धर्मशास्त्र हा संस्कृत ग्रंथांचा एक वर्ग आहे, जो एक प्रकारचा धर्मग्रंथ आहे. त्यात सर्व आठवणी आहेत. हे धर्मग्रंथ आहे ज्यात हिंदूंच्या धर्माचे ज्ञान समाविष्ट आहे, येथे धर्म या शब्दाचा पारंपारिक अर्थाने धर्माबरोबरच कायदेशीर कर्तव्यांचाही समावेश आहे.
धर्मशास्त्रांचा विपुल ग्रंथ हा भारताच्या ब्राह्मणवादी परंपरेचा भाग आहे आणि तो विद्वान परंपरेचा आणि सर्वसमावेशक व्यवस्थेचा उपज आहे. त्याच्या प्रखर न्यायशास्त्रामुळे, सुरुवातीच्या ब्रिटीश वसाहती प्रशासकांनी तो हिंदूंसाठी कायदा मानला होता . धर्मग्रंथांमध्ये असलेला धर्म आणि कायदा यातील भेद खरं तर कृत्रिम आहे आणि त्यावर वारंवार प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले गेले आहे. काहींनी ही भूमिका घेतली, तर धर्मशास्त्रातील धार्मिक आणि धर्मनिरपेक्ष कायद्यांमध्ये फरक केला गेला आहे. धर्मशास्त्र हे हिंदू परंपरेत महत्त्वाचे आहे कारण- एक, ते आदर्श गृहस्थासाठी धार्मिक नियमांचे स्रोत आहे आणि दुसरे, ते धर्म, कायदा, नीतिशास्त्र इत्यादींशी संबंधित हिंदू ज्ञानाचे संक्षिप्त स्वरूप आहे.
"सामाजिक सुधारणेला वाहिलेले महान अभ्यासक पांडुरंग वामन काणे यांनी ही जुनी परंपरा चालू ठेवली आहे. त्यांचा धर्मशास्त्राचा इतिहास, पाच भागात प्रकाशित, प्राचीन भारतातील सामाजिक पद्धती आणि पद्धतींचा ज्ञानकोश आहे. हे आपल्याला प्राचीन भारतातील सामाजिक प्रक्रिया समजून घेण्यास मदत करते. "
विकिपीडिया
