"दिशा" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
Content deleted Content added
लेखात भर घातली
संदर्भ घातला
ओळ ७: ओळ ७:


==प्राचीनत्व==
==प्राचीनत्व==
दिश म्हणजे आकाशाचा एक भाग या अर्थी ऋग्वेदात (१.१२४.३) व अथर्ववेदात (३.३१.४) हा शब्द अनेकवार आला आहे.वैदिक साहित्यात पूर्व,पश्चिम,दक्षिण , उत्तर या चारच दिशांचा उल्लेख येतो.
दिश म्हणजे आकाशाचा एक भाग या अर्थी ऋग्वेदात (१.१२४.३) व अथर्ववेदात (३.३१.४) हा शब्द अनेकवार आला आहे.वैदिक साहित्यात पूर्व,पश्चिम,दक्षिण , उत्तर या चारच दिशांचा उल्लेख येतो.तैत्तिरीय संहिता ( ७.१.५.),शतपथ ब्राह्मण (६.२.२.३४),शांखायन श्रौतसूत्र (१६.२८.२) इ.काही ठिकाणी आठ व दहा दिशांचा उल्लेख आलेला आहे.शतपथ ब्राह्मणात दिशांना शिंक्याची उपमा दिली आहे.<ref>भारतीय संस्कृती कोश खंड चौथा </ref>





१५:२९, २७ ऑक्टोबर २०१७ ची आवृत्ती

दिशा हे एक तत्व किंवा कल्पना आहे असे मानले जाते.दिशति अवकाशं ददाति इति =अवकाश देते ती दिशा होय. भूगोलात चार प्रमुख दिशा मानल्या जातात:

प्राचीनत्व

दिश म्हणजे आकाशाचा एक भाग या अर्थी ऋग्वेदात (१.१२४.३) व अथर्ववेदात (३.३१.४) हा शब्द अनेकवार आला आहे.वैदिक साहित्यात पूर्व,पश्चिम,दक्षिण , उत्तर या चारच दिशांचा उल्लेख येतो.तैत्तिरीय संहिता ( ७.१.५.),शतपथ ब्राह्मण (६.२.२.३४),शांखायन श्रौतसूत्र (१६.२८.२) इ.काही ठिकाणी आठ व दहा दिशांचा उल्लेख आलेला आहे.शतपथ ब्राह्मणात दिशांना शिंक्याची उपमा दिली आहे.[१]


या चार दिशांखेरिज भारतीय पद्धतीनुसार अष्टदिशांमध्ये खालील चार उपदिशांचा समावेश होतो:

भारतीय संस्कृतीतील दशदिशा या संकल्पनेत भूतलावरील अष्टदिशांबरोबरच भूतलावरील व भूतलाखालील त्रिमितीय अवकाशातल्या या दोन दिशांचाही समावेश होतो:

चार प्रमुख दिशा व चार उपदिशा
  1. ^ भारतीय संस्कृती कोश खंड चौथा