लग्न (ज्योतिष)

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

जन्मकाली जन्मस्थळाच्या पूर्व क्षितिजावर जो आकाशाचा भाग ( राशी ) उदित असते त्या बिंदूस लग्न असे म्हणतात. लग्न हा भारतीय फलज्योतिषातील ग्रह आहे. कुंडलीमध्ये याचे स्थान महत्त्वाचे आहे. प्रत्येक राशी ३० अंशाची असते व एकूण राशी १२ आहेत. बारा लग्नाचे भ्रमण २४ तासांत होते म्हणून आपल्याकडे एक लग्न पूर्व क्षितिजावर सरासरी दोन तास असते. लग्नाचा १ अंश पूर्ण होण्यासाठी ४ मिनिटे लागतात. यामुळे जन्मवेळेत ४ मिनिटांचा फरक पडला तर १ अंशाचा फ़रक पडतो. म्हणून फलज्योतिषात जन्मकाल नेमका ज्ञात असावा लागतो.

ज्योतिषाप्रमाणे याची माहिती खालील प्रमाणे आहे.

  • अनुकूल भाव
  • प्रतिकूल भाव
  • बाधस्थान
  • अनुकूल राशी
  • प्रतिकुल राशी
  • मित्र ग्रह
  • सम ग्रह
  • नवीन ग्रहाशी
  • मूल त्रिकोण
  • स्वराशीचे अंश
  • उच्च राशी
  • नीच राशी
  • मध्यम गती
  • संख्या
  • देवता
  • अधिकार
  • दर्शकत्व
  • शरीर वर्ण
  • शरीरांगर्गत धातू
  • तत्त्व अग्नी;
  • कर्मेन्द्रिय
  • ज्ञानेन्द्रिय
  • त्रिदोषांपैकी दोष
  • त्रिगुणापैकी गुण
  • लिंग
  • रंग
  • द्र्व्य सुवर्ण;
  • निवासस्थान
  • दिशा
  • जाती
  • रत्न
  • रस
  • ऋतू
  • वय
  • दृष्टी
  • उदय
  • स्थलकारकत्व
  • भाग्योदय वर्ष