बंदरे, जहाज वाहतूक आणि जलमार्ग मंत्रालय (भारत)

बंदरे, जहाज वाहतूक आणि जलमार्ग मंत्रालय, भारत सरकारची एक शाखा, श्री सर्बानंद सोनोवाल यांच्या अध्यक्षतेखाली बंदरे, जहाज आणि जलमार्ग यांच्याशी संबंधित नियम आणि कायदे तयार करणे आणि प्रशासन करणारी सर्वोच्च संस्था आहे.

देशाच्या सामाजिक आणि आर्थिक विकासासाठी सागरी वाहतूक ही एक महत्त्वाची पायाभूत सुविधा आहे. हे देशातील जलवाहतुकीच्या विकासाची गती, रचना आणि नमुना दर्शवते. बंदरे, जहाज वाहतूक आणि जलमार्ग मंत्रालयामध्ये जहाज बांधणी आणि दुरुस्ती, प्रमुख बंदरे, राष्ट्रीय जलमार्ग आणि अंतर्देशीय जलवाहतूक यांचा समावेश असलेल्या शिपिंग आणि बंदर क्षेत्रांचा समावेश आहे. या विषयांवर धोरणे आणि कार्यक्रम तयार करण्याची आणि त्यांची अंमलबजावणी करण्याची जबाबदारी मंत्रालयावर सोपवण्यात आली आहे.

इतिहास

जुलै १९४२ मध्ये, दळणवळण विभाग दोन विभागांमध्ये विभागला गेला, पोस्ट विभाग आणि युद्ध वाहतूक विभाग. युद्ध वाहतूक विभागामध्ये प्रमुख बंदरे, रेल्वे, रस्ते, जलवाहतूक, पेट्रोल रेशनिंग आणि उत्पादक गॅस यांचा समावेश होता. युद्धकाळात वाहतूक व्यवस्थापित करणे हे त्याचे कार्य होते. कोस्टल शिपिंग आणि प्रमुख बंदरांचे व्यवस्थापन आणि विस्तार देखील पोर्टफोलिओमध्ये जोडले गेले. विभागात निर्यातीला प्राधान्य देण्यात आले.

१९४७ मध्ये भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर, विविध सरकारांनी विभागाची पुनर्रचना केली आणि त्यांचे नाव बदलले.

• १९५७: "युद्ध वाहतूक विभाग"चे "परिवहन आणि दळणवळण मंत्रालय" असे नामकरण करण्यात आले.
• १९६६: २५ जानेवारी रोजी, राष्ट्रपतींच्या आदेशानुसार "वाहतूक, जहाजबांधणी आणि पर्यटन विभाग" "परिवहन आणि विमान वाहतूक मंत्रालय" अंतर्गत ठेवण्यात आले.
• १९६७: १३ मार्च रोजी, "वाहतूक आणि विमान वाहतूक मंत्रालय" "जहाज व वाहतूक मंत्रालय" आणि "पर्यटन आणि नागरी उड्डाण मंत्रालय" म्हणून दोन भागात विभागले गेले.
• १९८५: २५ सप्टेंबर रोजी, पुनर्रचनेसह, "वाहतूक आणि जहाजबांधणी मंत्रालय" "परिवहन मंत्रालयाच्या अंतर्गत भूपृष्ठ वाहतूक विभाग" बनले.
• १९८६: २२ ऑक्टोबर रोजी, "परिवहन मंत्रालयाच्या अंतर्गत भूपृष्ठ वाहतूक विभाग"चे नाव बदलून "पृष्ठीय वाहतूक मंत्रालय" असे करण्यात आले.
• १९९९: १५ ऑक्टोबर रोजी, "पृष्ठीय वाहतूक मंत्रालय" नंतर "जहाज वाहतूक विभाग" आणि "रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग विभाग" म्हणून दोनमध्ये पुनर्रचना करण्यात आली.
• २०००: १७ नोव्हेंबर रोजी, "पृष्ठभाग वाहतूक मंत्रालय" दोन वेगवेगळ्या मंत्रालयांमध्ये "जहाजवहन मंत्रालय" आणि "रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालय" म्हणून विभागले गेले.
• २००४: २ ऑक्टोबर रोजी, "जहाज वाहतूक मंत्रालय" आणि "रस्ते परिवहन आणि महामार्ग मंत्रालय" पुन्हा विलीन करण्यात आले आणि "जहाज परिवहन, रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालय" असे नामकरण करण्यात आले. त्यात दोन विभाग होते; "जहाज वाहतूक विभाग" आणि "रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग विभाग".
• २०२०: ८ नोव्हेंबर रोजी, "जहाज वाहतूक मंत्रालय"चे नाव बदलून "बंदरे, जहाज वाहतूक आणि जलमार्ग मंत्रालय" असे करण्यात आले.