पायथागोरस

पायथागोरस (ग्रीक Ὁ Πυθαγόρας ὁ Σάμιος) (जन्म इ.स.पू. ५७०, मृत्यू इ.स.पू. ४९५) हा एक प्राचीन ग्रीक गणितज्ञ होता. हा पायथागॉरीअनवादी धार्मिक चळवळीचा जनकही आहे.

समोसचा पायथागोरस (इ.स.पू. ५७० - इ.स.पू. ४९५) प्राचीन आयनियन ग्रीक तत्त्वज्ञानी आणि पायथागोरॅनिझमचे उपनाम संस्थापक होते. त्यांचे राजकीय आणि धार्मिक शिकवण मॅग्ना ग्रॅसियामध्ये चांगलेच ज्ञात होते आणि त्यांनी प्लेटो, ॲरिस्टोटल आणि त्यांच्याद्वारे पाश्चात्य तत्त्वज्ञानाच्या तत्त्वज्ञानावर प्रभाव पाडला. त्याच्या जीवनाचे ज्ञान दंतकथेने ढगलेले आहे, परंतु तो सामोस बेटावर रत्न-खोदणारा मेनेरकसचा मुलगा असल्याचे दिसते. पायथागोरसच्या शिक्षणाविषयी आणि त्याच्या प्रभावांविषयी आधुनिक विद्वान एकमत नाहीत, परंतु त्यांना हे मान्य आहे की, इ.स.पू. ५३० च्या सुमारास, त्याने दक्षिण इटलीमधील क्रॉटन येथे प्रवास केला, जिथे त्यांनी एका शाळेची स्थापना केली जिथे दीक्षा घेणाऱ्या लोकांना गोपनीयतेची शपथ दिली गेली आणि ते एक जातीय, तपस्वी जीवनशैली जगले. पारंपारिकपणे शाकाहाराचा समावेश असल्याचे या जीवनशैलीत अनेक आहारविषयक बंदी घालण्यात आल्या आहेत, परंतु आधुनिक शास्त्रज्ञांना शंका आहे की त्याने कधीही शाकाहारी जीवनासाठी वकिली केली होती.

पायथागोरस सह सर्वात सुरक्षितपणे ओळखले जाणारे शिक्षण म्हणजे मेटेम्पोसिस किंवा "आत्माचे स्थलांतर" होय, ज्यात असे मानले जाते की प्रत्येक आत्मा अमर आहे आणि मरणानंतर नवीन शरीरात प्रवेश करतो. संगीतकार युनिव्हर्सलिस या विषयाची शिकवणही त्याने तयार केली असावी, ज्यात असे मानले गेले आहे की ग्रह गणिताच्या समीकरणानुसार फिरतात आणि अशा प्रकारे संगीताची ऐकण्यासारख्या वृत्तीचा संयोगवृत्ती निर्माण करण्यास अनुमती मिळते. पायथागोरसने त्याच्यावर आधारीत संख्याशास्त्रीय आणि वाद्य शिकवण विकसित केली का किंवा त्या शिकवणी त्याच्या नंतरच्या अनुयायांनी, खासकरून क्रॉटनच्या फिलोलॉसने विकसित केल्या आहेत का यावर अभ्यासक चर्चा करतात. इ.स.पू. ५१० च्या सुमारास क्रॉटनच्या सायबेरिसवर निर्णायक विजयानंतर पायथागोरसचे अनुयायी लोकशाहीच्या समर्थकांशी संघर्षात उतरले आणि पायथागोरेनची सभा घरे जाळली गेली. या छळाच्या वेळी पायथागोरस मारला गेला असेल किंवा मेटापोंटममध्ये पळाला गेला असता तिथेच त्याचा मृत्यू झाला.

जीवन

पायथागोरसचा जन्म इ.स.पू. ५७० मध्ये सॅमोस बेटावर झाला होता. त्याचा पिता म्नेचारच्यूस हा एक व्यापारी होता आणि याच्या आईचे नाव पायथॉईस असे होते.

पायथागोरसचा सिद्धांत

पायथागोरसच्याच नावाने असलेला (अ^२ + ब^२ = क^२) हा त्याचा सिद्धांत गणितात फार महत्त्वाचा मानला जातो. पायथागोरसच्या आधीही या सिद्धांताची बॅबिलोनियन आणि भारतीयांना माहिती होती असे मानले जाते.

बाह्य दुवे

"पायथागोरस" (इंग्रजी भाषेत). 2009-03-09 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. नोव्हेंबर २०, २०११ रोजी पाहिले.

पायथागोरस इन अवर टाईम कार्यक्रमात बीबीसी रेडिओ ४ वरील चर्चा. (प्रत्यक्षात ऐका) (इंग्रजी भाषा)