"वर्धा" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
इतिहास न्याहाळा
← मागील फरकपुढील फरक →
Content deleted Content added
दृश्यविकिमजकूर
नवीन विभाग जोडला
नवीन विभाग जोडला
ओळ २८: ओळ २८:
[[सेवाग्राम]] हे वर्धा शहराजवळील एक गाव येथील सेवाग्राम आश्रमासाठी प्रसिद्ध आहे. १९३६ ते १९४८ दरम्यान सेवाग्राम आश्रम हे [[महात्मा गांधी]]ंचे निवासस्थान होते.
[[सेवाग्राम]] हे वर्धा शहराजवळील एक गाव येथील सेवाग्राम आश्रमासाठी प्रसिद्ध आहे. १९३६ ते १९४८ दरम्यान सेवाग्राम आश्रम हे [[महात्मा गांधी]]ंचे निवासस्थान होते.


⚫
[[File:Viswasanthi_Stupa,_Wardha.JPG|thumb|left|वर्ध्यामधील [[विश्वशांती स्तूप]]]]


==इतिहास==
==इतिहास==
ओळ ३४: ओळ ३३:


वर्धा आणि जवळील सेवाग्राम हि दोन्ही गावे भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीची प्रमुख केंद्रे होती.
वर्धा आणि जवळील सेवाग्राम हि दोन्ही गावे भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीची प्रमुख केंद्रे होती.

== भूगोल आणि हवामान ==
वर्धा {{Coord|20.75|N|78.60|E|}} येथे स्थित आहे. .<ref>[http://wardha.nic.in/htmldocs/glance.asp Wardha District at a Glance] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070204004029/http://wardha.nic.in/htmldocs/glance.asp |date=4 February 2007 }}. Wardha.nic.in. Retrieved on 2013-05-04.</ref> वर्धा शहराची सरासरी उंची {{convert|234|m|ft|abbr=on}} आहे.

{{Weather box
|metric first = Y
|single line = Y
|location = वर्धा (1971–2000)
|Jan record high C = 35.0
|Feb record high C = 41.8
|Mar record high C = 43.9
|Apr record high C = 46.4
|May record high C = 48.4
|Jun record high C = 47.1
|Jul record high C = 41.4
|Aug record high C = 39.7
|Sep record high C = 37.9
|Oct record high C = 38.7
|Nov record high C = 36.4
|Dec record high C = 33.4
|year record high C = 48.4
|Jan high C = 28.7
|Feb high C = 31.4
|Mar high C = 36.4
|Apr high C = 41.1
|May high C = 42.8
|Jun high C = 36.9
|Jul high C = 31.6
|Aug high C = 30.2
|Sep high C = 31.6
|Oct high C = 32.6
|Nov high C = 30.2
|Dec high C = 28.7
|year high C = 33.3
|Jan low C = 13.9
|Feb low C = 16.0
|Mar low C = 19.9
|Apr low C = 24.5
|May low C = 27.5
|Jun low C = 25.3
|Jul low C = 23.3
|Aug low C = 22.8
|Sep low C = 22.5
|Oct low C = 20.6
|Nov low C = 17.2
|Dec low C = 13.8
|year low C = 20.5
|Jan record low C = 6.7
|Feb record low C = 7.4
|Mar record low C = 7.4
|Apr record low C = 15.9
|May record low C = 16.9
|Jun record low C = 13.9
|Jul record low C = 14.9
|Aug record low C = 12.9
|Sep record low C = 16.5
|Oct record low C = 10.5
|Nov record low C = 8.6
|Dec record low C = 6.2
|year record low C = 6.2
|rain colour = green
|Jan rain mm = 16.7
|Feb rain mm = 14.9
|Mar rain mm = 9.9
|Apr rain mm = 6.4
|May rain mm = 11.4
|Jun rain mm = 176.9
|Jul rain mm = 284.1
|Aug rain mm = 275.0
|Sep rain mm = 162.8
|Oct rain mm = 74.7
|Nov rain mm = 14.9
|Dec rain mm = 17.2
|year rain mm = 1065.0
|Jan rain days = 0.9
|Feb rain days = 1.0
|Mar rain days = 0.9
|Apr rain days = 0.8
|May rain days = 1.3
|Jun rain days = 8.9
|Jul rain days = 13.6
|Aug rain days = 12.0
|Sep rain days = 9.7
|Oct rain days = 3.7
|Nov rain days = 0.7
|Dec rain days = 1.1
|year rain days = 54.6
|source 1 = India Meteorological Department<ref name= IMD >
{{cite web| url = http://www.imd.gov.in/section/climate/extreme/wardha2.htm| title = Ahmedabad Climatological Table Period: 1971–2000| publisher = [[India Meteorological Department]]| accessdate = 18 April 2016}}</ref><ref name=IMD2>{{cite web |url = http://www.imdpune.gov.in/Temp_Extremes/histext2010.pdf |format = PDF |title = Ever recorded Maximum and minimum temperatures up to 2010
|publisher = India Meteorological Department |accessdate = 18 April 2016 |deadurl = yes |archiveurl = https://www.webcitation.org/6GmnoaB0m?url=http://www.imdpune.gov.in/Temp_Extremes/histext2010.pdf |archivedate = 21 May 2013 |df = dmy-all}}</ref>
}}


==शिक्षण==
==शिक्षण==
⚫
[[File:Viswasanthi_Stupa,_Wardha.JPG|thumb|right|वर्ध्यामधील [[विश्वशांती स्तूप]]]]
वर्धा विदर्भातील एक महत्त्वाचे शैक्षणिक केंद्र आहे. तिथे अनेक प्रसिद्ध महाविद्यालये आणि विद्यापीठे आहेत. प्रमुख शैक्षणिक संस्थांची यादी खालीलप्रमाणे आहे:
वर्धा विदर्भातील एक महत्त्वाचे शैक्षणिक केंद्र आहे. तिथे अनेक प्रसिद्ध महाविद्यालये आणि विद्यापीठे आहेत. प्रमुख शैक्षणिक संस्थांची यादी खालीलप्रमाणे आहे:


ओळ ४४: ओळ १३५:


==वाहतूक==
==वाहतूक==
[[File:Railway map of Wardha.jpg|thumb|left|वर्धा आणि त्याच्या जवळील रेल्वे स्थानकांचा नकाशा]]
[[File:Railway map of Wardha.jpg|thumb|right|वर्धा आणि त्याच्या जवळील रेल्वे स्थानकांचा नकाशा]]
[[भारतीय रेल्वे]]चे [[वर्धा रेल्वे स्थानक]] हे [[हावडा-नागपूर-मुंबई रेल्वेमार्ग]]ावरील एक मोठे स्थानक आहे. मुंबईहून नागपूर व [[कोलकाता|कोलकात्याकडे]] जाणाऱ्या बहुतेक सर्व गाड्यांचा वर्ध्याला थांबा आहे. जवळील [[सेवाग्राम रेल्वे स्थानक]]ाजवळ मुंबई-नागपूर व [[दिल्ली-चेन्नई रेल्वेमार्ग]] जुळतात.
[[भारतीय रेल्वे]]चे [[वर्धा रेल्वे स्थानक]] हे [[हावडा-नागपूर-मुंबई रेल्वेमार्ग]]ावरील एक मोठे स्थानक आहे. मुंबईहून नागपूर व [[कोलकाता|कोलकात्याकडे]] जाणाऱ्या बहुतेक सर्व गाड्यांचा वर्ध्याला थांबा आहे. जवळील [[सेवाग्राम रेल्वे स्थानक]]ाजवळ मुंबई-नागपूर व [[दिल्ली-चेन्नई रेल्वेमार्ग]] जुळतात.


== संदर्भ ==
{{संदर्भयादी}}


[[वर्ग:वर्धा जिल्हा]]
[[वर्ग:वर्धा जिल्हा]]

१२:३१, ७ मे २०१८ ची आवृत्ती

वर्धा
भारतामधील शहर
वर्धा is located in महाराष्ट्र
वर्धा
वर्धा
वर्धाचे महाराष्ट्रमधील स्थान

गुणक: 20°44′30″N 78°36′20″E / 20.74167°N 78.60556°E / 20.74167; 78.60556

देश भारत ध्वज भारत
राज्य महाराष्ट्र
जिल्हा वर्धा जिल्हा
समुद्रसपाटीपासुन उंची ७६७ फूट (२३४ मी)
लोकसंख्या  (२०११)
  - शहर १,०६,४४४
प्रमाणवेळ भारतीय प्रमाणवेळ


वर्धा हे महाराष्ट्राच्या विदर्भ भागातील वर्धा जिल्ह्याचे मुख्यालय व प्रमुख शहर आहे. वर्धा शहर वर्धा ह्याच नावाच्या नदीकाठावर वसले असून ते नागपूरच्या ७५ किमी नैऋत्येस तर अमरावतीच्या १०० किमी आग्नेयेस स्थित आहे. १८६६ साली स्थापित झालेले हे शहर कापूस व्यापाराचे एक प्रमुख केंद्र मानले जाते. २०११ साली शहराची लोकसंख्या सुमारे १.०६ लाख होती.

सेवाग्राम हे वर्धा शहराजवळील एक गाव येथील सेवाग्राम आश्रमासाठी प्रसिद्ध आहे. १९३६ ते १९४८ दरम्यान सेवाग्राम आश्रम हे महात्मा गांधींचे निवासस्थान होते.


इतिहास

१८५०च्या दशकात वर्धा (त्यावेळच्या नागपूर जिल्ह्याचा भाग) इंग्रजांच्या हाती पडले आणि त्यांनी वर्ध्याला मध्यप्रदेशात सामील केले. सन १८६२ मध्ये प्रशासकीय सुविधेच्या हेतूने वर्धेला वेगळे केले गेले आणि पुलगावजवळील कवठा इथे जिल्हा मुख्यालय बनवल्या गेले. १८६६ मध्ये, जिल्हा मुख्यालय, पालखवाडी गावात हलवण्यात आले. इंग्लिश शहर-नियोजक सर बॅचलर आणि सर रेजिनाल्ड क्रॅडॉक ह्यांनी गावातील झोपड्या नष्ट करून एक नवीन शहर बांधले. जवळूनच वाहणाऱ्या वर्धा नदीवरून शहराचे नाव वर्धा असे करण्यात आले.

वर्धा आणि जवळील सेवाग्राम हि दोन्ही गावे भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीची प्रमुख केंद्रे होती.

भूगोल आणि हवामान

वर्धा 20°45′N 78°36′E / 20.75°N 78.60°E / 20.75; 78.60 येथे स्थित आहे. .[१] वर्धा शहराची सरासरी उंची २३४ मी (७६८ फूट) आहे.

वर्धा (1971–2000) साठी हवामान तपशील
महिना जाने फेब्रु मार्च एप्रिल मे जून जुलै ऑगस्ट सप्टें ऑक्टो नोव्हें डिसें वर्ष
विक्रमी कमाल °से (°फॅ) 35.0
(95) 		41.8
(107.2) 		43.9
(111) 		46.4
(115.5) 		48.4
(119.1) 		47.1
(116.8) 		41.4
(106.5) 		39.7
(103.5) 		37.9
(100.2) 		38.7
(101.7) 		36.4
(97.5) 		33.4
(92.1) 		48.4
(119.1)
सरासरी कमाल °से (°फॅ) 28.7
(83.7) 		31.4
(88.5) 		36.4
(97.5) 		41.1
(106) 		42.8
(109) 		36.9
(98.4) 		31.6
(88.9) 		30.2
(86.4) 		31.6
(88.9) 		32.6
(90.7) 		30.2
(86.4) 		28.7
(83.7) 		33.3
(91.9)
सरासरी किमान °से (°फॅ) 13.9
(57) 		16.0
(60.8) 		19.9
(67.8) 		24.5
(76.1) 		27.5
(81.5) 		25.3
(77.5) 		23.3
(73.9) 		22.8
(73) 		22.5
(72.5) 		20.6
(69.1) 		17.2
(63) 		13.8
(56.8) 		20.5
(68.9)
विक्रमी किमान °से (°फॅ) 6.7
(44.1) 		7.4
(45.3) 		7.4
(45.3) 		15.9
(60.6) 		16.9
(62.4) 		13.9
(57) 		14.9
(58.8) 		12.9
(55.2) 		16.5
(61.7) 		10.5
(50.9) 		8.6
(47.5) 		6.2
(43.2) 		6.2
(43.2)
सरासरी पर्जन्य मिमी (इंच) 16.7
(0.657) 		14.9
(0.587) 		9.9
(0.39) 		6.4
(0.252) 		11.4
(0.449) 		176.9
(6.965) 		284.1
(11.185) 		275.0
(10.827) 		162.8
(6.409) 		74.7
(2.941) 		14.9
(0.587) 		17.2
(0.677) 		१,०६५
(४१.९२९)
सरासरी पावसाळी दिवस 0.9 1.0 0.9 0.8 1.3 8.9 13.6 12.0 9.7 3.7 0.7 1.1 54.6
स्रोत: India Meteorological Department[२][३]

शिक्षण

वर्ध्यामधील विश्वशांती स्तूप

वर्धा विदर्भातील एक महत्त्वाचे शैक्षणिक केंद्र आहे. तिथे अनेक प्रसिद्ध महाविद्यालये आणि विद्यापीठे आहेत. प्रमुख शैक्षणिक संस्थांची यादी खालीलप्रमाणे आहे:

वाहतूक

वर्धा आणि त्याच्या जवळील रेल्वे स्थानकांचा नकाशा

भारतीय रेल्वेचे वर्धा रेल्वे स्थानक हे हावडा-नागपूर-मुंबई रेल्वेमार्गावरील एक मोठे स्थानक आहे. मुंबईहून नागपूर व कोलकात्याकडे जाणाऱ्या बहुतेक सर्व गाड्यांचा वर्ध्याला थांबा आहे. जवळील सेवाग्राम रेल्वे स्थानकाजवळ मुंबई-नागपूर व दिल्ली-चेन्नई रेल्वेमार्ग जुळतात.

संदर्भ

  1. ^ Wardha District at a Glance Archived 4 February 2007 at the Wayback Machine.. Wardha.nic.in. Retrieved on 2013-05-04.
  2. ^ "Ahmedabad Climatological Table Period: 1971–2000". India Meteorological Department. 18 April 2016 रोजी पाहिले.
  3. ^ "Ever recorded Maximum and minimum temperatures up to 2010" (PDF). India Meteorological Department. Archived from the original (PDF) on 21 मे 2013. 18 एप्रिल 2016 रोजी पाहिले. Unknown parameter |deadurl= ignored (सहाय्य)
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=वर्धा&oldid=1592604" पासून हुडकले