांनी कामगारांना प्रेरित केले.ह्यासाठी त्यांनी लोकांना खूप विरोध केला.[१][२]
सुरुवातीचे जीवन
[संपादन]साराभाई यांचा जन्म ११ नोव्हेंबर १८८५ रोजी अहमदाबाद येथे साराभाई कुटुंबात झाला,त्यांच्या परिवारमध्ये सगळे उद्योगपती आणि व्यावसायिक होते. नऊ वर्षांची असताना त्यांचे आईवडील मृत्युमुखी पडले, त्यामुळे तिचा भाऊ अंबालाल साराभाई आणि एक लहान बहीण एका काकासह राहण्यासाठी पाठवले गेले.जेव्हा साराभाई या ९ वर्षाच्या होत्या तेव्हा त्यांचे आई वडील वारले.तेव्हा त्या त्यांचा लहान भाऊ अंबालाल साराभाई व लहान बहिण यांना घेऊन तिच्या काकांकडे गेले.१३ व्या वर्षी त्यांचा बालविवाह केला झाला जो अयशस्वी ठरला.[३][४]
शिक्षण
[संपादन]आपल्या भावाच्या मदतीने त्या १९१२ साली वैद्यकीय पदवी सोडून इंग्लंडला गेल्या, परंतु जेव्हा वैद्यकीय पदवी मिळविण्यास प्राण्यांच्या विच्छेदाचा अभ्यास झाला तेव्हा जैन मान्यतेचे उल्लंघन करीत असल्याने तिला लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समध्ये आणले.इंग्लंडमध्ये त्या फॅबीयन सोसायटीच्या प्रभावाखाली आल्या होत्या , आणि द प्रेफटेट चळवळीत सहभागी झाल्या होत्या.
राजनैतिक जीवन
[संपादन]१९१३ साली साराभाई भारतात परत आल्या आणि स्त्रिया आणि गरीबांच्या भल्यासाठी काम करायला सुरुवात केली. त्यासाठी त्यांनी एक शाळा सुरू केली. 36 तासांच्या शिफ्टनंतर घरी परतलेल्या महिला कामगारांची दयनीय स्थिती पाहिल्यानंतर त्यांनी कामगार चळवळीत सहभागी होण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी अहमदाबादमध्ये १९१४ मध्ये झालेल्या बंदामध्ये कापड गिरणी कामगारांची मदत केली. १९१८ मध्ये तो एक महिनाभर चालणारा बंद होता व विणकर मजुरीत ५० टक्के वाढीची मागणी करीत होते आणि २० टक्के सूट दिली जात होती. गांधीजींनी कामगारांच्या ववतीने सुरुवात केली आणि कामगारांना शेवटी ३५ टक्के वाढ मिळाली. त्या काळात, साराभाई यांनी गांधींनी संबोधित करणाऱ्या कामगारांच्या दररोजची सार्वजनिक बैठक आयोजित केली. त्यानंतर १९२० मध्ये अहमदाबाद टेक्सटाईल लेबर असोसिएशन (मजदूर महाजन संघ) ची स्थापना झाली.
वारसा आणि मृत्यू
[संपादन]"मोठी बहीण" साठी साराभाईंना मोताबेन, गुजराती मध्ये असे म्हणले जाते. त्यांनी एला भट्ट,स्वयंरोजगार महिला संघटना असोसिएशन ऑफ इंडियाचे (एसईडब्ल्यूए)या संघाचे संस्थापक आहे. १९७२ मध्ये साराभाई यांचा मृत्यू झाला.अनुसूया साराभाई या भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे जनक शास्त्रज्ञ विक्रम साराभाई यांची मावशी होत्या.[५]
संदर्भ आणि नोंदी
[संपादन]- ^ "अनुसूया साराभाई". Owlcation (इंग्रजी भाषेत). 2018-07-14 रोजी पाहिले.
- ^ "अहमदाबाद टेक्सटाईल लेबर असोसिएशन". www.atmaahd.com. 2013-12-16 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2018-07-14 रोजी पाहिले.
- ^ "The Sunday Tribune - Spectrum". www.tribuneindia.com. 2018-07-14 रोजी पाहिले.
- ^ "अनसूया साराभाई' को समर्पित,". aajtak.intoday.in (हिंदी भाषेत). 2018-07-14 रोजी पाहिले.
- ^ "Sewa founder Ela Bhatt pays tribute to Anasuya Sarabhai". dna (इंग्रजी भाषेत). 2013-07-28. 2018-07-14 रोजी पाहिले.